«Балдаурен» тобында ашы? ?йымдастырыл?ан о?у іс-?рекеті
К?ні: 17.03.2015 Аптаны? к?ні: сейсенбі
Білім беру саласы: ?атынас
?ОІ?: К?ркем ?дебиет
Та?ырыбы: «Наурыз-думан»
Ма?саты: ?аза? даласына жыл басы Наурыз мерекесіні? келгенін айту;
Наурыз – жыл басы, к?ктемні? белгісі. Мал т?лдеп, а?аштар б?ршік атып, тіршілікті? оян?ан кезі екенін т?сіндіріп, ой-?рісін ке?ейту;
?лтты? салт-д?ст?рді ?адірлей білуге т?рбиелеу.
?олданылатын к?рнекі ??ралдар: Наурыз мерекесіне байланысты суреттер, киіз ?йді? керегесі, т?скиіз, сырма?, ??ра? к?рпелер, бесік, а?ашты? макеті, домбыра, магнитофон.
С?здік: салт-д?ст?р, наурыз-к?же, дастар?ан, ?она?жай халы?.
?йымдастыру кезе?і:
?уан, шаттан, ала?ай!
?уанатын к?н б?гін
К?ліп шы?ты к?німіз,
?айырлы та?!
?айрлы к?н!
С?леметсіздерме ?она?тар!
?уен ойнатылады, ?арлы?аштар ?шып келеді де, билейді.
Т?рбиеші: -Балалар бізге нелер ?шып келді? -?арлы?аштар
-Ал, б?л нені? белгісі? -К?ктем келгенні? белгісі.
-Д?рыс айтасы?дар! Тіршілік атаулыны? оянатын кезі – к?ктем мезгіліні? келіп ?ал?аныны? белгісі.
-Балалар к?ктем айларын ата?даршы? -Наурыз, с?уір, мамыр
-Б?рекелді, ?азір ?ай ай? -Наурыз.
-Б?гін аптаны? ?ай к?ні? -Сейсенбі.
-Ал енді наурыз айында болатын мерекелерді атап ?тейікші. -8-наурыз – аналар к?ні; 22-наурыз - ?лысты? ?лы к?ні
-Д?рыс айтасы?дар, балалар! Б?гінгі бізді? о?у іс-?рекетімізді? та?ырыбы: «Наурыз-думан» деп аталады.
-Ал, Наурыз мерекесі туралы біз не білеміз?
«Наурыз» с?зі – біріншіден, «жа?а к?н», дегенді білдіреді, екіншіден, ай аты,?шіншіден, аспан денелері ?здеріні? бастап?ы н?ктелеріне келіп, к?н мен т?н те?еседі, сонды?тан жа?а жыл ретінде тойланатын думанды халы?ты? мейрам. Ендеше к?н мен т?нні? ??гімесін ты?дайы?.
Алтынай: К?н: С?улесі мол к?нмін
Мухамедрасул: Т?н : Ж?лдызы мол т?нмін.
Екеуі: Бірдей болып бізде
Те?елеміз б?гін
Т?н: Ал ерте? к?н ?за?
К?н: Т?н ?ыс?арар біра?
Екеуі: ?й?ы ?анбай ?алып,
Ж?рме?дер тек жылап.
Т?рбиеші: Ра?мет, к?н мен т?н! Балалар, айты?даршы наурыз мерекесін неге ?лысты? ?лы к?ні деп те атаймыз?
Т?рбиеші: Барлы? бастамалар мен ?лы істерді ырымдап халы? осы к?ні баста?ан. Сол себепті б?л к?нді «?лы істі? ?лы к?ні, я?ни ?лысты? ?лы к?ні» деп ата?ан. Наурыз мерекесі– ба?ытты? бастамасы, жа?сылы?ты? жаршысы, ?мірге н?р сыйла?ан, сезімге г?л сыйла?ан, халы? ?астерлейтін к?н.
-Балалар, б?л к?ні ?желері? мен аналары? ?андай та?ам жасайды? -Наурыз-к?же.
- Наурыз-к?жені ?алай жасайтынын білеміз бе? -7 т?рлі та?ам т?рінен жасайды
-Д?рыс айтасы?дар, к?не балалар бізде «Наурыз-к?же» пісіріп к?рейік те, келген ?она?тарымыз?а тарту етейік.
