?ткізгішті тізбектей ж?не параллель жал?ау

№ 27

Саба қтың тақырыбы :

Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау.

Саба қтың мақсаты:

• өткізгіштерді тізбекке жалғаудың әдістері жөнінде түсінік алу;
• жалғау әдістерін ажырата білу;
• тізбектей және параллель жалғау кезіндегі негізгі физикалық заңдылықтарды білу;
• алған білімдерін тәжірибеде пайдалана білу.

Саба қтың жоспары :

• Үй тапсырмасын сұрау.
• Жаңа тақырып.
• Жаңа сабақты бекіту .
• Қорытындылау, бағалау.

1

А

2

B

3

C

3

3

3

4

4

4

5

5

5

Амперметр тізбекке қалай жалғанады

Тізбектей жалғанады

Вольтметр тізбекке қалай жалғанады

Вольтметр тізбекке қалай жалғанады

Параллель жалғанады

Тоқ күшін өлшейтін құрал

Амперметр

Электр тогы дегеніміз не

Зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы.

Ток күші деп нені айтады

Өткiзгiштiң көлденең қимасы арқылы бiрлік уақыт аралығында тасымалданатын заряд мөлшерi

Ом заңы

I=U/R

Толық тізбек үшін

Ом заңы

I=  /R+r

Өткізгіш ұштарындағы кернеу 6 В, ал оның кедергісі 2 Ом. Ток күші неге тең 

Ток күші 3A тең 

Тізбектін бөлігі үшін

Ом заңы

R=  l/S

№ 27

Саба қтың тақырыбы :

Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау.

Егер бірінші өткізгіштің соңы екінші өткізгіштің басымен, екіншінің соңы үшіншінің басымен жалғанса, онда мұндай қосуды тізбектей жалғау деп атайды.

Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда ток күштері тең,

ал тізбектегі жалпы кернеу оның бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады,

ал жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергілерінің қосындысынан тұрады:

Егер өткізгіштердің басын бір ғана А нүктесінде, ал ұштарын екінші бір В нүктесінде жалғасақ, онда мұндай жалғауды өткізгіштердің параллель жалғау деп атайды.

Электр тізбегінің екі өткізгіштен артық өткізгіштер түйісетін нүктесін түйін деп атайды .

Өткізгіштерді параллель жалғағанда, тізбектің барлық бөліктерінде кернеу бірдей,

ал жалпы ток күші әрбір өткізгіштегі ток күштерінің қосындысына тең,

жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергісінен кем болады.

А

А – т ізбектей жалғанған

В – параллель жалғанған

В

Балама тесті (иә, жоқ)

• Өткізгіштерді тізбектей қосқан кезде тоқ күштері өзара тең болады.
• Ток күшін өлшейтін құралды вольтметр деп атайды.
• Өткізгіштерді параллель қосқан кезде кернеу оның жеке бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады.
• R= R 1 +R 2 +……R n –n  өткізгіштерді параллель қосу формуласы.
• Меншікті кедергінің өлшем бірлігі - вольт.
• Кедергінің өлшем бірлігі - ампер.
• Өткізгіштерді тізбектей қосқан кезде кернеу оның жеке бөліктеріндегі кернеулердің қосындысына тең болады.
• Өткізгіштерді параллель қосқан кезде кернеу өзара тең болады.
• Өткізгіштерді параллель қосқан кезде тоқ оның жеке бөліктеріндегі тоқтардың қосындысына тең болады.
• Амперметр тізбекке тек параллель жалғанады.

Үй тапсырмасы:

• Физика 10кл 9-тарау, 236-237 беттер .

2. Рымкевич № 790 есепті шығару.