К?ш ж?не деформация

Пәні

Пән мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Күш. Деформация

Сілтеме: Күнтізбелік жоспар, физика оқулығы

Жалпы мақсаты:

Білімділік мақсаты: Өтілген сабақ материалдарын еске түсіре отырып, дененің жылдамдығы басқа денелер әсер еткенде өзгеруі тек дене массасына ғана емес,сонымен қоса күштің әрекетінен де өзгеретінін,  дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруі,олардың түрлері туралы ұғымдарды түсіндіру. Дамытушылық мақсаты: Оқушыларды терең ойлауға, ғылыми ой қозғауға баулу, ой-өрістерін дамыту. Тәрбиелік мақсаты: Күнделікті өмірден мысалдар келтіру арқылы оқушылардың физика тілінде сөйлей білуге тәрбиелеу.

Ақпарат көздері: Оқулықтар, электронды оқулық, АКТ, үлестірме қағаздар

Іс-әрекет түрлері:

1. Топқа бөлу

2. Жұптық жұмыс.

3. « Жуан, жіңішке сұрақтар » стратегиясы

4. «Миға шабуыл» стратегиясы.

5. « Табыс ағашы » тәсілі.

6. Ақпараттық постер әзірлеу.

7. Мағынаны тану.

8.АКТ көмегімен жаңа тақырыпты түсінгендерін толықтыру.

9.  Есептер шығару.

10. « Нақты жауап » айдары

11. Рефлексия:

·         Топты бағалау;

·         Жұпты бағалау;

·         Өз-өзін бағалау.

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

1. Білу

Топқа бөлу. Шеңбер бойымен тұрған оқушыларға парақшаларды  таратып  береді. Топқа бөліну тәсілін  анықтауды оқушыларға тапсырады. Оқушылардың шағын топтарға бөлінуін бақылайды, қажет болған жағдайда бағыт-бағдар береді.

Оқушылар таратпадағы та қырыпқа қарай топқа бөлінеді:

Күш , деформация

Жас ерекшеліктеріне

сай оқыту;

2мин

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер

Сыни тұрғыдан ойлау

Оқушылар топтағы рөлдерді өзара бөліседі.

Топтағы ролдерді, міндеттерді бөлуді ескертеді.

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

1. Білу

«Жуан,  жіңішке сұрақтар» стратегиясы.

Оқыту мен оқудағы

жаңа тәсілдер

(диалог)

3мин

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер

       Өткен сабақта қандай тақырыпты қарастырып едік. Кәне кім есіме салады екен?

Оқушылар сұраққа жауап береді,

бір-бірінің жауаптарын толықтырады.

Талантты және дарынды балаларды оқыту;

3

3

3

3

3

3

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

Жұптық жұмыс

1. Білу

Оқушылар жұптарының есептерін тексереді де бақылау парағына баға қояды

Оқыту мен оқудағы

жаңа тәсілдер

(диалог)

3мин

     Мұғалім оқушыларға үйге берілген есептерді  жұпта тексеруді тапсырады. Жіберілген қателіктерді түзету жолдарын бірлесіп қарастыруды тапсырады.

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер

Жұптағы тексеру аяқталғаннан кейін, тақтадағы дұрыс жауаптармен салыстырады.

Талантты және дарынды балаларды оқыту;

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

1. Білу

«Миға шабуыл» стратегиясы.

Оқушылар интерактивті тақтада көрсетілген фотосуреттерге қарай отырып, олармен өздерінде қандай ассоциация туындағанын айтады. Сабақтың тақырыбын анықтап, 

мақсатын қояды.

3мин

    Мұғалім:

·         Балалар бәрің экранға назар аударыңдаршы.

·         Ненің суретін көріп тұрсыңдар?

·         Сурет жайлы не айтуға болады?

·         Мұндай суреттерді бұрынырақ көрген ба едіңдер?

·         Бұл суреттер бойынша сендерде қандай ассоциация  пайда болды?

АКТ

Осы сұрақтар төңірегінде оқушылардың жауаптарын тұжырымдай келе сабақтың тақырыбын нақтылап, мақсатын тұжырымдатады.

Қозғауға барлық затты күшім жетті. Мен арқылы қозғалып барлық дене, Атандым әрі күшті, әрі текті! Мен арқылы тартылып барлық ғалам, Өрекпіп өр көңілім оттай жанам Жететін маған кім бар кел ортаға, Жетілді білім алып ой мен санам. (күш) Балалар бүгін сіздер күш тақырыбымен танысасыңдар.

«Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады».

«Көптің күші – бірлікте».

