Мектепке дейінгі білім беруде инновациялы? технологияларды ?олдану
Біз даналы?ты ?ш жолмен ?йренеміз:
ойлану - е? ізгі жол;
Еліктеу – е? же?іл жол;
Т?жірибе жолы – е? ауыр жол.
Бенедикт Спиноза
?азіргі та?да мектепке дейінгі орындарда инновациялы? технологияны ендіруге к?птеп к?ш ж?мсалады. Сол себепті мектепке дейінгі ?йымдарда педагогтарды? негізгі міндеті: ?діс т?сілдерді д?рыс та?дау,жа?аша педагогикалы? технологияларды д?рыс ?олдана білу,жеке т?л?аны? д?рыс дамып ?алыптасуы ?шін ы??айлы жа?дай жасау. Мектепке дейінгі білім беру орындарында, педагогикалы? технологиялар мектепке дейінгі білім беру стандартын ж?зеге асыру?а ба?ыттал?ан.
Педагогикалы? технологияда е? ма?ызды жа?ы білім беру мен т?рбие ж?йесінде ересектер мен балаларды? ?арым-?атынасы болып табылады. ?арым-?атынас жасауда ?лкендер жа?ынан бала?а мынадай жа?дай ту?ызу ?ажет:
«Бала бізді? болаша?ымыз, ?о?амызды? азаматы».
Оны? ма?саты: Баланы жеке т?л?а етіп ?алыптастыру.
?азіргі та?да?ы білім беру технологиясыны? ?атарына мыналар кіреді:
-Денсаулы? са?тау технологиясы.
-Жобалы-іс шы?армашылы?ы.
-Ізденіс-шы?армашылы? технологиясы.
-?атынасты?-а?паратты? технология
-Жеке т?л?а?а ба?ыттау технологиясы.
-Бала мен т?рбиеші портфолио технологиясы.
-Ойын технологиясы.
-Триз технологиясы ж?не т.б.
Денсаулы? са?тау технологиясы.
Денсаулы? са?тау технологиясыны? ма?саты: Баланы? денсаулы?ын ны?айту?а,білім да?дыларын ?алыптастыру?а ба?ыттал?ан. Мектепке дейінгі т?рбие мен о?ыту ?йымдары,баланы? денсаулы?ы мен оны? дене бітіміні? ?алыптасыуна ?лкен ?лес ?осады.
?азіргі та?да адамдарды? даму жа?дайында оны? денсаулы?ын ?алыптастыруда реттік ж?йесіз м?мкін емес.
Денсаулы? са?тау педагогикалы? технологиясын мына т?мендегілермен ты?ыз байланыста болады:
-Мектепке дейінгі мекемелермен.
-Онда?ы балаларды? к?нделікті ?атынасуы.
-Т?рбиешілерді? ж?мыс ба?дарламасы.
-Мектепке дейінгі ?йымдарда?ы іс-шаралар.
-Педагогты? к?сібі ??зіреттілігі.
-Балаларды? денсаулы? к?рсетілімі.
Денсаулы? са?тау технологиясы мынадай топтар?а жіктеледі:
?дістемелік-профилактикалы?: медбикені? жетекшілігі мен медициналы? талаптарды? нормасына байланысты. Медициналы? ??ралдарды ?олдану ж?не балаларды? тама?тануын ?ада?алау, алдын алу іс-шараларын ж?ргізу.
Сауы?тыру-шыны?тыру: б?л балаларды? денсаулы?ын ны?айтып, шыны?тыру?а ба?ыттау. Физикалы? дамуыны? сапасын жа?сардтуда шыны?тыру, тыныс алу жатты?улары жатады.
Баланы? ?леуметтік-психологиялы? с?ттілігін ?амтамасыз ету.
• Денсаулы?ты са?тау ж?не денсаулы? ны?айту.
• Педагогтарды? денсаулы? м?дениетін дамыту?а ба?ыттау.Сонымен ?атар м?дени к?сіби денсаулы?.
• Салауатты ?мір салтына ?ажеттілікті дамыту: денсаулы?ты са?тау ж?не о?ан жа?дай жасау (спортты? ж?не ?имылды ойындар технологиясын ?олдану,к?зге арнал?ан ж?не тыныс алу жатты?улары т.б.)
• (динамикалы? ?зіліс, релаксация, ритмопластика)
• Білім беру:
• Мектепке дейінгі баланы? м?дени денсаулы?тарын т?рбиелеу.
• О?ытуда ж?не т?рбиелеуде жекешілдікке о?ыту?а т?спалдау.
• Салауатты ?мір салтын ?йрету.
Денешыны?тыру саба?тарыны? техникасын ?олдану, ?атынасты? ойындар, кедергі ойындар (ойын тренингтер, теропиялы? ойындар, ?зін ?зіне массаж жасау).
Денсаулы? са?тау технологиясына сенсорлы? дамыту ортасын ендіру.
Жобалау шы?армашылы? технологиясы.
