Балаба?ша мен ата-ана ынтыма?тасты?ы – т?л?аны? ?алыптасу негізі

Балабақша мен ата-ана ынтымақтастығы – тұлғаның қалыптасу негізі.

Тәрбиенің алғашқы негізі отбасында қаланып, балабақшада әрі қарай жалғасын табады. Халқымыздың даналығына құлақ ассақ «Адамның бақыты – балада» деген екен. Кез келген адам өз өмірі бойы қуып жете алмайтын «бақыт» деген сөздің өлшемі, өмірінің жалғасы ұрпағымен келетініне мән бермеуі екен. Біреу бақытын байлықтан тапқысы келсе, екіншісі даңқ пен атақтан, мансап пен қызметтен іздейді. Адамға нағыз бақытты – тәрбиелі үрпағы ғана сыйлай алады. «Адам ұрпағымен мың жасайды» деген сөз осыдан қалса керек. Сондықтан баланы тәрбиелеу , дамыту және білім беруде отбасы мен балабақшаның бірлескен

158

өзара тығыз байланысы болуы маңызды. Баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуын, ержетіп, азамат болуына өнеге беретін – ата-ана. Ананың, ұстаздың шеберлігіне қарай бала бойында ұстамдылық, кішіпейілдік, нәзіктік қасиеттер қалыптасса, әке қамқорлығы арқылы еңбекқорлық, батылдық, табандылық қасиет қалыптасады.

Баланың тұлға болып дамуы үшін отбасымен бірге эмоционалды жағдай туғызу, психологиялық жағынан кедергісіз жетілуін қамтамасыз ету қажет. Қай заманда болмасын адамзат баласының алдында тұратын ұлы мақсат- мұраттарын ең бастысы – өзінің өмірін, тәжірбиесін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу.

Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие беру – қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі басты міндеттердің бірі. Өйткені жас ұрпақтың бойына рухани адамгершілік, ұлттық патриотизим, ұлттықсана мен дәстүр, имандылық құндылықтарын сіңіре білу ең алдымен балабақшаларымызда атқарылатын жұмыстардың пәрменділігіне байланысты болуда.

«Ұяда не көрсең – ұшқанда сона ілерсің» демекші кішкентай бүлдіршіндер жүрегіне халқымыздың ең асыл құндылықтарын ұялата білу міндетінде балабақша мен ата-ана арасындағы байланыс арқылы одан әрі жалғасады.Отбасы тәрбиесіндегі ең маңызды мақсаттардың бірі – баланы айналаны тану, сезіну, қабылдау, түсін таңдау, әсерлей білу, өзіне мақсат қоя білуге баулу. Өмірдегі, өнердегі, табиғаттағы тамаша көріністерді тамашалай біліп, жан азығын алып әсерлене білуге үйрету. Білімге, білуге, құштарлыққа, әсемдікке, талғампаздыққа тәрбиелей отырып, баланы болашақ білім ортасы мектепке дайындау.

Педагогикалық тұжырымдарға сүйенсек тұлғаның қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасындағы өнегеге тікелей байланысты. Отбасылық тәрбиелеудің басымдылығын тану – отбасы мен балабақшаның жаңа қарым-қатынасын нығайту. Бұл қатынастың жаңашылдығы «ынтымастық» және «өз ара қарым-қатынас» деген түсініктермен анықталады. Балабақшадағы балаларды тәрбиелеу мен оқытудың мемлекеттік стандартында: ата-аналарды мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды топтардың педагогикалық процесіне тарту мақсатында олардың өзара іс-әрекетін қамтамасыз ету қажеттілігін ұсынады.

Мектеп жасына дейінгі мекеменің отбасымен өзара қарым-қатынасының барлық нысандары мен түрлерінің негізгі мақсаты балалар, ата-аналар, педагогтар арасында сенімділік қатынас орнату, оларды бір командаға біріктіру, өздерінің тауқыметтерімен бөлісу, және бірлесіп шешу қажеттілігін тәрбиелеу. Мектеп жасына дейінгі мекеме педагогтары мен ата-аналардың өзара сабақтастығы мен серіктестігін мынадай жұмыс бағытында іске асыруға болады; педагогикалық және психологиялық сауаттылықты жетілдіру; іс-әрекеттің түрлі формалары (ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттеріне қатысу, әртүрлі үйірмелер;

балалардың шығармашылық жоспарларын іске асыруға жағдай жасау;

қалыптасу мен дамыту мәселелері бойынша тәжірбие алмасу;

әлеуметтік дамытушы орта қалыптастыруға көмек көрсету.

