Ке?ес "Дидактикалы? ойындарды? ма?ызы"

Ойын- дегеніміз не? Ойын дегеніз – халы?ты? баланы ?дептілікке, сауаттылы??а баулитын ??ралды? бірі. Ойынны? т?рлері ?те к?п. Мысалы: р?лдік ойындар, денешыны?тыру ойындары, сюжеттік ойындар, дидактикалы? ойын. Соны? ішінде ма?ыздысы – дидактикалы? ойын. Б?л ойынны? пайдасы – баланы? ой ?рісіні? ?алыптасуын, дамуын ма?сат етіп ?ояды. Сондай-а? балаларды? адамгершілік сезімін ояту?а, адамдармен д?рыс ?арым –?атынас жасау, е?бек адамдарына, бас?а ?лт ?кілдеріне, досты?, ту?ан жеріне с?йіспеншілік сезімін т?рбиелеуге к??іл б?лінеді. Дидактикалы? ойындар арнайы ма?сатты к?здейді ж?не на?ты міндеттерді шешеді. Ойынны? міндеті баланы? ?ызы?ушылы?ын оятып, белсенділігін арттыру ма?сатында іріктеліп алынатын на?ты мазм?нмен аны?талады. Дидактикалы? ойындарды тиімді пайдалану саба?ты? ?серлілігін, тартымдылы?ын, белсенділігін, баланы? ынтасын к?шейтеді. Ойын ережесі балаларды? т?сінуіне о?ай, ?арапайым, ?рі ?ыс?а болуы керек. Кейде ойынны? мазм?ны, ережесі балалар?а д?рыс т?сіндірілмейді де, балалар о?ан ?ызы?пайды, зейін ?ойып ты?дамайды. Оны? ?стіне дидактикалы? материалдар мен к?рнекіліктерге жеке к??іл б?лу керек. Балаларды? таным ?абілетін, логикалы? ой-?рісін ке?ейтіп, саба??а ынтасын арттыруда дидактикалы? ойындарды ?тымды пайдалануды? ма?ызы зор. Дидактикалы? ойындар ?ш топ?а б?лінеді: 1. Затты? дидактикалы? ойындар-дидактикалы? ойыншы?тармен ж?не т?рлі ойын материалдарымен ?йымдастырылады. 2. ?стел ?стінде ойналатын дидактикалы? ойындар- «Лото», «Домино», т.б. 3. С?здік дидактикалы? ойындар. Дидактикалы? ойын балаларды? ?орша?ан орта туралы т?сінігін ке?ейтеді, баланы ойнай білуге баулып, а?ыл-ой ?ызметін ?алыптастырады, ?рі адамгершілікке т?рбиелеу ??ралы болып табылады. ?з іс т?жіребиемде мен балалармен тілдік дидактикалы? с?здік ж?мысын ж?ргізе отырып, оларды айналасында?ы заттармен таныстырып, атын атай білуге, ?асиеті мен сапасын, т?р- т?сін ж?не пішінін ажырата білуге, ?мірдегі, ?орша?ан ортада?ы т?рлі ??былыстар жайында?ы ??ым, т?сініктерін дамыта отырып, белсенді т?рде тілдік ?арым- ?атынас жасай білуге ?йретемін. Мектеп жасына дейінгі балаларды? с?здік ?орларын дамыту ісінде т?рбиешіні?: -балаларды? с?здік ?орларын дамыту; -жа?а с?здерді ме?герту; -?йреген с?здерін тияна?тап, аны?тап, ?рі байытып отыру басты міндет саналады. Баланы? тілін дамытуда ауызекі с?йлеу, тілді? дыбысталу м?дениетіне т?рбиелеуде, байланыстырып с?йлеу, с?здік ?орын дамыту ?шін саба?та ж?не саба?тан тыс уа?ытта ойналатын дидактикалы? ойындарды пайдаланамын. Саба?ты бекіту, саба?та ме?герген материал туралы т?сінігін ке?ейту, баланы? шы?армашылы?ын дамыту, тіл байлы?ын молайту ?шін, тіл дамыту саба?тарында дидактикалы? ойындарды пайдаланамын, ойындар саба?ты? та?ырыбына, ма?сатына сай та?дап аламын. Саба?ты? ?ызы?ты, тартымды ?туі ?шін дидактикалы? ойындарды д?рыс пайдаланамын. 1 кіші топтан бастап ересек топтар арасында ж?мыс жаса?ан кезімде тіл дамыту саба?ында та?ырыбына ?арай мынадай дидактикалы? ойындарды пайдаланамын. 1 кіші топта дидактикалы? ойындарды? же?