Ма?саты: ?леуметтік т?л?алы? т?жірибені дамыту ж?не байыту.
Т?рбиешілер ?з іс ?рекеттерінде жобалау технологиясын ?олданады.
Жобалау классификациясы «Ойын т?рінде» барлы? топты? ?атысуымен ?ткізілетін саба?тар
(ойындар, ?лтты? билер, драматизациялау, ?р т?рлі к??іл к?терулер)
«Саяхаттау» ?о?амды? ?мірдегі айналамен танысуда?ы ?иынды? м?селесін шешуге ба?ытталады.
«Баяндау» Балалар ?з сезімін к?ркемдеп,музыка ар?ылы,ауызша,жазбаша,жеке дауыста жеткізуді ?йренеді.
«??растыру» аны? пайдалы заттарды жасау?а ба?ыттал?ан;
(??с ?ясы, г?лзарлар ??рылымы.) «Жоба т?рлері»
Басымдылы? ?дістемесі бойынша.
-Іздену.
-А?паратты.
-Шы?армашылы?.
-Ойындар.
-Бол?ан жа?дайлар.
-Практикалы? ба?ыттаушы.
Мазм?ны бойынша т?мендегідей:
-Баланы ж?не оны? отбасын ?атыстыру
-Бала ж?не таби?ат.
-Бала ж?не ?орша?ан ?лем.
-Бала,?о?ам ж?не м?дени ??ндылы?тар.
.Жоба?а ?атысушы баланы? сипаттамасы бойынша:
-Тапсырыс беруші.
-Іс-т?жірибе.
-Орындаушы.
-?орытынды?а дейін ой ту?ызатын ?атысушылар.
Байланыс сипаты бойынша.
-Жас ерекшелігіне байланысты топта іске асады.
-Бас?а топтармен байланыс.
-М?дени мекемелер.
-?о?амды? ?йымдар (ашы? жобалау)
?атысушылар саны бойынша:
-Жеке
-Ж?ппен
-Топпен
-Жаппай
.?за?ты? мерзімі бойынша.
-?ыс?а мерзімді
-Орташа ?за?тылы?.
-?за? мерзімді.
Ізденіс-шы?армашылы? технологиясы.
Ізденіс шы?армашылы? технологиясыны? ма?саты -балаларды? ізденіс ??зіреттілігін дамыту.
Триз технологиясы міндетті т?рде ?олданылады.
Экспериментті-ізденіс ?діс-т?сілдерін ?йымдастыру.
-Шы?армашылы?.
-Эверистикалы? ??гімелер
-?иынды? ту?ызатын с?ра?тарды? шешімі мен ??рылымы.
-Ба?ылау.
-Модульдік (жансыз таби?атты? ?згерістеріні? модульін ??ру)
-Т?жірибелер.
-?орытындысына ба?а беру.
Ба?ылау,т?жірибе,эксперименттер,е?бек іс-шаралары.
«Ж?ктеу»бояу?а,дыбыстау?а, таби?атты? бейнесі ж?не иістер.
-таби?атты? дыбыстарына, дауыстарына еліктеу.
-к?ркем с?здерді ?олдану.
-дидакти?алы? ойындар, ?йретуші ойындар ж?не шы?армашылы? даму жа?дайлары.
-е?бек ету
А?паратты? –?атынасты? технологиясы
Ата аналарыны? ?скен ортасынан заманауи бала т?бегейлі б?лініп т?рады.
(?азіргі кездегі компьютерлерді ?олдану технологиясы)
?о?амды? а?парат педагогтар мен балалар алдында мынандай міндеттер ?ояды:
Міндеттері:
-жа?а заман?а ?адам басу
-жа?а технология ?леміне бала?а жол серік болу.
-компьютерлік ба?дарлама?а т?лімгерді та?дау.
-А?паратты? м?дениетті жеке т?л?а ?алыптастыру.
-педагогтарды? профессионалды? де?гейін ж?не ата –аналарды? ??зыреттілігін к?теру.
Ба?дарламаны жіктеу
-ойлау, есте са?тау ?абілеттерін дамыту
-шет тілінде с?йлейтін с?здік
-?арапайым графикалы? редактор
-ойын-саяхаттар.
-о?уды, математиканы ?йрету.
Триз ж?йесі бойынша шы?армашылы? ??гіме барысында ?алыпсыз т?сілдерді ?олдану.
Триз технологиясыны? ма?саты: баланы? тілін дамыту, шы?армашылы? ?иялын дамыту болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балаларды? тілін дамытуда 3негізгі ма?сат ?арастырыл?ан.