Баланың дамуын қалыптастыратын факторлар:

1. Балалардың педогогикалық-психологиялық даму картасы.

2. Күн тәртібінің жүйелі өткізілуі.

3. Отбасындағы баланың дамуын зерттеу (отбасына бару, сауалнама, тест, интнрпритация – суреттері т.б.)

4. Ата-ана жауапкершілігі –әлеуметтік жағдайы.

5. Топтық, жеке кеңес беру.

Жылдық жоспарына сәйкес ата-аналамен ұйымдастырылған балабақша ішілік семинар-кеңестер, тренингтер, байқаулар, пікір талас, дөңгелек үстел, ашық есік күндері және түрлі көрмелер өткізіледі. Оның негізі мақсаты отбасылық тәрбиелеудің тәжірбиесімен бөлісу. Ата-аналар ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттер арқылы өз балаларының оларға тән емес

159

ортадағы қылығын, басқалардың қалай араласатынын, білім деңгейінің, құрдастарының оған деген қарым-қатынасын зерттей алады. Өз баласының дамуы басқалардан қалып қойған жоқ па, балабақшада ол үйдегідей емес, өзін басқаша ұстауын еріксіз салыстырады. Жыл бойы жасалатын жұмыс жоспарын ата-аналармен бірлесе жасаған тиімді. Себебі, ата-аналар заман талабына сай өзекті мәселелерді отбасы тәрбиесіне байланысты тақырыптарды өздері ұсына алады. Сонымен қатар олардың ұсыныс – тілектерімен санаса отырып, түрлі тақырыптағы баяндамалар мен әңгімелер, кеңестер мен ұсыныстар, сұрақ-жауаптар кештері, тәрбие жұмысындағы тәжірбие алмасу әдіс-тәсілдері қарастырылады.

Ата-анамен балабақша арасындағы тығыз қарым-қатынас, бірлік, ынтымақ жарасым тапқан жағдайда оның бала тәрбиесіне тигізетін ықпалыда нәтижелі болмақ. Біздің мақсатымыз ХХІ ғасыр талабына сай жаңашыл, шығармашыл, мәдениетті, жан-жақты сауатты жеке тұлға тәрбиелеу. Еліміздің ертеңі мен көрікті келешегі жас ұрпақтың еншісінде. Осы еншіні аманат етіп тапсыру әр ата-ананың, отбасының, ұстамды ұстаздың, ортаның, ұоғамның міндеті. Тал бесіктен бастау алатын бала тәрбиесін жан-жақты жандандыруда бүгінгі балабақшалар мен мектепалды мекемелерге қойылатын талап ерекше. Отбасы және мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдары – баланы әлеуметтендірудің маңызды екі институты. Бала тұлғасын дамыту, оның қызығушылығы, дамуы, тұлғалық әлеуетін ашу педагог мен ата-ана арасындағы қатынас стратегиясының орталығы болып табылады. Әр тәрбиеші әр баланың ата-анасымен олардың отбасының тыныс тіршілікпен танысуы мүдделі. Себебі отбасындағы тәрбие мен балабақшадағы тәрбиені ұштастыру арқылы баламен арадағы қарым-қатынас мәселесіне ден қойылады. Әр баланың жеке қабілеті, бейімділігі, іс-әрекеттері жөнінде тәрбиеші ата-анларына айтып, түсіндіріп, кеңеседі. Ата-анамен байланыс тек материалдық мәселелерді шешуге ғана бағытталуы тиіс емес, бұл бала тәрбиесіне, олардың жан-жақты дамуына тікелей әсер етеді. Жалпы ата-анамен арадағы байланыстың жақсы нәтиже беретіндігін өз қызыметімізден айқын көріп келеміз. Сондықтан ата-аналармен арадағы тығыз байланысты орнатудағы тәжірбиеміз алда да жалғаса береді. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» дегендей бала тәрбиелеуде осындай міндеттерді іске асырушылар – балабақша мен отбасы. Осы екі арнадағы тәлім-тәрбие сабақтасып, жүргізілгенде ғана еңбегіміз жемісті болмақ..

Қорыта айтқанда, «Отбасында берілген тәрбие жігеріңді құм қылып жерге қаратпасын десең, балаға кішщкентайынан түзу тәрбие бер « - деп, ата-бабамыз мұра етіп қалдырғандай, бала тәрбиесіне дер кезінде көңіл бөліп, еліміздің инаббатты, адамгершілігі мол, білімді, саналы ұрпақтарын тәрбиелейік. Тәуелсіз еліміздің ұлдары мен қыздарының жан-жақты дамыған, өзіндік пікірі бар, жерін, ата-анасын, ұстазын құрметтейтін