Мектеп жасына дейінгі балаларды? экология ар?ылы танымды? ?абілетін арттыру

Мектеп жасына дейінгі балаларды? экология ар?ылы танымды? ?абілетін арттыру Экология - жа?а, жас ?ылым саласы. Б??ан со??ы он-жиырма жыл?а дейін тіптен к??іл б?лінбей келген. ?бден таби?атымыз азып-тоз?анда ?ана, б?л ?ылым саласына бет б?рды?. Енді болаша?та, экология саласында білім беруді? аясын ке?ейте т?су ?ажет. Е? негізгісі, "экология" п?нін бала ба?шаларынан бастап барлы? мектептерде, орта ж?не жо?ар?ы о?у орындарында ашылуын ?амтамасыз ету ?ажет. Сонда ?ана ерте?гі к?нні? белсенді таби?ат кор?аушыларын дайындау?а м?мкіндік аламыз. Таби?ат – баланы? а?ыл-ойыны? балалы? де?гейден на?ты т?сініктер бойынша ?алыптас?ан жо?ары де?гейге жеткізетін ?ор болып табылады. Таби?атты танып, білу- мектепке дейінгі жаста?ы баланы? бойында таи?атпен эстетикалы? ?арым-?атынас жасауды? базасын ??райтын экологиялы? т?рбиені бере отырып, сонымен бірге оны ?ор?ай, аялай білуге ?йретеді. Мектепке дейінгі жаста?ы бала?а экологиялы? м?дениетті? ал?аш?ы т?сініктерін ?алыптастыру ?шін: даярлы? топтарда?ы балалар?а ?йірме топтарын ашу д?рыс. Б?л экологиялы? т?рбие берудегі шешуші фактор болып табылады. Ол экологиялы? а?параттар ж?не арнайы материалдармен ке? к?лемде таныстыру?а, сонымен ?атар балалар?а экологиялы? т?рбие беруге ?те тиімді. Жыл мезгіліне ?арай болатын ??былмалы ауа райын ба?ылау?а жол ашады. Балаларды таби?ат тамашаларымен, онда?ы жан-жануарлар д?ниесімен таныстыру ж?мысына да к??іл б?лінеді. М?ндай ба?ылауды? н?тижесінде затты? т?сіне, атына т.б. ?асиеттеріне байланысты жа?а с?здер ?йренеді. С?здік ?оры молая т?седі. Ба?ылау кезінде затты ?стап к?ріп, ?з пікірлерін білдіруге тырысады. Ша?ын с?йлемдер ??рап айту?а жатты?ады. Т?рлі ба?ылау ж?мыстары ар?ылы таби?ат ??быластарын т?сінетін болады, таби?атты аялау?а да?дыланады. Балалар ба?дарлама бойынша ауа райын бай?ай білуге ж?не сонымен ?атар с?здік ?орларын арттыра т?суге тиіс. Адамны? таби?ат?а деген саналы, д?рыс к?з?арасы жанды ?лем туралы бастап?ы білімге с?йенеді. Таби?атта?ы жанды атаулы?а д?рыс к?з?арас ?алыптастыруды? ?иынды?ы- б?л балаларды? тірі а?залар (?сімдіктер мен жануарлар) туралы біліміні? жетіспеуіні? салдары, ?йткені жанды н?рсені? белгілері- ?оректену, тыныс алу, ?оз?алу, ?су, к?бею, ?артаю, ?лу- б?рі-б?рі белгілі бір экож?йені? (орман, шал?ын, егістік, б?ген) шегіндегі тіршілік ету ортасымен ты?ыз байланысты. Адам таби?атты? бір б?лігі екенін ж?не оны? таби?ат?а к?з?арасы мен мінез-??л?ына таби?атта?ы ?зге а?заларды? тіршілік етуі т?уелді болатынын т?сінбейінше, балаларда бастап?ы экологиялы? ??ымдарды ?алыптастыру м?мкін емес. ?аза?тар - тумасынан таби?атты с?йіп ?скен, ?