Ма?саты:Білімділік.Балаларды? ?ыс мезгіліні? белгілері ж?не таби?и ??былыстары туралы т?сініктерін арттыру; ?арды? неден, ?алай пайда болатыны туралы т?сінік беру.
Дамытушылы?:?ыста ойналатын ойындар ?ыс ?ызы?ын арттыра т?сетінін т?сіндіре отырып, ?ыс мезгіліндегі белгілерді ?з бетінше табу?а, жыл мезгілдерін салыстыру?а, ?орытынды шы?ару?а деген ?абілеттерін дамыту.
-Ше?берге т?р?анда бір-бірімізді к?ріп, ?уаныш?а б?ленеміз. Сонды?тан да біз бір-бірімізге к??іл-к?й ж?не жылылы? сыйлайы?.
-Жарайсы?дар, балалар ендеше орнымыз?а отырайы?.
-Балалардан жыл мезгілін, ай аттарын, ауа-райы ерекшеліктерін с?рау.
-Балалар, мен сендерге ?ле? о?ып бергім келіп т?р, сендер м??ият ты?дап отыры?дар.
Шанамен зырлап желетін,
Ша??ы, коньки тебетін,
А??ала жасап ойнайтын,
?ай мезгіл деп ойлайсы??
-Жарайсы?дар балалар, сендер ?ле?ні? жылды? ?ыс мезгілі туралы екенін д?рыс тапты?дар.
Ендеше бізді? б?гінгі жа?а та?ырып: Жа?а жыл келді. ?ыс ?ызы?ы деп аталады.
Балалар ше?бер ??рып т?рып,
бір-біріне к?тері?кі к??іл-к?й сыйлайды.
Армысы?, асыл К?н,
Армысы?, жан досым,
Жылуыма жылу ?ос.
Міне, мені? ?олым!
?олдарымен бір-біріне жылу береді.
С?ра??а жауап береді.
Балаларды? ?ле?ді ты?дау?а деген ?ызы?ушылы?тары артады.
?ыс мезгілі екенін айтады
Балалар жа?а та?ырыппен танысады.
Іздену-?йымдастырушы
Аспанды с?р б?лт ?аптап, жерді а? ?лпа ?ар басады. ?зендерде м?з ?атып, айнала ертегідегідей тынышты??а б?ленеді. ?ара?айлар мен шыршалар ?ардан тон киіп, а? ?алпа? киіп ал?андай.Т?менде ?скен б?талар, жас а?аштар балалар секілді олар да аппа? киім киген. К?нні? суы?ына ?арамастан балалар шана, коньки теуіп, ?ар атысып ойнап ж?р.
-?ай мезгіл туралы айтылды? Оны ?алай білді?дер? А?аштар киген тон мен ?алпа?тар не деп ойлайсы?дар?
-Балалар, сендер с?ра??а д?рыс жауап берді?дер. Енді мен сендерге ?арды? ?айдан ж?не ?алай пайда болатынын т?сіндіремін.
-Биік аспанда су булары ?атып, кристалдар?а айналады. Ол кристалдар жерге ?ар болып жауады.
Балалар?а слайд ар?ылы ?ар ?ш?ындарын к?рсету. ?р ?ар ?ш?ыныны? ?з ?рнегі болады. Олар т?ссіз, ?лкен ж?не кіші болады. Ал олар к?п бол?ан кезде бізге ?ар болып к?рінеді.
-?ыс айлары желто?сан, ?а?тар, а?пан ?те суы? болады. ?ысты? ?ш айы ?андай суы? бол?ан к?нде де адамдар м?зайдында конькимен сыр?анайды, ша??ы, шана тебеді. ?ар кесектерін домалатып, а??ала жасайды.
С?здік ж?мыс ж?ргізу:?ар кесегі, а??ала.
?ар кесегі-?арды? б?лігі;
А??ала- ?ар кесегінен домалатып жасал?ан бейне.
Балалар?а слайд ар?ылы ?ыс, жаз, ерте к?з ж?не к?зді? со?ы бейнеленген т?рт сурет к?рсетіледі.
-Суретте жаз мезгілі мен к?зді? бастап?ы кезе?і белгіленгенін ?айдан білді?дер?
-Жаз бен к?зді? айырмашылы?ы ?андай?
Келесі суретте ?рт?рлі киім киген адамдарды? суреттері к?рсетіледі.
Ендеше «?ыс?ы ойындар» деген дидактикалы? ойын ойнайы?.
Шарты: ?стел ?стінде т?рлі ойын т?рлері бейнеленген суреттер ?ойылады.Сол суреттерді? ішінен балалар ?ыс?ы ойын т?рін тауып, оны та?та?а жапсырады да ??гімелеп береді.