1.Ауызша с?йлеуге ?йрету, с?здік ?орын дамыту. Айналада?ы д?ниені таби?атты ба?ылау, таныту ар?ылы с?з ?орын жа?а с?здермен байыту, баланы? ауызша с?йлеген с?здерін ты?дап, ?зіне ?ойыл?ан с?ра??а жауап беруге ?йрету: Затты? атын (ойыншы?, г?л, жапыра? т.б) затты? сынын, сапасын, т?р т?сін, пішінін білдіретін с?здерді ме?герту. Затты? іс -?рекетін білдіретін (ж?рді,ж?гірді,келді,келеді,епті т.б) с?здерді ?рі ?арай ме?герту. ?стеу с?здерді (?асында, ?стінде, осында, жо?арыда, т?менде) ?осып айту?а ?йрету. 2 С?з дыбыстарын д?рыс айту. С?йлеуде ауыз ?уысы ар?ылы д?рыс дем шы?ара білуге ?йрете отырып, дауыссыз ?ата?, ?я? дыбыстарды естілуіне ?арай д?рыс, аны? айту?а ?йрету, 3 4 с?зден т?ратын с?йлем ??рату. 3. Байланыстырып с?йлеуін дамыту. К?нделікті саба?та естіген, білгенін, ойын, серуен кезінде к?рген т?йгенін, сурет ж?не о?ыл?ан ертегілер мазм?нын ?нат?ан ойыншы?тары жайында ауызша с?ра? ?оя отырып, ??гімелей отырып, ?ыс?а ертегілерді? кейіптендіре білуге ?йрету. Мысалы: «Т?лкі мен ешкі» ертегісінде: Т?лкіні? терісі ?андай?(?лпілдек) та?ы нелер ?лпілдек болады? (?ар, шапан, тыма?, мысы?ты? ж?ні,кілемні? беті) Ешкіні? т?сі с?р бол?ан,та?ы нелер с?р т?ске жатады? (с?р б?лт, с?р бас киім, с?р ішік, с?р ?оян)
-??ды?ты? суы ?андай болады? –М?здай. Та?ы нелер м?здай болады? (м?здай су, м?з, суы? жел, ?ар, су, м?з жатады)
Балаларды? шы?армашылы?ын дамыту жолында:
-Сурет салу
-М?сіндеу
-Жапсырма
-Музыка. ?йымдастыр?ан о?у іс –?ректтер ?ткізіледі.
Сурет салу о?у іс-?рекетінде ?алыпсыз т?сілдер ?олданылады.
М?селен: Бала сурет салуда тек ?ана ?ыл ?аламмен сурет салып ?оймай неше т?рлі т?тікшелерді;жіптерді картоп ?ималарын:трафареттерді: тіс пастасы мен тіс щеткасын,?айнатыл?ан ас боя?ыштарын ?олданады.
«Ба?-ба? г?лі» та?ырыбы бойынша іс-?рекетті ?йымдастыру ?шін е? бірінші ?айнатыл?ан азы? –т?лік боя?ыш заты керек.Одан кейін т?с ?а?аз желімі ?ажет.Б?кіл пара??а т?с ?а?аз желімін жа?ып тіс щеткасы мен бояуды алып
Ба?-ба? г?лін саламыз.Ал ш?птерді салу ?шін, та?ыда тіс щеткасын жасыл бояу?а батырып алып сауса? пен тіс щеткасыны? тістерін ?а?у ар?ылы шашыратамыз.Со?ында керемет «Ба?-ба?» г?лі ?скен ала??айды бейнелей аламыз.Ж?не де т?тікшелерді ?олданып, ?рлеу ар?ылы бейнелеуге болады.
?а?аз?а алдын ала желім жа?ып жарма ?нта?ын мсеуіп оны? ?стіне керемет
бейнелер жасау?а болады.Ала?анды бояу?а батыру ар?ылыбастырмалап сурет салу?а болады. М?селен : кактус салу?а болады.М?ндай ?алыпсыз т?сілдерді ?олдану баланы? ?иялын дамытады.?зіне-?зі риза болып одан да керемет ж?мыс жасау?а талпынады.О?у іс-?рекеттерін кіріктіруді? тиімді жа?ы ?те к?п.Біріншіден бала жалы?ып кетпейді:Екіншіден бір саладан екінші сала?а ауысу ар?ылы оларды? ?ызы?ушылы?ы артады.
Берілген тапсырмаларды орындау,балаларды, еркін ?иялдар?а шы?армашылы? пен айналысу?а кедергі келтіретін психологиялы? сел?осты?ты жою?а ы?пал жасайды.
Балада танымды? ?ызы?ушылы?ты? болуы-оларды? о?у іс-?рекеттерге белсенді,біліміні? сапалы болуына,бас?а да іс-?рекеттерге жа?ымды ?серін ?алыптастыру?а м?мкіндік беретіндігі бай?алып ?з н?тижесін к?рсетті.
?орытынды : Мен ?зімні? баяндамамды ?орытындылай келе «Кез-келген адам бас?аларды? ж?не оны? білімін кемеліне келтіруіне к?мектеспесе, ?зіні? де білімін кемеліне келтіре алмайды» Чарльз Диккенс деген с?зімен ?орытындылаймын. ?зіміз, ?з ?олымызбен, ?з ?иялымызбен жасай білейік. Сіздерге шы?армашылы? табыс тілейміз!
