Маятникті? тебеліс периодыны? еркін т?су ?деуіне т?уелділігі т?жірибеде жер бетіні? ?рт?рлі н?ктелеріндегі еркін т?су ?деуін ?лшеу ?шін сол жерге маятникті ??ралдарды орнатады да, маятникті? Т тербеліс периодын ?лшейді. Периодтан алын?ан м?ні мен маятникті? белгілі 1 ?зынды?ы бойышша сол жердегі еркін т?су удеуі есептеледі. Еркін т?су ?деуін есептеу н?тижелері бойынша пайдалы ?азба байлы?тар ?оры жат?ан айма?ты аны?тау?а болады. Ты?ызды?ы Жер ?ыртысыны? орташа ты?ызды?ынан арты? болатын пайдалы ?азба (мысалы, темір рудасы ) бар болса, q-ны? м?ні жо?ары болады. Ал ты?ызды?ы аз м?най не газ кендері бар жерлерде q- ны? м?ні т?мен болады.
?й ж?мысы : §27, 22- жатты?у (5)
Тайн Ттерб = Т
Т = . F =.
F = υ² =;
υ=R . T==2π ; T= .
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Тербелмелі ?оз?алыстар »
Ашық сабақ 9 «Б»
Сабақтың тақырыбы: «Математикалық және серіппелі мятниктердің тербелістері»
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Математикалық және серіппелі мятниктердің тербелістерін түсіндіру, тербеліс периодтарына есеп шығару.
Дамытушылық : Жаңа тақырып бойынша дамыту, периодыныңеркін түсу үдеуіне тәуелділігі және мятниктердің құрамдардың қолдануды түсіндіру.
Тәрбиелік: адамгершілікке тәрбиелеу және эстетикалық тәрбие беру.
Сабақтың көрнекілігі: физика 9 сынып оқулығы , карточка ор. е ж Рышкевич, физикалық құрал жабдықтар; математикалық және серіппелі мятниктер , штативтер, екі құыс ыдыстар, мультимедия.
Сабақтың әдісі: аралас сабақ.
Сабақтың жүрісі: Ι. Ұйымдастыру
Сәлемдесу, оқушылардың қатысын тексеру.
ΙΙ. Үй тапсырмасын сұрау
3 оқушы карточкамен жазба жұмысты орындау.
Ауызша сұрақтарға жауап беру.
Сұрақтар:
Қандай қозғалыстарды тербелмелі қозғалыстар деп атайды?
Ығысу деген не? Ол қандай әріппен беліленеді?
Тербеліс?
Тербеліс жиілігі деп нені айтады?
Тербеліс амплитудасы деген не?
Формуланы дурыс жаз
Т = F = T =
E = Eĸ =
ΙΙΙ. Жаңа сабақ.
Тербелмелі процестер жүзеге асатын құрылғыларды Тербелмелі жүйелер деп атайды. Осындай жүйелердің қарапайым түрі – математикалык мятниктің тербелісін қарастырайық. Метематикалық мятник деп созылмайтын салмақсыз жіңішке ұзын жіпе ілінген ауыр шарды айтады. Метематикалық мятниктің периоды жүктің массасына тәуелді болмайды. Метеметикалық мятниктің периоды тербеліс амплитудасына тәуелді болмайды. Жіпке немесе серіппеге ілінген жүкітің тербелес периодының тербеліс амплитудасына тәуелді болмайтынын 1583 ж. Италяндық ұлы физик әрі астроном Галилео Галилей ашқан болатын.
Маятниктердің бұл қасиеті изохрондылық (изо- «тұрақты», хронс - «уақыт» деген мағынаны білдіреді) деп аталады.
Маятниктің ұзындығын ып, тәжірибені қайталасақ, тербеліс периодының мятник ұзындыфғына тәуелді болатынына көз жеткіземіз.
Маятниктің тебеліс периодының еркін түсу үдеуіне тәуелділігі тәжірибеде жер бетінің әртүрлі нүктелеріндегі еркін түсу үдеуін өлшеу үшін сол жерге маятникті құралдарды орнатады да , маятниктің Т тербеліс периодын өлшейді. Периодтан алынған мәні мен маятниктің белгілі 1 ұзындығы бойышша сол жердегі еркін түсу удеуі есептеледі. Еркін түсу үдеуін есептеу нәтижелері бойынша пайдалы қазба байлықтар қоры жатқан аймақты анықтауға болады. Тығыздығы Жер қыртысының орташа тығыздығынан артық болатын пайдалы қазба (мысалы , темір рудасы ) бар болса , q-ның мәні жоғары болады. Ал тығыздығы аз мұнай не газ кендері бар жерлерде q- ның мәні төмен болады.