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

1. Білу

«Табыс  ағашы» тәсілі

Оқушылар стикерлерге жаңа тақырып бойынша  «Менің сабақтан күтетінім….»  деп өз ойларын  жазады да оны ағаштың төменгі жағына жапсырып қояды.

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау;

2мин

    Оқушыларға тақтада тұрған ағаш суретінің тектен тек тұрмағанын, оның қандай мақсатта қолданылатынын түсіндіреді де оқушыларға стикерлер таратып береді.

№ 1 Ю.Сареми атындағы мектеп-гимназиясы физика пәні мұғалімі Ибрагимшиков Умид

Күштің түрлері

Күш бірлігі – Ньютон ( Н ).

1 Ньютон = 1k г м / с 2

Бір Ньютон 1 м / с 2 үдету үшін 1кг массаға қажетті күш саны ретінде анықталады.

Күш векторлық шама болып табылады; бұл күштің мәні мен бағыты бар екендігін білдіреді.

Векторлық шамалар бағыт көрсеткішімен белгіленуі мүмкін. Бағыттың көрсеткіші күштің мәнін білдіреді және күштің бағыты қай жаққа күш бағытталғандығын көрсетеді.

Күш

Ауырлық күші

Серпімділік күші

Үйкеліс күші

" width="640"

№ 1 Ю.Сареми атындағы мектеп-гимназиясы физика пәні мұғалімі Ибрагимшиков Умид

Күнделікті күштің түрлері

Осы көрсетілімде сіз күштің кейбір түрлерімен танысасыздар:

Тартылыс күші ( салмақ ): Бұл Жер, Ай және дене заттарды өзіне тарту күші.

Салмақ ( тартылыс күші )

Төменге тартатын тартылыс күші әрқашан заттың салмағына тең. Бұл мына теңдеуде берілген:

F ауыр = m × g

мұнда :

g = еркін түсу үдеуі = 9.8 м / с 2 ( Жерде )

m = кг-мен берілген масса

Келесі

" width="640"

№ 1 Ю.Сареми атындағы мектеп-гимназиясы физика пәні мұғалімі Ибрагимшиков Умид

Күнделікті күштің түрлері

Қалыпты күш: Қалыпты күш – басқа тұрақты затпен жанасатын затқа көрсетілген қолдаушы күш.

Қалыпты күш

Бұл перпендикулярлық күш немесе екі дененің жанасу жазықтығымен салыстырмалы «қалыпты» күш.

Салмақ

( тартылыс күші )

Келесі

" width="640"

№ 1 Ю.Сареми атындағы мектеп-гимназиясы физика пәні мұғалімі Ибрагимшиков Умид

Күнделікті күштің түрлері

Күштерді талдау кезінде пайда болатын басқа күштер:

Қолданылатын күш

Қолданылатын күш : қолданылатын күш – бұл затқа басқа затпен немесе адаммен әсер ететін күш.

Үйкеліс күші : салыстырмалы қозғалысқа кедергі келтіретін немесе байланыстағы екі дененің қозғалысына кедергі келтіретін.

Үйкеліс күші

Келесі

" width="640"

№ 1 Ю.Сареми атындағы мектеп-гимназиясы физика пәні мұғалімі Ибрагимшиков Умид

Күнделікті күштің түрлері

А эродинами калық кедергі – бұл ауада ұшқан кезде затқа әсер ететін үйкеліс күшінің ерекше түрі.

Кернеу – екі ұшынан күштерді қатты тартқанда шек, арқан немесе сым арқылы берілетін күш.

Сығу заттың көлемді өзгертуге әкеліп соғатын сығу кернеуіне ұшыраған кезде болады.

Келесі

Дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруін деформация деп атаймыз.

Деформация денелердің өзара әрекеттесуі кезінде жүзеге асатындықтан, өзара әрекеттесетін екі дене де деформацияланады. Мысалы, қолдың эспандерге әрекетін алайық. Эспандерді созу кезінде қолдың бұлшық еттері қатаяды (деформацияланады), эспандер де деформацияланады, яғни ол өз пішінін өзгертеді.

Деформация

Серпімді

Пластикалық

Күштің әрекеті тоқтағаннан

кейін, дене өзінің бастапқы

пішіні мен өлшемін өзгертетін

болса, мұндай деформация

пластикалық деп аталады.

Пластикалық деформациядан

кейін дене өзінің жаңа пішіні

мен өлшемін толығымен

немесе жартылай сақтайды

және ондай дене пластикалық

дене деп аталады.

