П?наралы? байланыс: Информатика, математика, дене т?рбиесі.
Гук за?ы. Серпімді денені? ?заруы мен о?ан т?сірілген к?шті? арасында?ы байланысты 1660 жылы а?ылшын физигі Роберт Гук (1635-1703) аны?та?ан болатын. Кейінірек б?л аны?тал?ан байланыс бізге Гук за?ы деген атпен белгілі болды. Б?л за? бойынша: серпімді деформацияны? шамасы (созылуы немесе сы?ылуы) т?сірілген к?шке тура пропорционал, я?ни:
F = kx
М?нда?ы F-т?сірілген сырт?ы к?ш, x -денені? созылу немесе сы?ылу шамасы. k-?ата?ды? деп аталатын пропорционалды? коэффициент. SI ж?йесінде ?ата?ды? нъютонны? метрге ?атынасымен (Н/м) ?рнектеледі. k-?ата?ды? дене материалына ж?не оны? ?лшемі мен пішініне байланысты.
Динамометр. К?шті ?лшеу ?шін аранайы ??ралдар – динамометрлер (грекше динамис-к?ш ж?не метро-?лшеймін) ?олданылады. Динамометрлерді? негізгі б?лігі серпімді деформацияны? ?рекет ету аралы?ында созылатын серіппе болып табылады.
Динамометрлерді? бірнеше т?рі бар. ?ол динамометрлері ж?не біршама ?лкен шамада?ы к?штерді ?лшейтін арнайы динамометрлер.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Пәнаралық байланыс:Информатика, математика, дене тәрбиесі.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру.
1 топ Күш тақырыбына слайд
2 топ И.Ньютон слайд
3 топ Деформация тақырыбына слайд
3. Жаңа сабақ
4. Сабақты бекіту
Кеңейтілген тапсырма
5. Қорытындылау
Практикалық тапсырма
6. Оқушыларды бағалау
7. Үйге тапсырма
Гук заңы. Серпімді дененің ұзаруы мен оған түсірілген күштің арасындағы байланысты 1660 жылы ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703) анықтаған болатын. Кейінірек бұл анықталған байланыс бізге Гук заңы деген атпен белгілі болды. Бұл заң бойынша: серпімді деформацияның шамасы (созылуы немесе сығылуы) түсірілген күшке тура пропорционал, яғни:
F = kx
Мұндағы F-түсірілген сыртқы күш, x -дененің созылу немесе сығылу шамасы. k- қатаңдық деп аталатын пропорционалдық коэффициент. SI жүйесінде қатаңдық нъютонның метрге қатынасымен (Н/м) өрнектеледі. k- қатаңдық дене материалына және оның өлшемі мен пішініне байланысты.
Динамометр. Күшті өлшеу үшін аранайы құралдар – динамометрлер (грекше динамис-күш және метро-өлшеймін) қолданылады. Динамометрлердің негізгі бөлігі серпімді деформацияның әрекет ету аралығында созылатын серіппе болып табылады. Динамометрлердің бірнеше түрі бар. Қолдинамометрлері және біршама үлкен шамадағы күштерді өлшейтін арнайы динамометрлер .
Роберт Гук- әйгiлi ағылшын жаратылыстанушысы,
ағылшындық Уайт аралында Фремуотер деген жерде
1635 жылы дүниеге келдi. Орта мектептi бiтiргеннен
кейiн Оксфорд Университетiне түседi. 1660 жылы әйгілі
“ Гук заңын” ашты. 1661 жылы каппилярлық құбылысқа
арналған еңбегiн жариялады. Гук өзiнiң 1665 ж.
жарық көрген «Микрография» атты еңбегiнен кейiн
әйгiлi болды. Бұл кiтапта Гук өзі жетiлдiрiлген
микроскоппен көп зерттеулерін жүйелеп баяндайды.
Тағы да бұл кiтабында Гук жарықтың табиғаты жайында
ойларын жазып кеткен. Кейін ол астрономиялық құрал-
саймандарды ойлап табу және оларды жет i лд i румен
айналысты, биологиялық, географиялық, геологиялық
зертеулер жүрг i зд i . 1703 жылы қайтыс болды.
1 Н
2,5 Н
2 Н
3 Н
серіппе
көрсеткіш
стрелка
шкаланың
көрсеткіші
жүк ілетін ілмек
1 топ.
А. Гук заңының өрнегін жаз.
В. Қатаңдығы 300 Н/м серіппе 0,05 м-ге созылды. Жүкті осындай деформацияға
ұшыратқан күштің шамасы неге тең?
С. 320 Н күштің әсерінен амортизатордың серіппесі 0,009 м-ге сығылады.
1600 Н күштің әсерінен серіппе қаншаға сығылады?
2 топ.
А. k қатаңдықтың өрнегін жаз.
В. Қатаңдық коэффициенті 100 Н/м серіппені 0,01 м-ге созатын
күштің шамасы неге тең?
С. Есікті ашқанда оның серіппесі 12 см ұзарды, сонда серпімділік күші 4 Н тең,
серпімділік күші 10Н-ға тең болуы үшін серіппені қаншаға ұзарту керек?
3 топ.
А. х шамасын анықтаудың өрнегін жаз.
В. F=3 Н күштің әсерінен 0,0 6 м-ге ұзарған серіппенің қатаңдығы неге тең?
С. Шиыршық серіппенің ұзындығы 3,5 см-ге қысқартқанда 1,4 Н серпімділік
күш пайда болады. Оны 2,1 см ұзартқанда серпімділік күші қандай болады?