Осмос ж?не осмосты? ?ысым

С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ

Ұлттық Медицина Университеті

Казахский национальный медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова

Медициналық биофизика модулі

СӨЖ

Осмос және осмостық қысым.

Орындаған:Шоман Л.С

Қабылдаған:Алмабаева Н.М

Курс:1

Группа:024-1ЖМ

Жоспар:

• Кіріспе
• Негізгі бөлім

а.Осмос

б. Осмостың маңызы

с. Осмостық қысым

• Глоссарий
• Қорытынды
• Пайдаланған әдебиеттер тізімі
• Сауалнамалық тапсырмалар

Кіріспе:

Жасушаның қозуы ,ондағы АТФ тің синтезі ,иондық құрамы мен судың мөлшері биологиялық мембрана арқылы зат тасымалдау процесімен тығыз байланысты.

Биологиялық мембраналар арқылы зат тасымалдаудың екі түрі бар белсенді және белсенді емес.

Белсенді тасымал дегеніміз заттың электрохимиялық потенциалы аз орыннан оның көп орнына қарай тасымалдануын айтамыз.

Белсенді емес тасымалдану зат таралымы көп орыннан таралымы аз орнына қарай өздігінен өтуін айтамыз.Ол үшке бөлінеді:

Диффузия

Фильтрация

Осмос

Осмос:

Осмос (грекше Ὄσμος - басу,қысым) Мембрана арқылы су молекуласы заттарының концентрациясы аз жағынан концентрациясы көп жағына қарай ығысуы . Жартылай өткізетін мембранадан су негізінен, осмос арқылы өтеді.

Алғаш рет осмос құбылысын 1748 жылы А. Нолл бақылады, бірақ бұл құбылысты зерттеу ғасыр өткен соң басталды .

Осмостың маңызы:

Көне заманнан бері адамзат Физикалық маңызын білмесе де осмос әсерін азық-түлік тұздау процесінде пайдаланыланды. Нәтижесінде патогенді ұялы плазмолиз түзілді.

Осмос өнеркәсіпте кеңінен қолданылады мысалға:сұйық кері осмос жоғары минералданған суды тазартады.

Осмос, сондай-ақ суқоймаларда маңызды экологиялық рөл атқарады. Суда тұздар мен басқа да заттардың концентрациясы көтеріліп немесе төмендеп кететін болса, осы судың себебінен тұрғындар осмостың зиянды әсерінен өледі.

Осмос феноменін әлдеқайда кеңірек түсіндірілуі Ле Шателье — Браун қағидатында негізделген - тұрақты тепе-теңдік жүйесі болса, сырттан әсер, тепе-теңдік жағдайында (температура, қысым, концентрация, сыртқы электромагниттік өріс) кез келген өзгерту, жүйе күшейтілген процестер сыртқы әсерлерге орнын толтыру үшін әзірленген.

Осмос тірі организм тіршілігінде маңызы зор.Тірі организм клеткаларының қабықтарын шала өткізгіш қалқа деп қарастырсақ,онда олар су молекулаларын өздері арқылы өткізеді де,клетка ішінде сұйыққа еріген заттар молекулаларын өткізбейді.Сөйтіп осмос құбылысы байқалады.Тағамдағы қоректік заттардың бойға сіңуі,организмдегі зат алмасу осы осмос құбылысына байланысты болады.Белоктарды тұздардан ажырату үшін де осы осмос құбылысы қатысады.Бұл жағдайда,малдың қарны жартылай өткізгіш қалқаның қызметін атқарады.

.

Осмостық қысым:

Су молекулалары немесе еріткіш молекулаларын қозғалысқа келтіретін күшті осмостық қысым деп атайды.Осы осмостық қысым Вант Гофф теңдеуімен анықталады.

   P = m/v·RT = іRCT     

i-изотонды немесе Вант Гофф коэфиценті

R-универсал газ тұрақтысы

C-еріген заттың концентрациясы

T-абсолют температура

Глоссарий:

Қазак тілінде

Орыс тілінде

Осмос

Ағылшын тілінде

Осмос

Тасымалдау құбылысы

Osmosis

Явление переноса

Зат тасымалы

The phenomenon of migration

Транспорт веществ

Белсенді тасымал

Белсенді емес тасымал

Активный перенос

Transport of substance

Active transport

Пассивный перенос

Cүзгілеу

Passive tranport

Фильтрация

АТФ

Filtering

АТФ

Температура

ATF

Температура

Temperature

Қорытынды:

Өз сөжімді қорытындылай келе осмос не екен және оның маңызын білдім.Бұл өте маңызды құбылыстардың бірі болып табылады.Осмос арқылы көптеген құбылыстарды іске асырады екен.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. https :// ru.wikipedia.org/wiki

2.Арызханов Б.,Биологиялық физика,1990 ж.