Күштің әрекеті тоқтағаннан

кейін, дененің бастапқы пішіні

мен өлшемі қайтадан қалпына

келетін болса, мұндай дефор

мация серпімді деп аталады.

Тәжірибелер деформациялау

шы күшке қарама – қарсы бағыт

талған жаңадан бір күш пайда

болатынын көрсетеді. Бұл күш

серпімділік күші деп аталады.

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

2.Түсіну

Ақпараттық постер әзірлеу.

Оқушылар берілген суреттер топтамасын қолдана отырып, топта талқылау жүргізеді, постер әзірлейді. Баяндамашылар постерді қорғайды.

10мин

    Мұғалім Күш және деформацияға байланысты  суреттер топтамасын жасырады. Топтарға суреттерді қолдана отырып, ақпараттық постер әзірлеуді тапсырады.

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау;

АКТ

Үйкеліс күші

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

2.Түсіну

Мағынаны тану.

Күш дегеніміз не? Деформация дегеніміз не? Деформацияның  қандай түрлері бар? Олар қалай аталады? Осы сұрақтарды оқушыларға қояды. Оқушылардың жауаптарын толықтыра отырып, жаңа сабақ бойынша қосымша мағлұмат береді

Талдау, бағалау жүргізу.

Топтар бір-бірін 5 критерий әзірлеп, сол бойынша бағалайды.

Оқушылар күш, деформация және оның түрлері жайлы қосымша мағлұмат алады.

5мин

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау;

АКТ

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

3.Қолдану

Есептер шығару.

жұмыс дәптерінен

Тақырып  бойынша жұмыс дәптерінен топтық тапсырма алады. 3,4 бет. Бірлесе отырып, есептерді шешеді.

1- топ: 1 есеп

2- топ:  2 есеп

Тақтаға жаза отырып, басқа топтарды жұмыстарымен таныстырады, есептің шығарылу жолын түсіндіре отырып, дәлелдейді.

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер (диалог);

АКТ

7мин

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

4.Жинақтау

«Нақты жауап» айдары . Оқушыларға күш, деформация жөнінде түйінді идея айтуды тапсырады. (бір-бір сөйлемнен айту)

Оқушылар күш, деформация тақырыбы бойынша не білді соны бір-бір сөйлеммен айтып, білімдерін жинақтайды.

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау

3мин

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

5.Бағалау

Топтық бағалау

Топ төрағаларына сөз береді. Топ төрағаларының бағаларын тыңдайды, саралайды, соған сүйене отырып, оқушылардың сабақтағы қызметін бағалайды.

·         Өз-өзін бағалау;

·         Жұпты бағалау;

Топ төрағалары бағалау парақшасы бойынша  топ мүшелерін критериалды бағалайды.

Оқушылар өз-өздерін бағалайды.

Бағалау парақшасының көмегімен жұптарын бағалайды.

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау

Сыни тұрғыдан ойлау

3мин

Сабақ Оқытуда қолданылатын Мұғалім іс-әрекеті Уақыт Оқушы іс-

кезеңдері модульдер әрекеті

Рефлексия

Табыс  ағашында тұрған стикерлеріңді алып, толықтырып, қайта жапсыруларыңа болады.

Сабақ аяқталғаннан кейін  күткен нәтижеге жетті ме? Соны жазып, толықтырып, стикерлерін ағаштың жоғары жағына қарай жапсырады.

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау

Сыни тұрғыдан ойлау

3мин

- Енді « Табыс » ағашын отырғызайық.( Тақтада ағаштың суреті)

Ағаш діңі сабақта өтілген тақырып, есептер шығаруда , жасыл-желек - экология, ал ағаштың

жемісі сендердің алған білімдерің ( оқушылар өздері таңдаған алманы алып, тақтада тұрған

ағашқа жапсырады.)

Жасыл алма: Маған сабақ ұнады.Тақырыпты меңгердім.

Сары алма: Тақырыпты түсіндім, бірақ есептеген кезде қиналдым.

Қызыл алма: Сабақ маған түсініксіз.

Бақылаушының бағалау парағы

Тапсырма жазатын қағаздар,түрлі-түсті қарындаш, маркерлер, бағалау парақшалары, стикерлер

Пайдаланылған құралдар:

Нақты үйге тапсырма:

§25,26  оқу

Бақылаушының бағалау парағы

№

1

Бағалау өлшемдері

2

Көш

басшы

Тақырыптың ашылуына үлес қосу

Міндетін атқару

3

Хатшы

Баяндамашы

Топтық жұмысқа атсалысуы

Уақыт сақшысы