іл т?рлері ойнатылады. «Дауысын сал» – ойын шарты: кубизм ар?ылы ойнатамын бала кубикті ла?тырып ?андай жануар т?се сол жануарды? дыбысын салады. «?имылын к?рсет» – ойын шарт: айтыл?ан заттарды? ?имылын к?рсету мысалы: ?оян, ?ша?, аю, ба?а, т.б. «?ажайып ?алта» – ойын шарты: ?алтаны? ішіндегі шы??ан заттарды атау мысалы : алма, доп, мысы?, орынды?, т.б. 2- кіші топта 1 – кіші топ?а ?ара?анда дидактикалы? ойын кішкене к?рделі болады. «Жеміс пен к?к?ністі ажырат»- ойын шарты: бала жемістермен к?к?ністі ажыратады «?й жануар мен жабайы жануарды ажырат» – ойын шарты: Бала ?й жануар мен дала жануарын ажырату керек. Орта??ы топта 1-2 – кіші топ?а ?ара?анда ?иындау болады. «Тілші» ойынны? шарты : Ж?ргізуші бала та?ырып бойынша балалар?а с?ра? ?ояды, жауаптарын алады. (ж?ргізуші – жо?ары де?гейдегі бал - Мынау не? - Мынау жеміс алма. - Алма ?андай? - Алма ?ызыл, т?тті (сары, домала?, ?лкен, кішкентай) «??старды? атын ата»- ойын шарты: суреттегі ??старды? атын ату. «Тазалы? б?йымдарды? атын ата»- ойын шарты- тазалы??а жататын б?йымдарды атау. ?азіргі уа?ыта ересек тобында ?зім мына ойындарды ?олданамын б?л ойын МАД топтарында ?олдану?а болады. Кіші топтар?а ?ара?анда к?рделі болып келеді. «Мекенін тап» Ойынны? барысы: ?й ж?не жабайы жануарлар суреті? біртіндеп ала отырып, немесе бірнеше бала?а б?ліп берілген суреттерді мекен жайларына орналастыру ?ажет. Мысалы: ?й жануарларын жайлау?а орналастыру. Ал жабайы жануарларды орман?а орналастыру керек. Жа?ылмай тапсырманы д?рыс орында?ан балаларды мада?тап, жа?ылыс?ан балалар?а к?мектесіп т?сіндіру. «Эстафета» Ойынны? ма?саты: Балаларды? тілін ж?не с?здік ?орын жетілдіру. Ертегі кейіпкерлер туралы т?сініктерін ке?ейту. К?рнекіліктер: Тая?ша. Ойын барысы: Балалар д??геленіп т?рады.Ж?ргізуші ?олында эстафеталы?-тая?ша болады.Ж?ргізуші бір ертегі кейіпкеріні? атын айтып, ?олында?ы тая?шаны ?асында?ы бала?а береді.Тая?шаны ал?ан бала сол ертегі кейіпкерлеріні? іс-?рекет ?имылына байланысты с?з айтып,келесі бала?а тездетіп тая?шаны беруі тиіс.Ж?ргізуші ?олына тая?ша ?айтып келгенде, ол жа?а с?здер айтып,бас?а бала?а беріп бастайды.Балалар с?з тауып айта алмаса,айып салынып ?пай беріледі.3 айып салын?ан ?пай ал?аннан кейін,ол бала ойыннан шы?ып ?алады.Ойын со?ында кімде айып салын?ан ?пайы аз болса,сол бала же?імпаз аттанады.Мысалы: «ит» с?зі -?реді,ж?гіреді,?й к?зетеді т.б. «мысы?» с?зі – ойнайды,тыш?ан аулайды т.б. «Ба?даршам» Ойынны? ма?саты: Балаларды? ойлау,есте са?тау ?абілетін ж?не тілін дамыту.Ертегілер ж?не ертегілер кейіпкерлері туралы т?сініктерін ке?ейту. К?рнекіліктер: ?ызыл,жасыл т?сті д??гелектер ж?не суреттер. Ойын барысы: Балалар?а екі ?ызыл ж?не жасыл т?сті д??гелек береді.Т?рбиеші ертегі кейіпкерлеріне байланысты с?здер айтады,бала с?здерді? д?рыс атауын естісе,жасыл д??гелекті к?тереді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ке?ес "Дидактикалы? ойындарды? ма?ызы"»

«Дидактикалық ойындардың маңызы»

Ойын- дегеніміз не? Ойын дегеніз – халықтың баланы әдептілікке, сауаттылыққа баулитын қүралдың бірі.

