?р т?рлі ортада?ы электр тогы тарауын ?айталау

Сабақтың тақырыбы:

Әр түрлі ортадағы электр тогы тарауын қайталау

.

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік :
• Әр түрлі ортадағы электр тогы тарауы бойынша оқушылардың алған білімін жетілдіре отырып практикалық шеберліктері мен дағдыларын қалыптастыру.Металдарда жартылай өткізгіштерде және газдардағы вакуумдегі электр тогы.
• Тәрбиелік :
• Оқушыларды ұйымшылдыққа, жылдамдыққа тәрбиелеп, жеке тұлғаны қалптастыру, практикалық шеберлікке баулу.
• Дамытушылық:
• Шығармашыл, іскер жеке тұлғаны дамыту.

Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта газдағы ток күшінің кернеуге тәуелділік графигі, кесте, үлестірме кеспелер, тест, диод, триод, электронды сәулелік түтік.

Сабақтың жоспары

• Негізгі “Миға шабуыл”
• Мотивация «Топпен жұмыс»
• Актуализация«Әр түрлі ортадағы электр тогы»
• Сөзжұмбақ шешу
• Ойлан тап
• Блиц турнир
• Есептер шығару. «Топпен жұмыс»
• Сергіту сәті
• Ой шақыру «Тестпен жұмыс»

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі I . Негізгі бөлім ( Миға шабуыл ) “Ұшқыр ойдан ұтымды жауап” 1)Металдардағы электр тогы дегеніміз не? 2)Асқын өткізгіштік деп қандай құбылысты атайды. Оны кім ашты? 3) Электролиттердегі электр тогы дегеніміз не? 4) Жартылай өткізгіштердің кедергісі температураға қалай тәуелді? 5) Газдардағы және вакуумдегі электр тогы дегеніміз не? 6) n, р-типті деп қандай жартылай өткізгішті айтады? 7) Жартылай өткізгіштік диодтың құрылысы қандай және қалай жұмыс істейді? Қайда қолданылады? 8) Электролиттік диссоциация деп қандай құбылысты атайды? 9) Электролиз дегеніміз қандай құбылыс? 10) Электролиз үшін Фарадейдің бірінші және екінші заңдарын тұжырымдаңдар? 11) Плазма деген не? 12)Қандай процесті термоэмиссия деп атайды?

Мотивация Топпен жұмыс

• І топ
• Электролиттердегі электр тогы.Фарадей заңдары
• ІІ топ
• Газдардағы,вакуумдегі электр тогы
• ІІІ топ
• Металдардағы электр тогы. Асқын өткізгіштік. Жартылай өткізгіштердегі электр тогы.

Электрондар

Оң, тер ic иондар

Газдардағы электр тогын тасымалдаушылар:

Иондану – сыртқы энергияның әсерінен газ молекулаларының оң иондарға және бос электрондарға бөлінуі

Газдағы электр разряды

Тәуелді разряд

Тәуелсіз разряд

Газ арқылы токтың өтуі тәуелді разрядқа мысал бола алады

Тұрақты әрекет етуші сыртқы ионизатор жоқ кезде пайда болатын разряд

Плазманың

электрөткізгіштігі

иондануының

деңгейіне тәуелді

болады

Плазма – оң иондардың, бос

электрндардың және

бейтарап молекулалардың

қоспасы

Плазма заттың

төртінші күйі

Плазма – молекулаларының барлығы

немесе көп бөлігі

иондалған газ

Иондалған газдағы тасымалдаушылар еркін электрондар

мен иондар ( оң да, теріс те ) болып табылады. Иондалған

газдың өткізгіштігі жартылай иондақ жартылай өткізгіштік

Газдар-диэлектриктер.

Төменгі температурада (бөлме температурасы шамасында)

және қалыпты атмосфералық қысымда

газдар нашар өткізгіштер болып табылады.

Бұның себебін былай түсіндіруге болады:

газдар бейтарап атомдар немесе молекулалардан

тұрады және оларда электр зарядын тасымалдаушылар

(электрондар, иондар) жоқ немесе өте аз.

Газдардың иондалуы.

Дегенмен, қыздырудың рентген сәулелерінің,

ультракүлгін немесе радиактивті сәуле шығарудың

нәтижесінде газ молекулалары мен атомдарының

иондалу процесі жүреді. Газдар өткізгішке айналады.

Осы графиктен кернеудің аз мәнінде газдағы ток Ом заңына бағынады

D

I

В

А С

O

U

Сөзжұмбақ

• Заряд тасымалдаушылары тек қана иондар болып табылатын сұйық өткізгіш
• Электр тогын өткізгіштегі өткізгіш пен диэлектриктің арасында жататын заттар
• Электрондық жұбының бірігуі
• Температураның көмегімен төмендеу әсерінен металдар кедергісінің азаюы
• Кристал ішінде еркін электрондардың қозғалысынан пайда болған өткізгіштік
• Кемтіктердің қозғалысынан пайда болған өткізгіштік
• Ауада молекулалар...?
• Электр өткізгіштігінің классикалық теориясын құрған ғалым
• Екі электродты электрондық шам
• Электр тогын жақсы өткізетін заттар

