Сутегі атомы ?шін Бор теориясы. Бор постулаттары.

А. Байтұрсынов атындағы №1 жалпы орта мектеп

Бор постулаттары. Сутегі тектес атом үшін Бор теориясы

Пән мұғалімі Исаева Ж

Түркістан қаласы

• Сабақтың тақырыбы:
• Сабақтың тақырыбы:

Бор постулаттары. Сутегі тектес атом үшін Бор теориясы

Сабақтың мақсаты: а) Білімділік. Оқушылардың оқу қабілетін, білім-білік, таным ерекшеліктерін арттыру; б) Дамытушылық. Есте сақтау қабілетін дамыту, салауатты сөйлеу дағдысын қалыптастыру; в) Тәрбиелік. Азаматтыққа, өз елін, жерін сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:Жарыс сабақ Сабақтың көрнекілігі: Плакат, таратпа материалдар, слайдтар, түрлі-түсті қағаз Сабақтың әдісі: Баяндау, сұрақ-жауап Пән аралық байланыс: Астрономия, математика, тарих.

• Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі . А).Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу. Б). Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 1 . Томсон үлгісін сипаттаңдар. 2. Резерфорд үлгісін сипаттаңдар . 3. Резерфорд тәжірибесі бойынша ядроның радиусының мәні нешеге тең? 4. Резерфорд тәжірибесін сипаттап, түсіндіріп бер. 5. Резерфорд тәжірибесін қай жылы жасады?

III.Жаңа сабақты түсіндіру

Н. Бор 1913 жылы өзінің әйгілі постулаттарын ұсынды, олар классикалық физикада қалыптасқан көзқарастарға қайшы келеді.

Бордың бірінші постулаты . Атомда электрондар қозғалатын стационар орбиталар бар. Стационар орбитадағы атомдар сәуле шығармайды.

Бордың екінші постулаты. Электрон энергиясы Еn стационар орбитадан энергиясы Еm стационар орбитаға ауысқанда, энергия кванты жұтылады не шығарылады. Ол энергия мына түрде анықталады:

hν=E n - E m

Атомдардың энергетикалық күйлерін көрнекті түрде сипаттау үшін энегетикалық диаграммалар қолданылады. (1 сурет) Атомдардың әрбір энергиясының мәніне сәйкес энергетикалық күйі горизонталь сызықпен бейнеленеді, бұл сызықты энергетикалық деңгей деп атайды.

En

-

E 4

E 3

hv=E 1 -E 3

E 2

hv=E 2 -E 1

E 1

1-сурет

Бордың бірінші постулаты бойынша атомда электрондардың белгілі бір стационар орбиталары бар.

(1)

Электрон үшін Ньютонның 2-ші заңы мен Кулон күшін теңестірсек:

(1) өрнектен жылдамдықты тауып осы өрнекке қойсақ:

n=1, Z=1 болса, сутегі атомындағы электронның бірінші стационар орбитасының радиусын анықтаймыз. Оны Бор радиусы деп атайды.

Бальмер формуласын анықтау

IV Есеп шығару

1. Сутегі атомында бірінші орбитадан 2 – ші орбитаға ауысқанда электрон қандай қашықтыққа ығысады?

Берілгені:

Жауабы:

k=1

n=2

λ-?

Шешуі:

IV Есеп шығару

2 . Толқын ұзындығы λ= 4860 А фотон атомымен сәуле шығару кезінде сутегі атомындағы электронның кинетикалық энергиясы қаншалық өзгеретін болады?

Берілгені:

λ= 4860 А=

= 4860· 10 -10 м

Eк-?

Жауабы:

Шешуі:

IV Есеп шығару

3. Сутегі атомының бірінші стационар орбитасындағы электронның толық энергиясын анықтаңдар.

Берілгені:

n=1

z=1

E-?

Шешуі:

Жауабы:

IV Есеп шығару

4. Cутегі атомының 3-ші орбитасындағы электронның жылдамдығын анықтаңдар.

Берілгені:

n=3

z=1

υ-?

Шешуі:

Жауабы:

IV Cабақты бекіту

1-тур Бәйге.

Капитандар сайысы

1

6

2

Электрон

3

5

4

1

6

2

Протон

3

5

4

ІІ. Эстафеталық білім картасы

Формуласы

Сыйымдылық

Өлшем бірлігі

Фотонның энергиясы

Ампер заңы

Тербеліс периоды

Линзаның оптикалық күші

Арнайы салыстырмалық теориясындағы массаның тәуелділік формуласы

ІІІ Физикалық жұмбақтар

Жоғалмайды ешқашан,

Түрлендірсең егер де.

Басқа күйге ауысса,

Жұмыс істейді әрқашан.

энергия

Өзі затты құрайды,

Теңесуге таразыны сұрайды

масса

Тіршіліктің қамы үшін,

Жоқшылықты құрайды.

Егер іскер жан үшін,

Жоқшылықты тежейді

жұмыс

Пайдаланған мені жұрт,

Отын менен жарыққа.

Қызмет етем әрқашан,

Түсіне білген халыққа.

электр тогы

Диэлектрикпен бөлінген,

Екі өткізгіштен тұрады.

Зарядтарды қойылтып,

Құралдарға бұрады.

конденсатор

Асып кетсе кернеуді,

Төмендетіп береді.

Кеміп кетсе кернеуді,

Жетерліктей етеді.

Мұны ойлап тауып еді,

Яблочков мен Усыгин.

Тұтынушыға қажетті,

Тауып берем кернеуді.

трансформатор

Бойындағы зарядты,

Ұзақ уақыт сақтайды.

Реленің күшімен,

Бүлдірместен баптайды.

аккумулятор

Ток бар жерде біреу бар,

Өлшемі вольт, киловольт.

Ұмытым кетпе тағы бар,

Гектавольт және мегавольт.

кернеу

VI. Қорытынды

Сөзжұмбақ

н

д

у

ф

п

Б

и

с

д

р

р

о

а

у

ы

з

қ

ы

л

ы

кімнің сериясы?

л

о

с

ь

Б

Н

и

р

о

н

к

р

т

е

л

э

р

Б

а

е

м

ь

л

Осы формула қалай аталады?

3. Егер жарықты призма арқылы өткізсе, түрлі-түсті жарықтар түрінде көрінеді. Ең үлкен қай түстегі сызық?

4. 1885-1962 жылы өмір сүрген Дания ғалымы?

5. 1897 жылы ашылған бөлшек.

6. Спектрлік сызықтардың бір-бірінен өзгешілігі n-нің мәнінде, ал олардың жиынтығы ..... деп аталады.

Бордың бірінші постулатын тұжырымда.

Бор радиусы нешеге тең?

Энергиясы көп деңгейден энергиясы аз деңгейге өткенде сәуле жұтыла ма, әлде шығарылады ма?

Ридберг тұрақтысы нешеге тең?

Атом дегеніміз не?

Көрінетін аймақта орналасқан серия қандай?

Бордың екінші постулатын тұжырымда.

Энергиясы аз деңгейден энергиясы көп деңгейге өткенде сәуле жұтыла ма, әлде шығарылады ма?

Бордың стационар орбиталар үшін орындалатын шарты

( формуласы).

Бальмер сериясының формуласы?

Планк тұрақтысының

мәні?

Сызықтық спектр дегеніміз не?

Үйге тапсырма

§7.5 Есептер шығару

Назарларыңызға

рахмет!