-Ойын сендерге ?нады ма?
Осы ойындарды ойнау ар?ылы бізді? денеміз шыны?ады. Ша??ы, коньки тебу спортты? ойын т?рлеріне жатады. Спортпен ш??ылдану адам денсаулы?ына ?те пайдалы.
Сергіту с?ті:
Боран со?ар о? жа?тан,
Боран со?ар сол жа?тан.
?ар ла?тырып ойнаса?,
Суы? ?тер ?ол?аптан.
-Балалар, ?ыс мезгілінде ?андай мереке болады?
-Жа?а жыл мерекесінде біз нені безендіреміз?
-Мерекеде ?она??а кім келеді?
-Аязата бізге не ?келеді?
-Жа?а жыл мерекесі сендерге ?най ма?
?ойыл?ан с?ра?тар?а жауап береді.
Балалар слайдтан ?ар ?ш?ындарын ?арайды.
Балалар ?айталап айтады.
Балалар ?ай жыл мезгілі екенін айтады.
Балалар жаз мезгілі мен к?зді? бастап?ы кезе?іні? айырмашылы?ын айтады.
Балалар адамдарды? жыл мезгіліне с?йкес киім кигендері туралы айтады.
Ия деп жауап береді.
Сурет бойынша ??гімелеп береді.
?ле? жолдарын ?айталап, ?имыл ?оз?алыс жасайды.
Жа?а жыл мерекесі болады.
Шыршаны
Аязата мен А?ша?ар
С?ра??а жауап береді.
Рефлексті коррекциялаушы
-?ыс мезгіліні? айларын ата.
-?ыс мезгіліні? ерекшеліктерін атап бер.
-?андай ?ыс?ы ойындарды білесі?дер?
-?ыс мезгілін не ?шін жа?сы к?ресі?дер? ?ыс мезгілі несімен ?ызы??
-Балалар, сендер б?гінгі саба??а ?те жа?сы ?атысты?дар.?ойыл?ан с?ра?тар?а д?рыс жауап берді?дер. Жылды? ?ай мезгілі болса да ол мезгілді? ?зіне т?н ерекшеліктері болады. ?р мезгіл ?з ерекшелігімен бізге ?найды. Б?л бізге таби?атты? берген ба?а жетпес сыйы. Сонды?тан да таби?атты ?ор?ап ж?ру бізді? я?ни адамдарды? міндеті екенін еш?ашан естен шы?армауымыз керек.
Балалар ?ле? жолдарын бірге ?айталап, ?имылмен к?рсетеді.
?шб?рыш?а.
Ия.
Балалар ?ш топ?а б?лініп, берілген тапсырмаларды орындайды.
Рефлексті коррекциялаушы
-Балалар б?гінгі о?у іс-?рекет сендерге ?нады ма?
-?андай та?ырыпта ??гіме ты?дады?дар?
-??гіме сендерге ?нады ма?
-Балалар а?дар мен ??стар да таби?атты? бір б?лшегі.Оларды ?ор?ап ?ам?орлы? жасау ?р адмны? парызы. А?дарды?, ??старды? а?аштарды? таби?ат?а тигізетін пайдасы ?те зор. Сонды?тан біз оларды ?ор?ауымыз керек.
Сонымен балалар, шырша дегеніміз не ?
«Раунд-Робин» ?дісі ар?ылы ?р бала біріні? айт?анын бірі ?айталамай шырша туралы не біледі, бір с?йлем немесе с?з тіркесі ар?ылы айтып шы?ады.
Просмотр содержимого документа
«?алалы? семинар: "?ыс ?ызы?ы"»
Білім беру саласы:Қатынас. Әлеуметтік орта.
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекет: Қоршаған дүниемен таныстыру.
Тақырыбы: Жаңа жыл келді. Қыс қызығы.
Мақсаты:Білімділік.Балалардың қыс мезгілінің белгілері және табиғи құбылыстары туралы түсініктерін арттыру; қардың неден, қалай пайда болатыны туралы түсінік беру.
Дамытушылық:Қыста ойналатын ойындар қыс қызығын арттыра түсетінін түсіндіре отырып, қыс мезгіліндегі белгілерді өз бетінше табуға, жыл мезгілдерін салыстыруға, қорытынды шығаруға деген қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік:Қысқы ойындардың пайдасын түсіндіру арқылы спортты сүюге баулу; табиғатты аялауға, қорғауға тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: Слайд, дидактикалық ойын.