Сөзжұмбақ

2

4

3

1

6

Э

5

Л

Е

К

Т

7

10

Р

О

9

8

Л

И

З

Ойлан тап

Блиц турнир Физика тілінде сөйлейік

Электролит

Диссоциация

Негатив

Позитив

Донорлық

Акцепторлық

Рекомбинация

Транзистор

Гальваностегия

Топпен жұмыс Деңгейлік тапсырмалар

• І топ
• Көлемі 250м² болатын аэростатты27 º С температураға және қысымы 0,2 МПа сутегімен толтырған.Қажетті мөлшердегі сутекті алу үшін күкірт қышқылының әлсіз ерітіндісінің электролизі кезінде ол арқылы қандай заряд жіберу керек?
• ІІ топ
• Теледидар киноскопындағы анод пен экран арасындағы қашықтық 24см.Осы қашықтықты электрондар 4нс ішінде жүріп өтеді.Анодтың үдеткіш кернеуін анықтаңдар.
• ІІІ топ
• Екі өткізгіш пен суы бар стаканды пайдаланып,автомобиль аккумуляторының полюстерінің таңбасын қалай анықтауға болады

Сергіту сәті

VII Екі қатардағы қос сөздерді мағынасына қарай біріктіріңдер

• Электр

1. диод

2. Термоэлектрондық

2. кедергі

3. Механикалық

3. өткізгіштік

4. Жартылай өткізгіштік

4. қозғалыс

5. Меншікті

5. тогы

6. Электронды

6. эмиссия

7. Кедергі

7. өткізгіштік

8. Кемтіктік

8. термометрі

Ой шақыру Тестпен жұмыс

Түрлі ортадағы электр тогі

1 нұсқа

1. Аз мөлшерде зарядталған бөлшектері бар эректр өткізгіштігі төмен зат қалай аталады?

• өткізгіш Б ) диэлектрик
• өткізгіш Б ) диэлектрик
• өткізгіш Б ) диэлектрик

В ) плазма Г) электролит Д) жартылай өткізгіш

2. Металдардың электрондық өткізгіштігін қайсы ғалымдар тәжірибе жұзінде дәлелдеді?

А ) Ампер Б ) Мандельштам

• А ) Ампер Б ) Мандельштам
• А ) Ампер Б ) Мандельштам

В ) Стюарт Г) Фарадей Д) Толмен

3. Төмендегі формулалардың қайсылары электролит арқылы ағып өтетін заряд мөлшерін анықтайды?

А ) m=m 0 iNi Б ) m=kIt В ) Δ q=I δ t

• А ) m=m 0 iNi Б ) m=kIt В ) Δ q=I δ t
• А ) m=m 0 iNi Б ) m=kIt В ) Δ q=I δ t

4. Электролит арқылы 1 кулон электр заряды ағып өткенде электродта бөлініп шығатын зат мөлшеріне тең физикалық шама қалай аталады?

А ) Химиялық эквивалент Б ) Еселі коэффициент

В ) Электростатикалық тұрақты Г) Электрохимиялық эквивалент Д) Диэлектрик тұрақты

5. Төмендегі разрядтардың ішінде қайсылары тәуелсіз разрядтарға жатады?

А ) Тажды Б ) Ұшқынды

В ) Доғалық Г) Солғын Д) Плазма

• А ) Химиялық эквивалент Б ) Еселі коэффициент В ) Электростатикалық тұрақты Г) Электрохимиялық эквивалент Д) Диэлектрик тұрақты 5. Төмендегі разрядтардың ішінде қайсылары тәуелсіз разрядтарға жатады? А ) Тажды Б ) Ұшқынды В ) Доғалық Г) Солғын Д) Плазма
• А ) Химиялық эквивалент Б ) Еселі коэффициент В ) Электростатикалық тұрақты Г) Электрохимиялық эквивалент Д) Диэлектрик тұрақты 5. Төмендегі разрядтардың ішінде қайсылары тәуелсіз разрядтарға жатады? А ) Тажды Б ) Ұшқынды В ) Доғалық Г) Солғын Д) Плазма

Ой шақыру Тестпен жұмыс

Түрлі ортадағы электр тогі

2 нұсқа

1. Формулалардың қайсысы электролиз кезінде электродта бөлініп шығатын зат массасын анықтайды?

• m=k Δ q Б ) I==q 0 nSV орт
• m=k Δ q Б ) I==q 0 nSV орт
• m=k Δ q Б ) I==q 0 nSV орт

В ) m = kI Δ t Г) Δ q=I Δ t

2. Толық ионизацияланған газдағы разряд қалай аталады?

А ) Ұшқындық Б ) Доғалық

• А ) Ұшқындық Б ) Доғалық
• А ) Ұшқындық Б ) Доғалық

В ) Плазмалық Г) Солғын Д) Тажды

3. Газдарда және электролидтерде зарядталған бқлшектердің пайда болу процессі қалай аталады?

А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану

• А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану
• А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану

4. Оң зарядталған бөлшектермен электрондардың қайта бірігу процессі қалай аталады?

А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану

5. Төмендегі графиктердің қайсысы вакуумдық диодтың вольт-амперлік сипаттамасын көрсетеді?

А ) Б )

• А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану 5. Төмендегі графиктердің қайсысы вакуумдық диодтың вольт-амперлік сипаттамасын көрсетеді? А ) Б )
• А ) рекомбинация Б ) ионизация В ) электризация Г) нейтралдану 5. Төмендегі графиктердің қайсысы вакуумдық диодтың вольт-амперлік сипаттамасын көрсетеді? А ) Б )

І-н .

1

Д

2

3

Б ВД

4

В

5

Г

А

ІІ-н .

1

А Б

2

3

В

А

4

А

5

Б

Бағалау

Бағалау Үйге тапсырма: 23-жаттығу (3,7) Қайталау XII тарау Рефлексия Назарларыңызға рахмет!