Ойынның түрлері өте көп. Мысалы: рөлдік ойындар, денешынықтыру ойындары, сюжеттік ойындар, дидактикалық ойын. Соның ішінде маңыздысы – дидактикалық ойын. Бұл ойынның пайдасы – баланың ой өрісінің қалыптасуын, дамуын мақсат етіп қояды. Сондай-ақ балалардың адамгершілік сезімін оятуға, адамдармен дұрыс қарым –қатынас жасау, еңбек адамдарына, басқа ұлт өкілдеріне, достық, туған жеріне сүйіспеншілік сезімін тәрбиелеуге көңіл бөлінеді. Дидактикалық ойындар арнайы мақсатты көздейді және нақты міндеттерді шешеді. Ойынның міндеті баланың қызығушылығын оятып, белсенділігін арттыру мақсатында іріктеліп алынатын нақты мазмұнмен анықталады.

Дидактикалық ойындарды тиімді пайдалану сабақтың әсерлілігін, тартымдылығын, белсенділігін, баланың ынтасын күшейтеді. Ойын ережесі балалардың түсінуіне оңай, қарапайым, әрі қысқа болуы керек. Кейде ойынның мазмұны, ережесі балаларға дұрыс түсіндірілмейді де, балалар оған қызықпайды, зейін қойып тыңдамайды. Оның үстіне дидактикалық материалдар мен көрнекіліктерге жеке көңіл бөлу керек. Балалардың таным қабілетін, логикалық ой-өрісін кеңейтіп, сабаққа ынтасын арттыруда дидактикалық ойындарды ұтымды пайдаланудың маңызы зор.

Дидактикалық ойындар үш топқа бөлінеді:

1. Заттық дидактикалық ойындар-дидактикалық ойыншықтармен және түрлі ойын материалдарымен ұйымдастырылады.

2. Үстел үстінде ойналатын дидактикалық ойындар- «Лото», «Домино», т.б.

3. Сөздік дидактикалық ойындар.

Дидактикалық ойын балалардың қоршаған орта туралы түсінігін кеңейтеді, баланы ойнай білуге баулып, ақыл-ой қызметін қалыптастырады, әрі адамгершілікке тәрбиелеу құралы болып табылады.

Өз іс тәжіребиемде мен балалармен тілдік дидактикалық сөздік жұмысын жүргізе отырып, оларды айналасындағы заттармен таныстырып, атын атай білуге, қасиеті мен сапасын, түр- түсін және пішінін ажырата білуге, өмірдегі, қоршаған ортадағы түрлі құбылыстар жайындағы ұғым, түсініктерін дамыта отырып, белсенді түрде тілдік қарым- қатынас жасай білуге үйретемін. Мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорларын дамыту ісінде тәрбиешінің:

-балалардың сөздік қорларын дамыту;

-жаңа сөздерді меңгерту;

-үйреген сөздерін тиянақтап, анықтап, әрі байытып отыру басты міндет саналады. Баланың тілін дамытуда ауызекі сөйлеу, тілдің дыбысталу мәдениетіне тәрбиелеуде, байланыстырып сөйлеу, сөздік қорын дамыту үшін сабақта және сабақтан тыс уақытта ойналатын дидактикалық ойындарды пайдаланамын.

Сабақты бекіту, сабақта меңгерген материал туралы түсінігін кеңейту, баланың шығармашылығын дамыту, тіл байлығын молайту үшін, тіл дамыту сабақтарында дидактикалық ойындарды пайдаланамын, ойындар сабақтың тақырыбына, мақсатына сай таңдап аламын. Сабақтың қызықты, тартымды өтуі үшін дидактикалық ойындарды дұрыс пайдаланамын.

