Презентация та?ырыбы: "Жылулы? ??былыстар. Жылу м?лшері".

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік:

Дамытушылық

Тәрбиелік

• Тапсырмалар шартын анализдеу;
• Жылулық құбылыстар бойынша есептерді шешу барысындағы меңгерген материал-дарын жүйелеу;
• Сынып оқушыларының жұмысына анализ жүргізу және бағалау;
• Физикалық терминдерді қолдана отырып өз пікірін жеткізу қабілет-терін дамытуды жалғастыру;

Оқушыларды үйрету:

• Есептерді дәптерде және тақтада шешу барысында ұқыпты болуға ;
• Графиктерді дұрыс оқып және ажырата алуға;
• Ұйымшылдық қатынаста болуға, өзара көмек беруге және өзін-өзі бағалай білуге

• Оқушылардың физикалық формулаларды меңгеруін тексеру;
• Графикалық түрде берілген есептерді шешу, анықтамалық әдебиет-терден кестелік мәлімет-терді табу, стандартты сандар түрімен жұмыс істеу, тақырып бойынша берілген сапалық сұрақтарға жауап беру қабілеттерін анықтау.

« Сұрақ қойғыштар » аралы

« Формулалар » аралы

« Ізденгіштер » контингенті

« Эксперименталды архипелаг »

« Тарихи өзен »

« Экологиялық таулар »

« Эврика » аралы

« Әдебиетшілер » елі

« Теорияшылар » айлағы

« Жұмбақтар » аралы

3

Сабақтың жоспары

Бағыты

Уақыт (мин)

1. « Теорияшылар » айлағы

4

2. « Формулалар » аралы

2

3. « Сұрақ қойғыштар » ауылы

5

4. « Эксперименталды » архипелаг

8

5. « Ізденгіштер » континенті

10

6. « Тарихи » өзен

6

7. « Экологиялық проблемалар » тауы

4

8. « Әдебиетшілер » елі

2

9. « Жұмбақтар » аралы

2

10. « Эврика » аралы

Қорытындылау 1мин

Өтілген материалды пысықтау тапсырмалары.

№ 6 тапсырма

№ 4 тапсырма

№ 5 тапсырма

№ 1 тапсырма

№ 3тапсырма

№ 2 тапсырма

Төменде көрсетілген құбылыстарға қарсы процестерді жаз:

• Қызу - (....................................).
• Кристалдану – (..................................).
• Конденсация – (..................................)
• Десублимация – (..................................)

Жылу берілудің түрлерін анықтаңыздар:

Сұйықтың немесе газдың ағысы арқылы энергияның тасымалдануы арқылы болатын жылу алмасу процесі.

Энергияның дененің көбірек қыздырылған бөлігінен азырақ қыздырылған бөлігіне берілуі арқылы өтетін жылу алмасу процесі.

Электромагниттік толқындар немесе әртүрлі сәулелер көмегімен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесі

Жылу берілудің түрлері

Жылуөткізгіштік

Суретті пайдалана отырып, түсіндіріңдер

КОНВЕКЦИЯ

Сәулелік

жылу берілу

Физикалық шамалардың

атауын көрсетіңіз

?

1 кг заттың температурасын 1 0 С-қа өзгертуге қажет жылу мөлшерін сипаттайтын физ.шама меншікті ............. , ...... әрпімен белгіленеді , өлшем бірлігі ....... болып табылады.

?

1 кг кристал затт ы балқу температурасында сұйыққа айналдырға қажет жылу мөлшері сол заттың меншікті .......... деп аталады , .......... әрпімен белгіленеді , өлшем бірлігі ......... болып табылады.

?

Массасы 1 кг отын толық жанғанда бөлінеді, меншікті ........ деп аталады, .......... әрпімен белгіленеді , өлшем бірлігі ......... болып табылады.

?

Массасы 1 кг сұйықты қайнау температура-сында сұйыққа айналдыру үшін қажет, ............ деп аталады , .......... әрпімен белгіленеді , өлшем бірлігі ......... болып табылады.

« Формулалар » аралы.

Құрал-жабдықтарды қолдана отырып , берілген тапсырмаларды орындаңдар:

« Экперименталды » архипелаг.

Стакан ішіндегі мұз кесегін қалай алуға болады?

Қай жолақта жабысқан шегелер стакан қабырғасынан бірінші ажырайды?

“ Сұрақ қойғыштар” аралы .

17

Неге суреттегі жанған алаулардың түтіні

тынық күні әр түрлі бағытта қозғалады?