3.Кошенов Б.К. Медициналық биофизика,2011 ж.

4.Ремизов А.М Медицинская и биологическая физика,М.,2010 г.

Сауалнамалық тапсырмалар:

1.Мембрана арқылы өтетін белсенді емес тасымалдың барлық түрлерін көрсетіңіз:

А.қарапайым диффузия, концентрация градиентіне қарсы.

Б.Осмос, қысым градиентіне қарсы қозғалыс, фильтрация.

В.Қарапайым диффузия, саңылау арқылы тасымалдану және жеңілдетілген диффузия

С.Диффузия, осмос, фильтрация, электроосмос +

Д.Белсенді тасымал, саңылау арқылы тасымалдану

2.Концентрациясы аз бөліктен концентрациясы көп бөлікке өздігінен өту үрдісі:

A. Осмос+

Β. Сүзгілеу

С. Диффузия

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

3. Белсенді емес тасымалдың түрлері:

А.қарапайым диффузия, концентрация градиентіне қарсы.

Б.осмос, қысым градиентіне қарсы қозғалыс, фильтрация.

С.жеңілдетілген диффузия, белсенді тасымал.

Д.диффузия, осмос, фильтрация+

Е.белсенді емес тасымал

4.Осмостық қысым формуласы:

.

А . P = іRCT +

Б.

С.

Д.

Е .

5.Осмостық қысым формуласындағы P = іRCT R қандай шама :

А.изотонды немесе Вант Гофф коэфиценті

Б.универсал газ тұрақтысы+

C.еріген заттың концентрациясы

Д.абсолют температура

Е.кедергі

6.Осмостық қысым формуласындағы P = іRCT i қандай шама

А.изотонды немесе Вант Гофф коэфиценті+

Б.универсал газ тұрақтысы

C.еріген заттың концентрациясы

Д.абсолют температура

Е.кедергі

7.Осмостық қысым формуласындағы P = іRCT C қандай шама

А.изотонды немесе Вант Гофф коэфиценті

Б.универсал газ тұрақтысы

C.еріген заттың концентрациясы+

Д.абсолют температура

Е.кедергі

8.Осмостық қысым формуласындағы P = іRCT T қандай шама

А.изотонды немесе Вант Гофф коэфиценті

Б.универсал газ тұрақтысы

C.еріген заттың концентрациясы

Д.абсолют температура +

Е.кедергі

9 .Мембрана арқылы өтетін белсенді емес тасымалдың түрін көрсетіңіз:

A. Осмос+

Β. Сүзгілеу

С. кедергі

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

10.Мембрана арқылы өтетін белсенді емес тасымалдың түрін көрсетіңіз:

A. кедергі

Β. Сүзгілеу

С. Диффузия+

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

11. Мембрана арқылы өтетін белсенді емес тасымалдың түрін көрсетіңіз:

A. кедергі

Β. Сүзгілеу

С. фильтрация +

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

12 .Мембрана арқылы өтетін белсенді емес тасымалдың түрін көрсетіңіз:

A. кедергі

Β. Сүзгілеу

С. Осмос +

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

13.Осмостық қысым қай теңдеумен анықталады:

A. Вант-Гофф+

Β.Нернст

С.Ньютон

D.Паскаль

E. Электроосмос

14.Концентрациясы аз бөліктен концентрациясы көп бөлікке өздігінен өту үрдісі:

A. Осмос+

Β. Сүзгілеу

С. Диффузия

D. Белсенді тасымал

E. Электроосмос

15.Осмостық қысым дегеніміз не?

A. Осмос

Β. Су молекулаларын немесе еріткіш молекулаларын қозғалысқа келтіретін күш+

С. Су алабының жоғары жақтан аз алабқа ауысуы

D.Су алабының аз жақтан жоғары алабқа ауысуы

E.Фильтрация