Linux - пакет программного обеспечения iraf

O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI FIZIKA FAKULTETI ASTRONOMIYA VA ATMOSFERA FIZIKASI KAFEDRASI

ASTRONOMIK TASVIRLARNI IRAF DASTURLAR PAKETIDA BIRLAMCHI VA YAKUNIY QAYTA ISHLASH

Birinchi bosqich magistranti:

MAMATOVA XURSHIDA MUSTAFOYEVNA

TOSHKENT 2012

LINUX - IRAF DASTURLAR PAKETI

• XX asrning 80-yillarida Zaryadli Bog’langan Qurilmalar (ZBQ) ya’ni CCD kameralar yaratildi;
• Ularning tasvirlarini qayta ishlashga mo’ljallangan dasturlardan biri bu – Image Reduction Analysis Facility ya’ni IRAF hisoblanadi;
• IRAF dasturlar paketi Arizona Milliy Optik Astronomik Observatoriyasi xodimlari tomonidan ishlab chiqilgan;
• IRAF dasturlar paketi faqatgina LINUX operatsion sistemasida ishlaydi va hozirga qadar uning WINDOWS platformasida ishlovchi prototipi yaratilmagan;

YORDAMCHI ZBQ (CCD) TASVIRLAR

• ZBQ tasvirlarini birlamchi qayta ishlash jarayoni yordamchi tasvirlarni hisobga olishni nazarda tutadi;
• Yordamchi tasvirlar asosan BIAS, DARK va FLAT dan iborat;
• BIAS – nol holat toki kameranig xususiyatlariga bog’liq bo’lib, expozitsiya vaqti va filter bilan hisoblshmaydi;
• DARK – qorong’ulik toki bo’lib, asosan issiqlik shovqinlari hisobiga yuz beradi. Uning qiymati vaqtga bog’liq funksiya hisoblanadi va filter bilan hisoblashmaydi;
• FLAT – yorqin osmon foni bo’lib, teleskop optik sistemasining nochiziqliligi hisobiga paydo bo’ladi. Alohida FLAT tasviridan tasvir yuzasini tekislashda foydalaniladi. U filterga bog’liq bo’lib, o’z navbatida vaqtning ham fuksiyasi hisoblanadi;

BIRLAMCHI QAYTA ISHLASH

• Tasvirlarni qayta ishlashga tayyorlash jarayoni birlamchi qayta ishlash deyiladi;
• Birlamchi qayta ishlashda BIAS va DARK tasvirlari asosiy tasvirdan ayriladi va asosiy tasvirni FLAT tasviriga bo’lish orqali uning yuza tekisligi to’g’rilanadi;

IRAF DASTURINI ISHGA TUSHURISH

• Dastavval LINUX operatsion sistemasidan KONSOLE aplikatsiyasi ishga tushuriladi va keyin XTERM komandasi yurgiziladi;
• Keyin -ls va -sb komandalari orqali iraf dasturlari joylashgan papkaga kirilib, cl cd iraf komandasi orqali IRAF dasturlar paketi ishga tushuriladi;
• shuningdek –ls va –cd komandalari orqali yordamchi va qayta ishlanishi lozim bo’lgan tasvirlar turgan papkaga kiriladi;
• cl disp - komandasi orqali kerakli tasvir DS9 oynasiga yuklab olinadi;
• Keyin cl ? Komandasi orqali IRAF dasturlar paketi menyusi ochiladi;

NOAO IMRED CCDRED" width="640"

IRAF NOAO IMRED CCDRED

CCDRED DASTURLAR PAKETI

ZEROCOMBINE SOZLANMASI

SUPERBIAS BIAS 1 BIAS 3 BIAS 2 SUPER BIAS" width="640"

ZEROCOMBINE SUPERBIAS

BIAS 1

BIAS 3

BIAS 2

SUPER BIAS

DARKCOMBINE SOZLANMASI

SUPERDARK DARK 3 DARK 1 DARK 2 SUPER DARK" width="640"

DARKCOMBINE SUPERDARK

DARK 3

DARK 1

DARK 2

SUPER DARK

FLATCOMBINE SOZLANMASI

SUPERFLAT FLAT 1 FLAT 3 FLAT 2 SUPER FLAT" width="640"

FLATCOMBINE SUPERFLAT

FLAT 1

FLAT 3

FLAT 2

SUPER FLAT

CCDPROC SOZLANMALARI

CCDPROC DAN OLDIN VA KEYIN

CCDPROC DAN OLDIN

CCDPROC DAN KEYIN

DIGIPHOT DAOPHOT DAOEDIT" width="640"

NOAO DIGIPHOT DAOPHOT DAOEDIT

FWHM VA SIGMA NING QIYMATINI ANIQLASH

• Qayta ishlanishi lozim bo’lgan tasvir da disp komandasi orqali ds9 oynasiga yulkanadi;
• Keyin da daoedit komandasi yurgiziladi;
• Qayta ishlash uchun tanlangan tasvirdagi o’rganilishi lozim bo’lgan yulduzlar ustuga sichqoncha ko’rsatgichi olib borilib, klaviaturadan A tugmachasi bosiladi;
• Barcha kerakli ob’yektlar uchun bu operatsiya bajarilib bo’lingach, klaviaturadan Q tugmachasini bosish orqali DAOEDIT komandasi to’xtatiladi;
• Ekranda esa tanlangan ob’tektlar uchun FWHM va SIGMA ning mos qiymatlari chiqadi;
• Mos ravishda tanlangan barcha ob’yektlar uchun FWHM va SIGMA ning qiymatlaridan umumiy o’rtacha FWHM va SIGMA topiladi;
• Ularning o’rtacha qiymati CENTER komandasining DATAPAR sozlanmasiga kiritilishi lozim. Buning uchun DAOPHOT dan chiqib, APPHOT ga o’tiladi

DIGIPHOT APPHOT" width="640"

NOAO DIGIPHOT APPHOT

DATAPAR SOZLANMASI" width="640"

CENTER DATAPAR SOZLANMASI

MAGNITUDALARNI ANIQLASH

• CENTER DATAPAR ga FWHM va SIGMA ning o’rtacha qiymati kiritilgach, ap center komandasi yuritiladi;
• Tanlangan va ds9 oynasiga chiqarilgan tasvirdagi kerakli ob’yektlar ustiga sichqoncha ko’rsatgichi keltirilib, klaviaturaning “PROBEL” tugmasi bosiladi;
• Bu jarayon ham barcha kerakli ob’yektlar uchun bajariladi va Q tugmachasi orqali CENTER komandasidan chiqiladi;
• Shundan so’ng tanlangan tasvir joylashgan papkada tasvir nomi bilan bir xil nomdagi *.coo* fail hosil bo’ladi;
• Ushbu *.coo* failda tanlangan ob’yektlarning koordinatalari saqlanadi;
• Keyin ap phot komandasi yurgiziladi. Bu komanda *.coo* failda keltirilga koordinataga mos yulduzlarning magnituda (instrumental yulduz kattaligi) larini aniqlaydi va alohida *.mag* fail hosil qilib, ma’lumotlarni shunda saqlaydi;
• Biz ap txdump *.mag* “$I,id,xcenter,ycenter,mag,merr” yes komandasi orqali *.mag* faildagi ma’lumotlarni ekranga chop qilishimiz mumkin;
• Magnitudasi aniqlangan yulduzlarni tasvirda ko’rish uchun ap tvmark 1 *.coo* komandasidan foydalaniladi;

MAGNITUDASI ANIQLANGAN YULDUZLAR

E’TIBORINGIZ UCHUN

RAHMAT !