МАТЕМАТИКА САБА?ЫНДА О?УШЫЛАРДЫ? ОЙЛАУ ?АБІЛЕТІН – ОЙЫН ЭЛЕМЕНТТЕРІ АР?ЫЛЫ ДАМЫТУ.

Мектеп о?ушыларыны? мектепке келгенге дейінгі ?рекеті ойын десек, о?у-т?рбие ?рдісінде олар біртіндеп ойын ?рекетінен о?у (таным) ?рекетіне бейімделуі тиіс. Ол саба? барысында ?олданылатын дидактикалы? ойындар ар?ылы ж?зеге асырылады. Ойын баланы? саба??а ынтасын аудару?а, к??іл ?ой?ызу?а, сондай-а? ?абылдауын же?ілдетуге, білімді толы? игеруіне к?мектеседі. Ойынны? т?рлері ?те к?п: ойын саба?, ойын-жатты?улар, сергіту ойындары.
Саба?та ойын элементерін пайдалану о?ушыларды? ой-?рісін, танымдылы? белсенділігін арттырады. Теорияны практикамен ?штастыру?а жол ашады. Алайда ойынды ?немі о?у ?дерісіне пайдалану?а, ?за? уа?ыт созу?а болмайды. Ойын белгілі бір уа?ытта ж?зеге асырылып, саба? кездеріне н?с?ан келтірмейтіндей жымдасып жатуы тиіс.
О?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттыруды? бір к?зі–математикалы? ойын элементтерін ?олдану деп ойлаймын. Ме?і? ойымша, математикалы? ойындар–сыныпта ж?ргізілген ж?мыстарды? е? ?ызы?тысы. Ойынны? ?андай т?рі болса да балаларды ?зіне тартады. Мен саба?та ?олдан?ан ?рбір ойын ж?нінде тере? тол?анып, оны? т?рбиелік ма?ызын т?сінуге тырысамын. О?ушылар?а с?ра?ты ?ыс?а, т?сінікті етіп ?оямын, ойын ?дерісінде м?мкіндігінше ойынны? бірнеше т?рлерін кезектестіріп отырамын.
Математика саба?тарында халы? ойындарын дидактикалы? материал ретінде ?олданып саба? ?ткізу ?те пайдалы.
5-сыныпта мынадай дидактикалы? ойындарды к?п пайдаланамын: математикалы? эстафеталар, викториналар, кроссвордтар, ребустар, ж?мба?тар. «Онды? б?лшектерді? о?ылуы мен жазылуы» та?ырыбына мынадай ойын ?ткіздім.
Ойынны? аты: «Онды? б?лшектерді? жазылуын білесі? бе?»
Сыныптарды ?атар бойынша ?ш топ?а б?лдім ж?не ?ш жетекші сайлап алдым. Ойын?а 30 ?лестірме жасалынды. ?р ?лестірмеде онды? б?лшектерді жазу?а ?рт?рлі тапсырмалар жазылды. Топ?а берілетін ?лестірмелер б?лек т?рды. Та?таны ?шке б?ліп, «Жазу?а кірісі?дер» деген белгі берілгенде, ?р топтан бір о?ушы шы?ып, ?лестірмедегі жазуларды жазып, орнына отырады. С?йтіп, келесі о?ушы шы?ады. Ал ?ш о?ушы ?р топты? жауаптарын м??алімні? алдын-ала жазыл?ан жауаптары бойынша тексеріп отырады. Со?ында ?атесі аз ж?не б?рын бітірген топ же?іске жетеді.
М?ндай ойынды ?ткізу ар?ылы ?ай о?ушыны? та?ырыпты ме?гере алма?анын ж?не ?ай жерден ?немі ?ате жіберетінін о?ай а??ару?а болады. Сондай-а? ?зіліс кезінде білмейтін о?ушылар?а білетін о?ушыларды? т?сіндіріп, ?йретіп жат?анын к?руге болады.
Б?лшек б?тін сандарды
Амалдармен к?рсету
?анша ?иын болсада
О?ай жолын табамыз
деп, «Натурал сандар мен онды? б?лшектерге» берілген к??ілді есептеулерге мысал келтірейін. Екі топтпн бес о?ушы та?та?а шы?ып, біреуі та?таны? о? жа?ына, екіншісі сол жа?ына бес та?балы сандарды бірінен кейін бірі шы?ып жазады. Жазып бол?аннан кейін бірінен кейін бірі ?осуды бастайды, бірінші о?ушы бірліктерін, екінші о?ушы онды?тарын ?осады. ?осуда бірлік арты? шы?са келесі о?ушы?а айтып кетеді. Б?л ойын о?ушыларды? есептеу ?абілетін жетілдіреді, есте са?тау т?йсіктерін ?алыптастырады.
Ойын барысында о?ушылар ?зара пікір алмасады, о?у материалдарын жылдам ж?не жа?сыра? игереді, ?иынды?тарды бірге шешеді. М?ндай жа?дайда, барлы? балалар ал?а жылжиды, білімдері тере? балаларды? тежелмеуін, білімі т?мен балаларды? ал?а ?мтылуына м?мкіндік береді. ?сіресе о?ушылар ?рбір жа?а та?ырыптан кейін «Сен – ма?ан, мен – са?ан» ойынын ойна?анды ?натады. Б?л ойында о?ушы ?зі дайындап келген с?ра?ын жолдасына ?ояды, егер жолдасы д?рыс жауап бере алмаса жауабын ?зі айтып, ?осымша ?пай алады.
Сонымен бірге математика саба?ында «домино» ойынын пайдаланамын. ?а?аз екіге б?лініп, біреуіне с?ра?, екіншісіне бас?а с?ра?ты? жауабы жазылады. О?ушылар с?ра??а д?рыс жауап тауып, ??растыруы керек. Егер тапсырма д?рыс орындалса, ?а?азды? екінші жа?ында белгілі бір сурет немесе ма?ал-м?тел шы?ады.