1 кіші топтан бастап ересек топтар арасында жұмыс жасаған кезімде тіл дамыту сабағында тақырыбына қарай мынадай дидактикалық ойындарды пайдаланамын.

1 кіші топта дидактикалық ойындардың жеңіл түрлері ойнатылады. «Дауысын сал» – ойын шарты: кубизм арқылы ойнатамын бала кубикті лақтырып қандай жануар түсе сол жануардың дыбысын салады.

«Қимылын көрсет» – ойын шарт: айтылған заттардың қимылын көрсету мысалы: қоян, ұшақ, аю, бақа, т.б .

«Ғажайып қалта» – ойын шарты: қалтаның ішіндегі шыққан заттарды атау мысалы : алма, доп, мысық, орындық, т.б.

2- кіші топта 1 – кіші топқа қарағанда дидактикалық ойын кішкене күрделі болады.

«Жеміс пен көкөністі ажырат»- ойын шарты: бала жемістермен көкөністі ажыратады

«Үй жануар мен жабайы жануарды ажырат» – ойын шарты: Бала үй жануар мен дала жануарын ажырату керек.

Ортаңғы топта 1-2 – кіші топқа қарағанда қиындау болады.

«Тілші» ойынның шарты : Жүргізуші бала тақырып бойынша балаларға сұрақ қояды, жауаптарын алады. (жүргізуші – жоғары деңгейдегі бал

- Мынау не?

- Мынау жеміс алма.

- Алма қандай?

- Алма қызыл, тәтті (сары, домалақ, үлкен, кішкентай)

«Құстардың атын ата»- ойын шарты: суреттегі құстардың атын ату.

«Тазалық бұйымдардың атын ата»- ойын шарты- тазалыққа жататын бұйымдарды атау.

Қазіргі уақыта ересек тобында өзім мына ойындарды қолданамын бұл ойын МАД топтарында қолдануға болады. Кіші топтарға қарағанда күрделі болып келеді.

«Мекенін тап» Ойынның барысы: Үй және жабайы жануарлар суретің біртіндеп ала отырып, немесе бірнеше балаға бөліп берілген суреттерді мекен жайларына орналастыру қажет. Мысалы: үй жануарларын жайлауға орналастыру. Ал жабайы жануарларды орманға орналастыру керек. Жаңылмай тапсырманы дұрыс орындаған балаларды мадақтап, жаңылысқан балаларға көмектесіп түсіндіру.

«Эстафета» Ойынның мақсаты: Балалардың тілін және сөздік қорын жетілдіру.

Ертегі кейіпкерлер туралы түсініктерін кеңейту.

Көрнекіліктер: Таяқша.

Ойын барысы: Балалар дөңгеленіп тұрады.Жүргізуші қолында эстафеталық-таяқша болады.Жүргізуші бір ертегі кейіпкерінің атын айтып, қолындағы таяқшаны қасындағы балаға береді.Таяқшаны алған бала сол ертегі кейіпкерлерінің іс-әрекет қимылына байланысты сөз айтып,келесі балаға тездетіп таяқшаны беруі тиіс.Жүргізуші қолына таяқша қайтып келгенде, ол жаңа сөздер айтып,басқа балаға беріп бастайды.Балалар сөз тауып айта алмаса,айып салынып ұпай беріледі.3 айып салынған ұпай алғаннан кейін,ол бала ойыннан шығып қалады.Ойын соңында кімде айып салынған ұпайы аз болса,сол бала жеңімпаз аттанады.Мысалы: «ит» сөзі -үреді,жүгіреді,үй күзетеді т.б. «мысық» сөзі – ойнайды,тышқан аулайды т.б.

«Бағдаршам» Ойынның мақсаты: Балалардың ойлау,есте сақтау қабілетін және тілін дамыту.Ертегілер және ертегілер кейіпкерлері туралы түсініктерін кеңейту.

Көрнекіліктер: қызыл,жасыл түсті дөңгелектер және суреттер.

Ойын барысы: Балаларға екі қызыл және жасыл түсті дөңгелек береді.Тәрбиеші ертегі кейіпкерлеріне байланысты сөздер айтады,бала сөздердің дұрыс атауын естісе,жасыл дөңгелекті көтереді.