Дене ?оз?алысы ба?ытында ?рекет ететін к?шті? ж?мысы . ?уат презентация

Орындаған - негізгі білім беретін

№ 221 Аққұм мектебінің 7 – сынып оқушысы Сайымбай Рамазан

Жетекшісі - физика пәнінің мұғалімі Жиембаева Гүлмира

VI тарау. Жұмыс. Қуат. Энергия

§51. Дене қозғалысы бағытында әрекет ететін күштің жұмысы

§52. Қуат

Күш әрекетінен орын ауыстырғанда атқарылған жұмыс механикалық жұмыс деп аталады. Дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің механкалық жұмысы күшке де, жүрілген жолға да тура пропорционал өседі:

яғни ,

Мұндағы: А – механикалық жұмыс; F – күш; s – жүрілген жол.

Жұмыстың өлшем бірлігіне 1 Ньютон(1Н) күштің денені 1 метрге жылжытқандағы жұмысы алынады. Жұмыстың мұндай халықаралық бірлігі XIX ғасырдағы ағылшын ғалымы Д. Джоульдің құрметіне джоуль деп аталады (қысқаша Дж деп белгіленеді). Жоғарыдағы формладан: 1 Дж жұмыс деп 1Н күш пен 1м жолдың көбейтіндісіне тең шаманы айтады:

немесе қысқаша түрде

1 килоджоуль (1кДж) = 1000Дж =10³Дж

1 миллиджоуль(1мДж) = 0,001Дж = 10 ¯ ³ Дж

1 микроджоуль(1мкДж) = 0,000001 Дж = 10 ¯ 6 Дж

A = F * s

Жұмыс = күш * жол

1 джоуль = 1 ньютон * 1 метр

1 Дж = 1Н * 1м = 1H* м

Есеп шығару мысалы.

Есеп . Көлемі 0,5м³ гранит тасын 20м биіктікке көтергенде істелетін жұмысты есептеңдер. Граниттің тығыздығы 2500 кг/м³.

Берілгені: Шешуі:

V = 0,5 м³ F а =g·m , мұндағы g=9,8H/кг.

ρ=2500кг/м³ m=ρV; ал s=h. m=2500кг/м³*0,5м³=1250кг.

h=20м F=9,8H/кг *1250кг ≈12250Н.

A=12250H * 20м=245000 Дж = 245 кДж

A=? Жауабы: A = 245 кДж

A = F * s

Жұмыстың орындалу жылдамдығын сипаттайтын шама қуат деп аталады. Қуатты табу үшін істелген жұмыстың шамасын сол жұмысты істеуге кеткен уақытқа бөлу керек:

қуат = жұмыс / уақыт немесе N=A/t. Мұндағы N – қуат; A- жұмыс; t – жұмыс істеуге кеткен уақыт. Қарапайым тілмен айтқанда қуат деп жұмыстың сол жұмысты істеуге кеткен уақытқа қатынасын айтады. Қуатты өлшеудің бірлігіне 1 секундта істелетін 1 джоуль жұмыс алынады.

Қуаттың мұндай бірлігін бу машинасын ойлап тапқан ағылшын ғалымы Джеймс Уаттың (1736-1819) құрметіне ватт деп атайды(қысқаша Вт деп белгіленеді). Сонымен, 1ватт=1 джоуль/1 секунд немесе 1Вт = 1Дж/1с.

1кВт = 1000Вт

1мВт = 0,001Вт

1мкВт= 0,000001 Вт

Адамның қалыпты жұмыс жасағандағы қуаты 70-80Вт

“ Волга” автомобилінің қуаты 70-80Вт

Алғашқы адам мұзжарғыш кемесінің қуаты 55000кВт

“ Восток” ғарыш зымыранының қуаты 15 000 000кВт

“ Энергия” ғарыш зымыранының қуаты 125 000 000 кВт

Есеп шығару мысалы.

Есеп. Егер плотинадан су 25м биіктіктен құлап ағатын болса, су ағынының қуаты қандай? Судың әр минутта шығыны120м³.

Берілгені: Шешуі:

h= 25м Ағын қуаты: N=A/t.

V= 120м³ Ағынның бір минутта істейтін жұмысы: A=Fh.

p= 1000кг/м³ Ағын суға әрекет ететін ауырлық күші:F=mg.

t= 60с Бір минутта құлаған су ағынының массасы: m=pV

g= 9,8 Н/кг m=1000кг/м³ * 120м³ =120 000кг

F= 9,8Н/кг * 120 000кг ≈ 1 200 000Н

N=? A= 1 200 000Н*25м = 30 000 000Дж

N= 30 000 000Дж/60с = 500 000Вт = 500кВт = 0,5МВт

Жауабы: 0,5МВт

“ Мен – физикпін”

• “ Құлыпты аш” ойыны
• Сөзжұмбақ
• Тест

“ Волга” автомобилінің қуаты?

1 ктлоджоуль

Жұмыстың өлшем бірлігі?

Қуаттың өлшем бірлігі?

Күш әрекетінен дене орын ауыстырғанда атқарылған жұмыс?

Қуат дегеніміз не?

Ф И З И К А

• Жұмыстың халықаралық бірлігі?
• Алғашқы атом ненің кемесінің қуаты 55 000 Вт?
• Күш әрекетінен дене орын ауыстырғанда атқарылған жұмыс?
• Жұмыстың халықаралық бірлігіқай елдің ғалымының құрметіне қойылды?
• А ненің белгісі?

• Жұмыстың орындалу жылдамдығын сипаттайтын шама?

А) жұмыс Ә) қуат Б) уақыт

2. “ Восток” ғарыш зымыранының қуаты?

А) 125000000Вт Ә)55000Вт Б) 15000000Вт

• 1кВт = ?

А) 0,001Вт Ә)1000Вт Б) 0,01Вт

• Қарағанды шахталарында қай жылдары көмір комбайндарын дүние жүзінде бірінші болып қолдана бастады?

А) 1940-1950ж.ж Ә)1950-1960ж.ж Б)1945-1955ж.ж

5.

А) 125000000кВт Ә)15000000кВт Б)55000000кВт

6. Адамның қалыпты жұмыс жасағандағы қуаты?

А) 55 – 60кВт Ә)70-80кВт Б)80-90кВт

“ Энергия” ғарыш зымыранының қуаты?

1

ә

2

3

б

4

ә

5

а

а

6

ә