Бөлімі: Сауат ашу негіздері Тақырыбы: Сөйлем туралы алғашқы түсінік беру. Сызба бойын-ша сөйлемді құруды үйрету (ауызша, бірлесе талдылау)

Іс-әрекет кезеңдері

Педагогтың іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Мотивациялық-қозғаушылық

- Балалар, мен өлең оқыпберейн, сендер өлеңнің қай мезгілге арналғанын айтындар.

Айналымда ұшып жүр,

Ақ мамық қар себелеп.

Қалт-құлт еткен бейне бір,

Ақ қанатты көбелек.

- Өленде не туралы айтылған екен?

Балалар ынта қойып, қыс мезгіліне арналған өлең екенін айтады.

Ұйымдас-тырушылық-ізденістік

- Қыс мезгілінде неше ай бар?

- Қыс мезгілі ұнай ма, несімен ұнайды?

- Мына суретке қарап әңгіме құрайық. Суретке қарап көргендерінді өз қиялдарын мен толықтырып, әңгіме құрап көріндер.

- Суретке мұқият қарап, тақырып қойындар. Сендер суретте шана мен сырғанап жүрген балаларды, коньки теуіп жүрген баланы көріп отырсындар, балаларға ат қоя отырып әңгіме құрандар. Бұл суреттің тақырыбы сендер қалай деп атайтын едіндер.

- Иә, дұрыс айтасындар.

Сендердің ойларынды қорыта келе, бұл суреттің тақырыбын «Ажарлы қыс» десек қайтеді, келісесіңдер ме?

- Балалар, ажарлы сөзі көрікті, әсем, тамаша, сұлу деген мағынаны білдіреді.

- Енді өздерің осы ажарлы қыс мезгіліне өз қиялдарың мен әңгіме құрандар.

- Балалар, сендер құраған

әңгімелерің маған ұнады, өздеріне де ұнады ма?

Көп тілдік компонент: шана – сани – sled, шаңғы – лыжи- ski.

- Балалар сендер құраған әңгімелерің сөйлемнен тұрады, ал сөйлем сөзден құралады.

- Балалар, сөз дегеніміз айтылатын бір ой. Егер сен қыс, қар, шаңғы деген сөздерді ойлап айтсан, сол сөзді өрбітіп сөйлем құруға болады.

Сөйлем дегеніміз – тиянаөты жинаөталған бір ой.

Сөйлемдер сұраулы сөйлем, хабарлы сөйлем, лепті сөйлем болып бөлінеді. Әр сөйлемнің өзінің тыныс белгілері бар. Хабарлы сөйлемнен соң нүкте қойлады. Қуанышты көніл күйді білдіретін сөздерге леп белгісі қойылады, сұраулы сөйлемнен кейін сұрақ белгісі қойылады.

Мысалы, Алақай! Алақай! Деген сөйлемнен соң қандай белгі қойылады?

- Қайдан келдің? Деген сөйлемнен соң қандай белгі қойылады?

Енді біз сөз, сөйлем деген не екенің білеміз.

- Қыс мезгілінде үш ай бар: желтоқсан, қаңтар, ақпан.

- Өыс мезгілі бізге ұнайды.

Сырғанақ тебеміз, аққала жасаймыз, коньки тебеміз, бәрінеңде Жаңа жыл мерекесін күтеміз.

Балалар өз ойларын айтады.

- Ия,келісеміз.

Балалар әңгіме құрайды:

Далада қар дауып тұр. Күн суық, аяз. Ағаш бұтақтарын қалың қар басқан. Балалар аулада ойнап жүр. Біреулері коньки теуіп, біреулері шанамен сырғанап, ал біреулері қарға су әкеліп құйып жатыр. Жиналған бір топ бала аққала жасап койыпты. Бәрі де көнілді. Өздерінің жасаған жұмыстарына мәз-мейрам. Міне, қандай қыс мезгілі.

- әрине ұнады, өызыөты болды.

Үш тілде қайталайды.

- леп белгісі

- сұрақ белгісі

Рефлексиялық-түзетушілік

Балалар, қыс мезгілінің қандай ерекшеліктері бар?

Біз бүгін қандай тақырыпқа сөйлем құрадық?

Қандай сөйлем түрлерімен таныстындар?

- Қар жауады, күн суытады, бірақ біз қызықты ойындар ойнаймыз.

- Ажарлы қыс тақырыбна.

- Хабарлы, сұраулы, лепті сөйлем түрлерімен таныстық.