Әдіс-тәсілдері: көрсету, түсіндіру, сұрақ-жауап, салыстыру, ой толғаныс, ассоциация, мадақтау әдістері қолднылады.
Сөздік жұмыс: қар кесегі, аққала.
Әрекет кезеңдері
Тәрбиешінің іс-әрекеті
Балалардың іс-әрекеті
Мотивациялық қозғаушы
Шаттық шеңбері.
Балаларды шеңберге тұрғызу.
-Шеңберге тұрғанда бір-бірімізді көріп, қуанышқа бөленеміз. Сондықтан да біз бір-бірімізге көңіл-күй және жылылық сыйлайық.
-Жарайсыңдар, балалар ендеше орнымызға отырайық.
-Балалардан жыл мезгілін, ай аттарын, ауа-райы ерекшеліктерін сұрау.
-Балалар, мен сендерге өлең оқып бергім келіп тұр, сендер мұқият тыңдап отырыңдар.
Шанамен зырлап желетін,
Шаңғы, коньки тебетін,
Аққала жасап ойнайтын,
Қай мезгіл деп ойлайсың?
-Жарайсыңдар балалар, сендер өлеңнің жылдың қыс мезгілі туралы екенін дұрыс таптыңдар.
Ендеше біздің бүгінгі жаңа тақырып: Жаңа жыл келді. Қыс қызығы деп аталады.
Балалар шеңбер құрып тұрып,
бір-біріне көтеріңкі көңіл-күй сыйлайды.
Армысың, асыл Күн,
Армысың, жан досым,
Жылуыма жылу қос.
Міне, менің қолым!
Қолдарымен бір-біріне жылу береді.
Сұраққа жауап береді.
Балалардың өлеңді тыңдауға деген қызығушылықтары артады.
Қыс мезгілі екенін айтады
Балалар жаңа тақырыппен танысады.
Іздену-ұйымдастырушы
Аспанды сұр бұлт қаптап, жерді ақ ұлпа қар басады. Өзендерде мұз қатып, айнала ертегідегідей тыныштыққа бөленеді. Қарағайлар мен шыршалар қардан тон киіп, ақ қалпақ киіп алғандай.Төменде өскен бұталар, жас ағаштар балалар секілді олар да аппақ киім киген. Күннің суығына қарамастан балалар шана, коньки теуіп, қар атысып ойнап жүр.
-Қай мезгіл туралы айтылды? Оны қалай білдіңдер? Ағаштар киген тон мен қалпақтар не деп ойлайсыңдар?
-Балалар, сендер сұраққа дұрыс жауап бердіңдер. Енді мен сендерге қардың қайдан және қалай пайда болатынын түсіндіремін.
-Биік аспанда су булары қатып, кристалдарға айналады. Ол кристалдар жерге қар болып жауады.
Балаларға слайд арқылы қар ұшқындарын көрсету. Әр қар ұшқынының өз өрнегі болады. Олар түссіз, үлкен және кіші болады. Ал олар көп болған кезде бізге қар болып көрінеді.
-Қыс айлары желтоқсан, қаңтар, ақпан өте суық болады. Қыстың үш айы қандай суық болған күнде де адамдар мұзайдында конькимен сырғанайды, шаңғы, шана тебеді. Қар кесектерін домалатып, аққала жасайды.
Сөздік жұмыс жүргізу:қар кесегі, аққала.
Қар кесегі-қардың бөлігі;
Аққала- қар кесегінен домалатып жасалған бейне.
Балаларға слайд арқылы қыс, жаз, ерте күз және күздің соңы бейнеленген төрт сурет көрсетіледі.
-Суретте жаз мезгілі мен күздің бастапқы кезеңі белгіленгенін қайдан білдіңдер?
-Жаз бен күздің айырмашылығы қандай?
Келесі суретте әртүрлі киім киген адамдардың суреттері көрсетіледі.
-Қыс мезгілінде киетін киімнің күз мезгіліндегі киімнен қандай айырмашылығы бар?
-Балалар сендер ойын ойнағыларың келе ме?
Ендеше «Қысқы ойындар» деген дидактикалық ойын ойнайық.
Шарты: Үстел үстінде түрлі ойын түрлері бейнеленген суреттер қойылады.Сол суреттердің ішінен балалар қысқы ойын түрін тауып, оны тақтаға жапсырады да әңгімелеп береді.
-Ойын сендерге ұнады ма?
Осы ойындарды ойнау арқылы біздің денеміз шынығады. Шаңғы, коньки тебу спорттық ойын түрлеріне жатады. Спортпен шұғылдану адам денсаулығына өте пайдалы.
Сергіту сәті:
Боран соғар оң жақтан,
Боран соғар сол жақтан.