-Е? алдымен біз оша??а ?азан ?оямыз. Ал к?не Наурыз мерекесінде дастар?анда т?ратын басты та?амымыз «Наурыз –к?жені» пісіруді бастайы?. К?некей, балалар мына жерде бізге та?ам т?рлері берілген ?айсысынан бастаймыз? Д?рыс,су ??ямыз. ?р та?амда тапсырма берілген екен, балалар, орындап к?релік!
Тапсырмалар:
- Су– Наурыз мерекесі туралы ?андай ?ле?дер білесі?дер?
Амина:Наурыз тойы-береке,
Наурыз тойы-жыр а?ыз.
?ызып дулы мереке
?ызы? думан ??рамыз.
Даниял: ?ош келіпсі? Наурыз!
Арман тойы халы?ты?.
?уанышы халы?ты?,
??тты болсын ?адамы?!
Айлана: Келді наурыз жар салып,
Би билейік, ?н салып
Жылда келсін ?лыс к?н
Т?райы? есен ?арсы алып.
Т?рбиеші: Б?рекелді! Енді біз д?мін келтіру ?шін, т?з саламыз.
2. Т?з – ?андай ма?ал-м?тел білесі?дер?
Ахмет: ?з елім – ?ле? т?сегім.
Инабат: Ж?к ауырын нар к?терер,
Ел аурын ер к?терер.
Жанерке: Е?бек етсе? – емерсі?,
Ерінбесе? же?ерсі?.
Назг?л: Е?бек – ерді? к?ркі,
Ер елді? к?ркі.
3. Ет (?азы, ?арта, жал, жая, с?рет) – Ж?мба?ты? жауаптарын табы?дар.
К?н:К?н ?зарып, ?ар еріп,
Су сайлар?а толады.
Б?л ?ай кезде болады? (к?ктем)
А? санды?ым ашылды,
Т?н:Ішінен жібек шашылды. (к?нні? к?зі)
4. С?т – ?лтты? ойын т?рлерін ата?дар.
Асы? ойнау, алтыба?ан тебу, ар?ан тарту,т.б.
5. Бидай – ?андай салт-д?ст?рлер білесі?дер?
Бесікке салу, т?сау кесу, с?ндетке отыр?ызу, тілашар т.б.
6. Айран – ?лтты? киім т?рлерін ата?дар.
Кимешек, та?ия, шапан, к?мз?л, м?сіт.б.
7. ??рт – ?лтты? аспап т?рлері.
Домбыра, ?обыз, ?ыл?обыз, нар?обыз, жетіген, шертер, саз сырнай, асатая? т.б.
?уен ойнатылады, топ?а бала ж?гіріп келеді.
Азамат: С?йінші! С?йінші!
Д?ниеге алтын айдарлы ?л келді!
Ат ?стар, елін ?ор?ар жан келді!
Ж?рі?іздер, атамны? ?йінде ?лкен той болайын деп жатыр. Барлы?ы?ызды той?а ша?ырамыз!
(?уен ?осылады. Балалар орнынан т?рып, Азаматты? со?ынан еріп келіп, дастар?ан?а жай?асады. )
Ерасыл, Ата: Ассалаума?алейкум! Жо?ары шы?ы?ыздар!
Балалар: Тойлары?ыз ??тты болсын! (дастар?ан бойына жай?асып отырады)
Ерасыл, Ата: Б?гін ?лысты? ?лы к?ні д?ниеге ат ?стар азамат келді. Немереме «Азан ша?ырып» ат ?ояйын! ?аза?ты? ?е? даласында туып ?скен ?йгілі Абайдай болсын деп тілеймін. Сонды?тан да немеремні? атын Ибра?им деп ?ойдым. «Сені? аты? Ибра?им болсын!»,-деп ?ш рет баланы? ??ла?ына айтады.
?же: (бесікті дайындап, ?ндетеді)
Т?бегі?ді, ш?мегі?ді салайын.
Дене? таза болсын деп
Бас жасты?ша салайын
Басы? ж?мса? болсын деп
Екі бел жастаншы
Бел к?рпе?ді салайын.
Сымбатты, с?лу ?ссін деп
Тартпа бауды тартайын
Сым?а тарт?ан с?йректей
Дене? с?лу болсын деп
Жабуы?ды жабайын
Жел, суы? тимей ?алсын деп.
