Менделеев-Клапейрон те?деуі.Идеал газ к?йіні? те?деуі

• Интеллектуалды ойын

1-топ – қысым

2-топ – кинетикалық энергия

3-топ – жылдамдық

4-топ – масса

Сабақтың тақырыбы

Менделеев-Клапейрон теңдеуі

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік: Макроскопиялық параметрлердің (p,V,T) арасындағы байланысты сипаттайтын математикалық өрнек-идеал газ күйінің теңдеуін беру және изопроцестердегі газ заңдарын Менделеев-Клапейрон теңдеуі арқылы шығарып алу
• Дамытушылық: Оқушыларға ғылыми бағдар беріп, білімге ғылымға ұмтылдыру, молекулалық физика саласы туралы білімдерін тиянақтау, ойлау қабілеттерін, қызығушылығын арттыру.

• Тәрбиелік: Оқушыларды отан сүйгіштікке, азаматтық қасиеттерін қалыптастыруға баулу, оқушыларды шығармашылыққа үйрету.

Менделеев Дмитрий Иванович

• Атақты рессей химигі, энциклопедист, қоғам қайраткері, Петербургтегі ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі.
• Дмитрий Ивановичтің ғылыми жұмыстары жалпы химия, физика, химиялық технология, ауыл шаруашылығы, метеорология, география, метрология салаларына жатады.
• 1874 жылы идеал газ күйінің теңдеуін шығарды

Бенуа Поль Эмиль Клапейрон 1799 – 1864 жж

• Француз физигі, Париж ғылым Академиясының мүшесі.
• 1820 – 1830 жж аралығында Санкт-Петербургтегі жол байланысы инженерлердің Институтында жұмыс істеді, Петербургтегі ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі.
• Парижден келгеннен кейін «жол және көпір» Мектебінің профессоры болды.

Менделеев-Клапейрон теңдеуі

Бұл теңдеу кез-келген химиялық құрамы бар идеал газ теңдеулері үшін орындалады. Газ құрамын анықтайтын бір ғана шама, ол мольдік масса.

Күй теңдеуі арқылы, идеал газдың сығылу және ұлғаю, қыздыру және суыту процестерін түсіндіруге болады.

Изопроцестер

• Изопроцесс – берілген газ массасын сипаттайтын макроскопиялық күй параметрлерінің бірі тұрақты болатын процесті айтамыз.
• Изотермиялық - T-const
• Изобаралық - P-const
• Изохоралық - V-cons t

Роберт Бойль

• Ағылшын физигі, химигі және философ, патша қоғамының 12і иегері, 1680 жылдан бастап оның президенті. Бойль сәулелік, жылулық, акустикалық және гидростатикалық құбылыстарды зерттеді . 1662жылы газ көлемінің қысымға кері байланысын анықтады.

Изотермиялық процесс

Бойля-Мариотта заңы

Тұрақты температурада берілген газ массасы үшін қысым мен көлемнің көбейтіндісі тұрақты болады.

Изотермиялық процестің графигі

pV = const

Жозеф Луи Гей-Люссак

• Француз физиктері мен химиктері арасындағы ең атақты ғалымдарының бірі.
• 1809ж бастап – Политехникалық мектептің химия және Сорбондағы физика ғылымдарының профессоры.
• 1832ж – Париждегі ботаникалық саябақтың химия профессоры.
• 1806ж бастап – Париж ғылым Академиясының мүшесі.
• 1826ж бастап – Петербург ғылым Академиясының шет елдік құрметті мүшесі.

Изобаралық процесс

Гей-Люссак заңы

Тұрақты қысымдағы берілген газ массасы үшін газ көлемнің оның термодинамикалық температураға қатынасы тұрақты болады.

Изобаралық процестің графигі

V

T

Жан Александр Сезар Шарль 1746 – 1823 гг.

• Француз ғалымы, Париждегі өнер және шебер Консерваториясының профессоры.
• Монгольфье ағайындарынан кейін ауа шарын құрастырды, оны ең алғаш рет сутегімен толтырды. 1783жылы желтоқсанда онымен өзі көтерілді.
• Шарльдың басқа жұмыстары газ ұлғаюына арналған.

Изохоралық процесс

Шарль заңы

Тұрақты көлемдегі берілген газ массасы үшін газ қысымының оның термодинамикалық температураға қатынасы тұрақты болады.

Изохоралық процестің графигі

Графикалық есептер Графиктегі изопроцестерді анықта

1-топ p 2-топ p

1 2 1 2

3 3

V T

3-топ V 1 4-топ V 1

2

3 3 2

T T

Есептер шығару

• 1-топ – №…
• 2-топ – №…
• 3-топ – №…
• 4-топ – №…

2. Графикте изопроцесті кескіндеңдер

T

V

P

T - const

T

P

V

P

V

T

P - const

P

T

V

P

T

V - const

V

P

Үй тапсырмасы

• §4.6; 9-жаттығу