Суреттегі үйлердің қабырғаларының қалыңдығы бірдей болса, қысты күні қай үй жылы болады?

17

Қайсы шәйнек тезірек суыйды?

• Неге сіз температура-лары бірдей шайды темір кружкамен ішкенде ерніңізді күйдіріп аласыз? Ал фарфор ыдыспен ішкенде неге күймейді?

17

Қар тоқтату кезінде қандай физикалық шамалар қолданады?

Қай қаздар жұбына жылырақ болады және неге?

17

Қай жердің қары тезірек ериді және неге?

Егер бөшкелердің сыйымдылықтары бірдей болса, қай бөшкедегі су тезірек қатады?

Суреттегі балалардың ағаш діңдері мен сарай бөренелерінен шыққан дыбыстарды еститінін түсіндіріңіздер.

17

Суреттегі орман жолдарының қайсысы жаңбырдан кейін ұзағырақ ылғал болып тұрады? (Көлшіктер аумағы мен ағаш биіктіктері жобамен бірдей )

Тез бұзылатын өнімдерді вагондардың

қайсысымен тасымалдайды? Неге?

17

« Тарихи өзен » .

Жылу машиналары тарауы бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер:

Алғашқы бу машинасын кім құрастырды?

(Джеймс Уатт , 1768 ж)

Бу теміржол транспортын дамытуда кім негізгі рөл атқарды?

(ағыл.Джорж Стефенсон, 1823 жылы әлемде алғашқы паровоз құрау заводының негізі қаланды).

17

Алғашқы паравозды кім және қашан құрастырды?

(1803 жылы ағыл.құрас. Ричард Тревитик, ал Россияда 1834 ж әкелі-балалы Е.А және М.Е.Черепановтар).

17

Іштен жану двигателімен жүретін автомобилді алғаш рет кім жасады?

(1886 ж, Г.Даймлер).

17

« Экологиялық

проблемалар » тауы.

Экологиялық сараптауларда көрсетілген мәліметтерге қарасақ: бір автомобиль 1000 жуық зиянды компоненттер бөліп шығарады екен. Әр жылы атмосфераға 60 млн.тонна зиянды заттар шығарылған болса , оның 37 млн.тоннасы автотранспорттың еншісінде болады. 100 жылдан аса бұрын ағылшын химигі Смит ғылымға “қышқыл жаңбыр” ұғымын ендірді. Парникті эффект Жер климатына орасан зор өзгерістер алып келуі мүмкін.

Осындай мәселелерді шешу үшін сіздер қандай ұсыныс айтар едіңіздер ?

17

Ұсыныстар:

• Қатты және сұйық отыннан

газтәрізді отынға өту

• Жылулық двигателдерді

электрлік двигателге ауыстыру.

• Қоршаған ортаны жасылдандыру.

• Т.б

17

« Әдебиетшілер » елі.

17

Қыс.

Абай.

Ақ киімді , денелі , ақ сақалды,

Соқыр , мылқау, танымас , тірі жанды.

Үсті-басы ақ қырау , түсі суық,

Басқан жері сықырлап келіп қалды.

Дем алысы – үскірік , аяз бен қар ,

Кәрі құдаң қыс келіп , әлексалды.

Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,

Аязбенен қызарып , ажарланды.

• Ақ киімді , денелі , ақ сақалды, Соқыр , мылқау, танымас , тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау , түсі суық, Басқан жері сықырлап келіп қалды. Дем алысы – үскірік , аяз бен қар , Кәрі құдаң қыс келіп , әлексалды. Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, Аязбенен қызарып , ажарланды.
• Ақ киімді , денелі , ақ сақалды, Соқыр , мылқау, танымас , тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау , түсі суық, Басқан жері сықырлап келіп қалды. Дем алысы – үскірік , аяз бен қар , Кәрі құдаң қыс келіп , әлексалды. Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып, Аязбенен қызарып , ажарланды.

Бұлт тай қасы жауып екі көзін,

• Бұлт тай қасы жауып екі көзін,
• Бұлт тай қасы жауып екі көзін,

Басын сіліксе , қар жауып , мазаңды алды.

• Басын сіліксе , қар жауып , мазаңды алды.
• Басын сіліксе , қар жауып , мазаңды алды.

Боран дай бұрқ-сарқ етіп долданғанда ,

• Боран дай бұрқ-сарқ етіп долданғанда ,
• Боран дай бұрқ-сарқ етіп долданғанда ,

Алты қанат ақ орда үй шайқалды.

