Сайыс"Алтын та?а" 7,8 -сыныптар

Сәлеметсіздер ме?

Құрметті оқушылар !Бүгінгі болатын «Алтын таға» атты ойынына хош келдіңіздер.

Жиналған ылғи дарындар

Жүректе от, көздерінде жалын бар

Екі топты халайық

Қол соғып қарсы алайық,-деп сайыскерлерімізді ортаға шақырайық.

Шеберлікті, білімді

Сараптап сіздер көріңіздер.

Әділқазы алқасы,

Әділ баға беріңіздер,-деп әділқазы алқасын сайлап алайық.

«Алтын таға» атты сайысымыз мынадай кезеңдерден тұрады:

1.Таныстыру

2.Бәйге

3.Көкпар

4.Құлагер

5.Алтын таға

1.Таныстыру. (әр топ өздерін таныстырады )

2. Бәйге

І топ.

1. Массаны өлшейтін құрал –динамометр (жоқ) .

2. Тығыздықтың өлшем бірлігі- кг/ м³ (иә)

3. Жер бесінші планета (жоқ)

4.Шөпті тюк жасап престегенде, оның массасы өзгереді (жоқ)

5.Алғашқы қазақ ғарышкері –Талғат Мұсабаев (жоқ)

6.Дене пішінің немесе өлшемінің өзгеруі- деформация (ия)

7..Жай механизмдерге блок жатады.(иә)

ІІ топ.

1.Қысымның өлшем бірлігі Паскаль (иә)

2.Кернеуді өлшейтін құрал - амперметр ( жоқ)

3.Сүттің майлылығын анықтау үшін қолданылатын ареотетр лактометр деп аталады (иә)

4.Бір заттың молекулалары 2- ші заттың молекулаларына енуі –конвекция дейді (жоқ)

5.Изобаралық процесте Т =cоnst (жоқ)

6.Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал барометр- анеройд .(иә)

7. Шанаға қосарлап жегілген 3 ат 30 км жүріп өтті.Әр ат 60 км жүріп өтті.(жоқ)

3.« Көкпар»

Жердің жүзін шарлайсың,

Онсыз еш жерге бармайсың.

Көлікпен де, жаяу да,

Саралайсың, таңдайсың. Жол

Көп болса, асықпайсың,

Мезеттен қашықтайсың.

Асықсаң аз болады,

Табасың мұны қайсың? Уақыт

Қозғалыста сипаттар шапшаңдықты,

Тағы дап бір белгісіз шама шықты.

Ол болмаса денелер қозғалмайды,

Шешеді бұл жұмбақты қандай мықты? Жылдамдық

Жылдамдықты өзгертеді,

Қозғалысты тездетеді.

Қарсы шықса қозғалысқа,

Тоқтарына көз жетеді. Үдеу

Қозғалысқа келтіріп,

Жылдамдығын береді.

Өлшемдерін қарасаң,

Ньютонға ол келеді. Күш

Бірдей көлемдегі масса кейде көп,

Аз болса да кейде дөп.

Делінеді бұл шама,

Аталуын тапшы тек. Тығыздық

Күш көбейсе артады,

Ауданнан артқа тартады.

Жүзі жұқа үшкір зат,

Одан бірақ қорқады. Қысым

Барлық денелерге тән.

Онсыз болмайды сән.

Әр затта болады әр түрлі,

Өлшеуге болады дәл. Масса

4. «Құлагер» берілген физикалық шамаларды өлшем бірліктерімен сәйкестерін тап.

Қысым Н

Күш м/с

Жылдамдық кг

Жол Па

Масса м

Уақыт кг/ м³

Тығыздық м²

Энергия с

Аудан Дж

Жылу мөлшері с

5.Алтын таға

«Алдар Көсе мен Шығабай» ертегісінен

1.Алдар көсенің қазандағы еттің пісуін күтіп миығынан күліп отырған сәтінде

Алдар Көсенің есебі «Отырайын он ай....... Шығайбайдың ошағындағы шым тезек толық жанғанда 1,4 ·10⁷ Дж жылу мөлшері бөлініп шығады.Сонда байдың қанша кг тезегі жанады? »

2. Шығайбай от басында қалғып отыр,

Алдар Көсе көз жұмып аңдып отыр.

Қызуы шым тезектің екі жанға,

Қандай тәсіл түрімен жетіп отыр? (сәуле шығару)

3.Ет қайнап жатыр. Ет қазанның қақпағын ашып қойғанда тез пісе ме? Неліктен?

(Кебу және конвекция)қақпағын ашып қойса су тез буланады, жылу булануға жұмсалады, жабық ыдыста кебу мен конденсация қатар жүргендіктен , судың массасы өзгермейді.

3.Шығайбайдың өз тонын Алдарға шешіп беріп жатқан сәтінде

Айлакер Алдар Көсе келіп қалды,

Айламен байдың тонын киіп алды.

Өз тонын шешіп беріп Алдар Көсе,

Неліктен байдың тонын киіп алды?

(жауабы: Байдың тоны аңның терісіне жасалған тері жылу өткізгіштігі нашар болады, сондықтан жылы болады.)

Ендігі сөз кезегін әділ-қазылар алқасына береміз.

Сайыста белсене қатысқан топты ------------------- марапаттаймыз.

Осымен бүгінгі кешімізді аяқтаймыз.Хош сау болыңыздар.