Технологическая карта НОД "Куобах кутуруга

Υтүө күнүнэн, күндү оҕолор уонна убаастабыллаах дьүүллүүр сүбэ. Мин аатым Сергучева Сандаара, сааһым 6.

Мин бүгүҥҥү проегым темата «Υлэ барыта үчүгэй».

Актуальнаһа : үлэ барыта сыаналаныахтаах уонна убаастаныахтаах.

Сыалым: оҕолорго идэ арааһын билиһиннэрии.

Соруктарым:

1. Оҕолорго үлэ барыта туһалааҕын өйдөтүү.

2. Фармацевт диэн кимин билии.

3. Дьон улэтигэр убаастабылы иитии.

Проект ыытыллар кэмэ: биир ый, проект көрүҥэ: чинчийэр.

Бары билэрбит курдук, 2018 сыл Саха сиригэр дьарыктаах буолуу сылынан биллэриллибитэ.

Оҕолоор, аан дойдуга арааһынай интэриэһинэй идэ наһаа элбэх. Биһиги улааттахпытына , ол идэлэртэн биири талан ылыахтаахпыт. Идэ диэн тугуй? Идэ диэн, хас биирдии киһи бэйэтэ сөбүлээн, талан ылбыт улэтэ буолар.

Биһиги нэһилиэкпитигэр уонтан тахса тэрилтэ баар эбит, онно быһа холоон 200 тахса киһи улэлиир эбит. Улахан тэрилтэлэриэн буолаллар: оскуола, детсад, балыаһа,искусство оскуолата уонна оҕо дьоҕурун сайыннарар техническай киин.Манна оҕолор иллэҥ кэмнэригэр кэлэн сөбүлүүр дьарыктарынан дьарыктаналлар.Бу инники идэлэрин талалларыгар көмөлөһөрө буолуо дии саныыбын.

Мин бүгүн эһиэхэ сүрүн идэлэри билиһиннэриэхпин баҕарабын:

«Бастакынан көмөҕө кэлэр идэлэр»

Манна киирэллэр «Суһал көмө» быраастара(дьон ыарыйдаҕына, кинилэр тургэнник арыаллаан балыаһаҕа илдьэллэр), пожарниктар ( аҕыйах мунуутэнэн кэлэ охсон баһаары умуллараллар) полиция улэһиттэрэ ( дьон баар сиригэр бэрээдэги олохтууллар).

«Баһаалыста , ыалдьыттаан!».

Манна киирэллэр дьоҥҥо өҥөнү онорор идэлэр( маҕаһыын продавецтара биһиги атыылаһарбытыгар көмөлөһүөхтэрэ, сүбэ-ама биэриэхтэрэ,кафе официана биһигини минньигэс аһынан күндүлүө, парикмахер сөбүлүүр прическабытын оҥоруо, чаһы маастара алдьаммыт чаһыны өрөмүөннээн биэриэ).

«Куруутун айаҥҥа»

Ыраах сиргэ айанныырбытыгар биһиги транспора суох табыллыбаппыт.Хараабыллар, самолеттар пассажирдары ыраах куораттарга, дойдуларга тиэрдэллэр.Хараабыллары , самолеттары салайаллар хорсун- хоодуот капитаннар, пилоттар. Таксист тургэн үлүгэрдик куорат биир уһугар тиэрдиэ.Тимир суолунан поезд арааһынай маллары ыраах куораттартан аҕалар, поеһы машинист салайар.

«Тыа сирин улэһиттэрэ».

Тыа сирин улэһиттэрэ суохтара буоллар, биһиги остуолбутугар битэмииннээх фрукталар, оҕуруот астара, үүт, творог, эт, килиэп суох буолуо этилэр.Төгүрүк сылы быһа өрөбүлэ суох үлэлииллэр ыанньыксыттар, агрономнар, бостууктар. Минньигэс килиэби биһиэхэ буһараллар пекардар.