орша?ан орта?а ?лкен ілтипатпен ?ара?ан халы?. Б??ан, к?ні кешеге дейін, ту?ан ??ірімізді? таби?атыны? таза бол?анды?ын айтса? та жеткілікті сия?ты. Бізді? халы? - "экология" деген с?зді естімей ?скен ?рпа?. Бір кездерде бізді И. Мичуринні? "Адамзат таби?аттан рахым к?тіп отыра алмайды, одан керектіні же?іп алуымыз керек",- деген ?ранымен о?ытты. ?а?арман хал?ымыз тауды б?зып, тасты жарып, жерді тере? ?азып, ?зен-к?лді б??алы?тап, ел ?шін біраз игі істерді ж?зеге асырды. ?ылыми-техникалы? революция болды. К?птеген к?п тонналы? ?нерк?сіптер іске ?осылды. Сол кездерде м?ны? ?ызы?ын да к?рді. ?кінішке орай, ?ылым мен техниканы? ?аламат жетістіктері ж?не шапша? дамуы, адамзатты? бар?ан сайын аш к?здікпен таби?атты тонауы, биосферада?ы жаратылысты? тепе-тендік за?дарын б?зды. Осыларды? н?тижесінде жерімізді? ауасы тарылып, ?зен-к?лі б?лініп, жайылымдарды? топыра?ы тілініп, ?орша?ан ортамыз к?з алдымызда азып-тоза бастады. М?ны? со?ы азына?ан желге, ащы ж?не улы жа?быр?а, ормандарды? мезгілсіз ?урауына, ауа райыны? б?зылуына, ?орша?ан ортаны? ?р т?рлі улы ?осылыстармен ластануына ?келіп со?тырды. ?орша?ан ортада?ы тепе-те?діктер б?зылды. Адамдарды? денсаулы?ы нашарлап ауруларды? т?рлері ж?не саны к?бейді. Мектепке дейінгі жаста?ы бала?а экологиялы? м?дениетті? ал?аш?ы т?сініктерін ?алыптастыру ?шін: - Мектепке дейінгі мекемелерде балалар?а экологиялы? т?рбие беруді? ал?ы шарттарын ??ру; - Балаларды? экологиялы? сауы?уыны? дамуы ?шін ат?арылатын ж?мыстар?а к?галдандырыл?ан зоналар ??ру ж?не ?йымдастыру; - Тірі оьбектілерді к?тіп-баптау?а ?олайлы ортаны іс ж?зінде ??ру ?шін іс-шаралар ?йымдастыру; - Саба?та к?ркем ??ралдарды, ?дістемелік ж?не материалды? ??ралдарды, ойындарды, ойыншы?тарды, т?рлі ертегілер кейіпкерлерін ж?йелі т?рде ?олдану; - Педагог мамандарды? білім де?гейі мен оларды? біліктілігін артттыру. Т?рбиеші- педагогикалы? ?рдістерді? е? басты т??асы ж?не экологиялы? т?рбие берудегі шешуші фактор. Ол экологиялы? а?параттар ж?не арнайы материалдармен ке? к?лемде таныс болуы тиіс. Таби?ат?а ?ызы?ушылы?ты ?алыптастыру міндеттері мыналар: - балаларды? таби?ат ??былыстарыны? ?зара байланысын пайымдай білуі ж?не себеп-салдарын аны?тауы; - ?рт?рлі ?діс-?сілдер ж?не ?рекет т?рлерін пайдалану ар?ылы мектеп жасына дейінгі балаларды? таби?атты танып-білуге ?дайы ?ызы?ушылы?ын ?алыптастыру - мектеп жасына дейінгі балалар?а экологиялы? т?рбие беру ар?ылы біз баланы? сезімін оятып, рухани д?ниесін байытып , айнала ?орша?ан д?ниемен таныстырып, оларды? танымды? ?ызы?ушылы?ын арттырамыз. ?дебиеттер: 1. Экологиялы? т?рбие беру. Отбасы ж?не балаба?ша.-2006.№5 2.Бала мен балаба?ша.№3. 2010ж Біз мектепке барамыз. ?дістемелік ??рал.