Жанерке: ?же, т?бек деген не?
?же: ?ызым, т?бек дегеніміз, ішіне к?л салын?ан киіз ?алта.
Бесікті? барлы? жабды?тарын орын-орнына ?ой?аннан кейін, шашу?а ?келген ??рт пен к?мпитті уыстап алып, бесікті? т?бек байлайтын тесігінен т?мен ?ткізіп, бесік астынан ?олын тос?андар?а ?лестіреді. Б?л д?ст?р тыштырма деп аталады.
?же:( бесікті отпен аластайды.)
Алас, алас баладан алас.
Иесі келді, п?леден к?ш
Алас, алас баладан алас.
К?зі жаманны?, к?зінен алас,
Тілі жаманны? тілінен алас.
?ыры? ?абыр?асынан алас, -деп бесікті аластап бол?ан со?: - ?демі, с?лу болсын деп, басына айна мен тара? жастайын. К?зден са?тасын деп, т?мар байлайын. ?амшыдай ?ткір болсын деп басына ?айшы жастайын. Баланы ?келі?дер, бесікке салайын. (?уырша?ты ?жеге береді)
?же: Мойынымда?ы т?марым
Тар?амайтын т?марым
Та?дыр берген алсын деп
А? бесікке салсын деп
Мойынымда?ы маржаным
?орада?ы мал-жаным,
Бесігі?е жата ?ой
Т?тті ?й?ы?а бата ?ой
Балам жатсын бесікте
П?лесі ?алсын есікке.
?н: Бесік жыры (балалар ?жемен ?осылып, айтады.)
?же: Мені? немерімні? де шашуы бар еді, балалар. ??лыным, келе ?ойшы, домбыра?ды алып!
К?й: «Балбырауын»
Т?рбиеші: Ата, ?же бізді? де тойлары?ыз?а шашуымыз бар. Мені? биші ?ыздарымны? орындауында?ы «Айг?лек» биін ?абыл алы?ыздар!
?же: Ра?мет, ?ркендері? ?ссін, ?нерлері? ?рге ж?зсін, балапандар!
Барлы? ?атысушы балалар:
?лыс к?ні ?азан болса,
Ол жылы а? мол болар,
?лы кісіден бата алса,
Сонда олжалы жол болар.
М?хтар Арн?р:
С?раса? бата берейін,
А? тілекті т?гейін.
Еліме берсін берекет,
?ашсын сыр?ат-б?лекет!
Кірсін д?улет есіктен,
Кетсін бейнет тесіктен,
Ескі жылым есірке,
Жа?а жылым жарыл?а!
Дастар?аны? мол болсын!
Абыройы? зор болсын!
?лыс о? болсын!
А? мол болсын!
?умин!
Т?рбиеші: балалар, біз керемет тойды? ку?сі болды?. Ал енді, барлы?ымыз осы ?йді? ?она?жай иелерімен, ?жемен ?оштасайы?.
(Орнымыз?а отырамыз)
Т?рбиеші: Балалар бізді? «Наурыз-к?жеміз» дайын болыпты. К?жемізден д?м татсын деп, ?она?тарымыз?а ?сынайы?! Бізді? атымыздан «Наурыз - к?жемізді» ?она?тар?а тарту етсін деп, орта?а Жанеркені? ?жесін ша?ырамын. (?же орта?а шы?ып, «Наурыз-к?же» ??йып береді)
Т?рбиеші: - Неліктен Наурыз мерекесін ?лысты? ?лы к?ні деп айтамыз?
-Балалар, ?аза?ты? салт-д?ст?рлеріні? ?андай т?рлерін білесі?дер?
-Біз б?гін ?андай д?ст?рлерді? ку?сі болды??
-С?биді бесікке сал?анда ?андай жыр айтылады?
Б?рекелді! Керемет, ?те ал?ыр ж?не а?ылдысы?дар! Белсене ?атыс?андары? ?шін ра?мет! Осымен бізді? о?у іс-?рекетіміз ая?талды.
Балалар: Орнымыздан т?райы?,
?лкен ше?бер жасайы?.
К?ріскенше к?н жа?сы,
Сау-саламат болайы?!