«Айар тутар дьоҕурдаахтар»

Манна киирэллэр худуоһунньуктар, артыыстар, ырыаһыттар, цирка клоуннара, уруһуйдьуттар, фотографтар уонна телевидение улэһиттэрэ.Кинилэр бары биьиги олохпутун интэриэһинэй , сэргэх буоларыгар кыһаналлар.

«Бары илиигэ маастардар»

Υлэһит илиилэр тутууга, заводтарга, фабрикаларга олус наадалар.Шахтер сир анныттан күндү таастары хостуур, уоппут бардаҕына электрик көмөҕө кэлиэ, тутааччы саҥа дьиэлэри, оскуолалары тутуо.

«Саҥаттан-саҥаны арыйааччылар».

Учуонайдар араас опыт көмөтүнэн саҥаны айаллар, инженердар аныгы массыыналары, самолеттары толкуйдаан таһаараллар, космонавтар космоска сана планеталары чинчийэ көтөллөр.

«А5а дойдуну көмускээччилэр».

Биһиги эйэлээх олохпутун байыаннай улэһиттэр араҥаччылыыллар.Моряктар байыаннай хараабылларга, летчиктар самолеттарга, танкистар- танкаҕа сулууспалыыллар. Пограничниктар күнүстэри- түүннэри границаны харабыллыыллар.

Биһигини билиигэ- көрүүгэ уһуйаллар күндү иитээччилэрбит,оскуолаҕа бардахпытына ааҕарга – суруйарга үөрэтиэхтэрэ убаастыыр учууталларбыт.

Мин бу проегы бэлэмниирбэр группам оҕолоругар ыйытык онордум «Улааттаххына туох үлэһит буолаҕын?» диэн. Эппиэт маннык буолла: уолаттар : 2 уол- пожарник , 1 уол- полиция, 1 уол- тутааччы, 1 уол- космонавт, 1 уол- повар .Кыргыттар: балерина, учуутал,быраас, художник, 2 кыыс-продавец буолуохтарын баҕараллар эбит.

Онтон мин бэйэм фармацевт буолуохпун баҕарабын. Фармацевт диэн кимин билэҕит дуо оҕолоор? Эһиги ыарыйдаххытына балыаһаҕа бырааска көрдөрөгут . Быраас эһиэхэ сөптөөх эми аныыр. Эһиги ол эми аптекаттан ылаҕыт .Дьэ ол аптекаттан ылар эмкитин фармацевт онорон таһаарар. Кинилэр анал лабораторияга улэлииллэр.Онно туора дьону мээнэ киллэрбэттэр.Фармацевтар эмиэ анал танастаах, перчаткалаах буолаллар. Хас биирдии эми граммынан ыйаан, эмп хаатыгар угаллар.

Мин эмиэ фармацевт идэтигэр холонон көрдүм. Ийэбинээн аптекаттан хас да араас гематоген атыыластыбыт.Гематоген биһиэхэ күүһү- уоҕу биэрэр.Гематоген эмиэ араас буолар.Гематогены элбэҕи биирдэ сиэбэккин, кыратык нормалаан сиэхтээххин. Мин икки гематогены холбоон баран ылан паровой баняга уулларан баран , атын формаҕа кутан тоҥордум. Гематогеным амтана уонна быһыыта уларыйда. Гематогеным хаатын бэйэм аҕабын кытта толкуйдаан онордубут уонна «Окно в науку» диэн ааттаатыбыт..Улааттахпына баҕар олох атын туһалаах битэмииннэри оҥорон таһаарыам.(хоһоон).

Мин бу проегы чинчийэн баран , маннык түмүккэ кэллим.

1. Олус элбэх интэриэһиэй идэлэр бааллар эбит.

2. Идэ барыта туһалаах, наадалаах эбит диэн биллим.

3. Оскуолаҕа киирдэхпинэ билиибин –көрүүбүн өссө хаҥатыам дии саныыбын.

Болҕомтоҕут иһин баһыыбаларын!

Төхтүрдээҕи оҕону сайыннарар «Мичил» оҕо саада

ПРОЕКТ

«Υлэ барыта үчүгэй»

Аахта: Сергучева Сандаара, 6 с

Салайааччы: Шарина М.А.

2018 сыл