Қар лақтырып ойнасақ,
Суық өтер қолғаптан.
-Балалар, қыс мезгілінде қандай мереке болады?
-Жаңа жыл мерекесінде біз нені безендіреміз?
-Мерекеде қонаққа кім келеді?
-Аязата бізге не әкеледі?
-Жаңа жыл мерекесі сендерге ұнай ма?
Қойылған сұрақтарға жауап береді.
Балалар слайдтан қар ұшқындарын қарайды.
Балалар қайталап айтады.
Балалар қай жыл мезгілі екенін айтады.
Балалар жаз мезгілі мен күздің бастапқы кезеңінің айырмашылығын айтады.
Балалар адамдардың жыл мезгіліне сәйкес киім кигендері туралы айтады.
Ия деп жауап береді.
Сурет бойынша әңгімелеп береді.
Өлең жолдарын қайталап, қимыл қозғалыс жасайды.
Жаңа жыл мерекесі болады.
Шыршаны
Аязата мен Ақшақар
Сұраққа жауап береді.
Рефлексті коррекциялаушы
-Қыс мезгілінің айларын ата.
-Қыс мезгілінің ерекшеліктерін атап бер.
-Қандай қысқы ойындарды білесіңдер?
-Қыс мезгілін не үшін жақсы көресіңдер? Қыс мезгілі несімен қызық?
Ассоциация әдісі бойынша қорытындылау.
Қыс қызығы:
Жауатын ақ ұлпа қары, шанамен сырғанау, шаңғы тебу, коньки тебу, аққала соғу, жаңа жыл мерекесі, Аязата, Ақшақар сөздері қыс қызығы сөзінің жан-жағына жазылады немесе суреттері қойылады.
-Балалар, сендер бүгінгі сабаққа өте жақсы қатыстыңдар.Қойылған сұрақтарға дұрыс жауап бердіңдер. Жылдың қай мезгілі болса да ол мезгілдің өзіне тән ерекшеліктері болады. Әр мезгіл өз ерекшелігімен бізге ұнайды. Бұл бізге табиғаттың берген баға жетпес сыйы. Сондықтан да табиғатты қорғап жүру біздің яғни адамдардың міндеті екенін ешқашан естен шығармауымыз керек.
Тыныштық сәті: Баяу музыка әуенімен көзімізді жұмамыз. Көз алдымызға жасыл шыршаны елестетеміз. Қолымызға түрлі ойыншықтарды алып, шыршаға іліп жатырмыз. Шыршамыз жарқырап кетті. Қандай әдемі шырша! Көзімізді ашайық.
Шыршаны безендірген кезіңіз көз алдыңызға елестеді ме?
Ендеше, балалар, бүгін біз көркем әдебиет оқу іс-әрекетінен «Ормандағы шырша тойы» әңгімесімен танысамыз.
Мен сендерге әңгімені оқып беремін, сендер мұқият тыңдап отырыңдар.
Ормандағы шырша тойы
Руслан жақында алтыға толды. Ол ата-анасы, әжесімен бірге тұратын. Олардың кішірек ағаш үйі орманның шетінде орналасқан.
Жаңа жыл да жақындап қалды. Осы кезде Русланның үйіне қаладан қысқы демалысқа ағасы Тимур келді.
-Орманға барып, шыршаны безендірсек жақсы болар еді, - деді Тимур.
-Әсем шыршаны ормандағы аңдар және құстар да көреді ғой!
-Біздің Тимур әрқашан бір нәрсені ойластырып жүреді! – деді әкесі.
-Бірақ ормандағы аңдарға, құстарға шырша ойыншықтары керек емес. Оларға тамақ болса дұрыс болар еді.
-Ия дұрыс айтасыз! – деп Руслан мен Тимур қуанып қалды.
-Қараңдаршы, үйден алыс емес кішкентай шырша тұр, соны безендірейік, - деді анасы.
Келесі күні балалар нан бөлкесін тілімдеп кесіп, жіпке іліп қойды.
-Ал қояндар үшін шыршаның төменгі жағына сәбіз бен орамжапырақ орналастырайық, - деді әкесі.
Дайын болған кезде барлығы кішкентай әдемі шыршаға келді. Шыршаның қарын сілкіп, әкелген заттарын іле бастады. Шыршаның ең жоғарғы жағына Руслан әкесінің иығына отырып, нанды ілді. Сөйтіп, шыршаны безендіріп, олар үйге көңілді оралды.
Келесі күні таңертең балалар тез киініп, терезеге жүгіріп келіп, сыртқа қарады.