• Алты қанат ақ орда үй шайқалды.
• Алты қанат ақ орда үй шайқалды.

Сұрақ: Абайдың осы “Қыс” өлеңіндегі жылулық

• Сұрақ: Абайдың осы “Қыс” өлеңіндегі жылулық
• Сұрақ: Абайдың осы “Қыс” өлеңіндегі жылулық

физикалық құбылыстарды атаңыздар.

• физикалық құбылыстарды атаңыздар.
• физикалық құбылыстарды атаңыздар.

Жауабы : Қырау , үскірік , қар , боран , бұлт , аяз.

Сұрақ: Қар неге жауады? Қырау қалай түседі?

• Жауабы : Қырау , үскірік , қар , боран , бұлт , аяз. Сұрақ: Қар неге жауады? Қырау қалай түседі?
• Жауабы : Қырау , үскірік , қар , боран , бұлт , аяз. Сұрақ: Қар неге жауады? Қырау қалай түседі?

17

17

Москва менің қамалым.

Жамбыл.

Көкті бұлт торласа,

Көктен нөсер төкпес пе?

Торлаған бұлтты найзағай ,

Сорғалай тіліп өтпес пе?

Төгілген нөсер толастап ,

Өткінші болып өтпес пе?

Жер аңқылдап, күн шықса,

Қара бұлт көшіп кетпес пе?

Қастасқан жаудың түбіне

Қаһарлы халық жетпес пе?

• Көкті бұлт торласа, Көктен нөсер төкпес пе? Торлаған бұлтты найзағай , Сорғалай тіліп өтпес пе? Төгілген нөсер толастап , Өткінші болып өтпес пе? Жер аңқылдап, күн шықса, Қара бұлт көшіп кетпес пе? Қастасқан жаудың түбіне Қаһарлы халық жетпес пе?

Сұрақ: Жамбыл ақынның осы өлеңіндегі жылулық физикалық құбылысты атаңдар.

Жауап: Бұлт , нөсер , күннің шуағы , найзағай.

• Сұрақ: Жамбыл ақынның осы өлеңіндегі жылулық физикалық құбылысты атаңдар. Жауап: Бұлт , нөсер , күннің шуағы , найзағай.

Сұрақ: Бұлттың қалай пайда болатынын түсіндіріңдер .

17

17

« Жұмбақтар » аралы.

1.Қай график балқу процесіне сәйкес келеді?

2.Қай график қатаю процесіне сәйкес келеді?

3.Қай графикте заттарды басқа агрегаттық күйге айналдырмай

қыздыру процесі бейнеленген?

17

17

1. Дененің балқу кезінде температура өзгерді ме?

?!) Ия (көтерілді) ?) Ия (төмендеді) !) Жоқ (өзгермеді)

2. Графикте көрсетілген дененің алғашқы температурасы қандай болды?

А) 500 М) 1100 Р) 4500 Э) 5000

3. АБ кесіндісі қандай процеске сәйкес келеді?

Ж) салқындау К) қызу З) қатаю И) балқу

4.БВ кесіндісі қандай процесті көрсетеді?

Х) Қатаю Г) Кебу И) Балқу Ф) Қайнау

5. Балқу процесі қандай температурада басталды?

С) 500 Т) 300 Р) 400 Ю) 450

6. Балқу процесі неше минутқа созылды?

В) 8 минут У) 12 минут Ю) 16 минут Ы) 4 минут Д) 7 минут

7. Дененің соңғы температурасы қандай?

А) 50 К) 24 Э) 500 Д) 24

17

Б а ғ а л а у п а р а ғ ы

№

1

І

4

ІІ

2

ІІІ

3

3

4

ІҮ

4

5

Ұ

П

А

Й

Ы

16

№

І

5

6

ІІ

ІІІ

7

8

ІҮ

Ұ

П

А

Й

Ы

№

9

І

10

ІІ

4

ІІІ

11

4

12

ІҮ

3

Ұ

П

А

Й

Ы

4

15

Бағалау шкаласы: 18-20 ұпай –«5»; 14-17 ұпай-«4»; 10-17 ұпай- «3»;

Үйге тапсырма беру

Қосымша әдебиеттер мен басқа да ақпарат көздерін пайдалана отырып “Жылулық құбылыстар” тақырыбына реферат жазып келу.

Сабақ ұнады ма?

2

3

1

Өте жақсы

Ұнады

Ұнамады

Ж а р а й с ы ң д а р ! Талаптарыңа нұр жаусын балалар!

Көңіл бөліп, тыңдағандарыңызға рахмет!