Шыршада әдемі құстар іліп қойған нанды, кепкен жидектерді шоқып жеп отыр.
-Бұл қандай құс? - деп сұрады Руслан.
-Білмеймін, -деді Тимур.
Осы кезде бөлмеге әкесі кіріп келді.
-Әке қараңызшы, шыршадағы қандай құстар? –деді Руслан.
-Кеудесі қызыл құс –бұлар суықторғайлар, - деді әкесі.
Бір кезде шыршаға шымшық ұшып келді. Ол да бір тілім нанды жей бастады.
Кешке барлығы Жаңа жылды қарсы алды. Астан кейін анасы терезеге жақындап, балаларын шақырды:
-Тезірек, тезірек келіңдер, қараңдар!
Далада айлы түн еді.Қар жылтырап жатыр. Шырша жанында ұзын құлақты аңдар жүгіріп жүр. Бір кезде бір қоян артқы аяғымен отыра қалды.
-Қараңдар, қоян сәбіз жеп отыр! – деді Руслан.
-Міне, енді тіпті жақсы болды, -деді Тимур.
-Бәрі біздің тамаша шыршамызға келіп, қуанып жатыр. Тамаша!
Балалар, әңгіме сендерге ұнады ма?
-Руслан ата-анасымен қайда тұрады?
-Жаңа жыл қарсаңында қонаққа қаладан кім келді?
-Тимур Русланға қандай ой айтты?
-Екі бала шыршаны қалай безендірді?
-Шыршаға ілген тамақты қандай құстар жеді? Аттарын ата.
-Анасы нені көріп қалды?
-Балалардың шыршаны жейтін нәрселермен безендіргені дұрыс па?
Сөздік жұмыс жүргізу:
Безендіру – әдемілеу, көркемдеу.
Міне балалар, адамдар ғана емес, аң, құстар да жаңа жылды осылайша тойлады.
Сергіту сәті:
Әдемілеп біз ілген,
Ойыншықтары тізілген.
Қандай әсем шыршамыз,
Би билейміз баршамыз
-Балалар шырша қандай геометриялық пішінге ұқсайды?
-Ендеше, мен сендерге «Топтау» әдісі бойынша тапсырма беремін. Сендер тапсырманы орындағыларың келе ме?
Олай болса, үш топқа бөлінеміз:
І-топ үлестірмелі геометриялық пішіндердің ішінен үшбұрышты табулары керек.
ІІ-топ жіпті пайдалана отырып, үшбұрышты жасайды.
ІІІ-топ санағыш таяқшаларымен үшбұрышты құрастырады. Тапсырма түсінікті болса жұмысқа кірісеміз.
Балалар көздерін жұмып отырады.
Сұраққа жауап береді.
Балалар әңгімені тыңдайды.
Қойылған сұрақтарға балалар жауап береді.
Құстардың аттарын атайды.
Қояндарды.
Балалар өлең жолдарын бірге қайталап, қимылмен көрсетеді.
Үшбұрышқа.
Ия.
Балалар үш топқа бөлініп, берілген тапсырмаларды орындайды.
Рефлексті коррекциялаушы
-Балалар бүгінгі оқу іс-әрекет сендерге ұнады ма?
-Қандай тақырыпта әңгіме тыңдадыңдар?
-Әңгіме сендерге ұнады ма?
-Балалар аңдар мен құстар да табиғаттың бір бөлшегі.Оларды қорғап қамқорлық жасау әр адмның парызы. Аңдардың, құстардың ағаштардың табиғатқа тигізетін пайдасы өте зор. Сондықтан біз оларды қорғауымыз керек.
Сонымен балалар, шырша дегеніміз не ?
«Раунд-Робин» әдісі арқылы әр бала бірінің айтқанын бірі қайталамай шырша туралы не біледі, бір сөйлем немесе сөз тіркесі арқылы айтып шығады.
-Жарайсыңдар балалар, сендер бүгінгі оқу іс-әрекетке өте жақсы қатыстыңдар. Берілген тапсырмаларыды дұрыс орындадыңдар. Осымен оқу іс-әрекет аяқталды.
-Шырша ағаш
-Шырша әдемі
-Шырша орманда өседі.
-Шырша қысы-жазы жасыл түсте.
-Шырша тікенек жапырақты
-Шыршаны жаңа жылда безендіреміз.
Күтілетін нәтиже:
Білуі тиіс: Әңгімені тыңдай отырып, сөздік жұмысын жүргізу барысында сөздің мағынасын айтып үйрену.
Түсінігі: табиғатты аялау, қорғау керектігін түсіну.
Білім беру саласы: «Қатынас»
