Балаларды т?рбиелей отырып, ата-аналар елімізді? болаша? тарихын, демек, д?ниені? де тарихын т?рбиелейді.А.С. Макаренко.
Т?уелсіз елімізді? келешек ?рпа?ты т?рбиелеу м?селесі б?гінгі к?нні? ?зекті та?ырыбы. Б?л м?селені? шешімін табуда ?здіксіз білім беру ж?йесі айтарлы?тай д?режеде ?айта ?аралып, оны жетілдіру жолдары іздестірілуде. Б?л ал?а ?ойылып отыр?ан негізгі талаптар – ?аза?стан білім беру ж?йесіні? б?кіл?лемдік білім беру ке?естігіне толы? енуді? ал?аш?ы даму стратегиясын жасау болып табылады. Айтыл?ан талаптарды? ж?зеге асырылуы ба?ытында?ы ж?мысты? ?здіксіз білім беруді? ал?аш?ы сатысы – мектепке дейінгі ?йымдарда баланы? білімге деген ??штарлы?ын арттырудан, ?лтымыз?а т?н ?асиеттерін бойына сі?ірген бала т?рбиелеуден баста?анны? ма?ызы зор. Балаба?ша — б?лдіршіндерді болаша?та ата д?ст?рін са?тайтын инабатты да, ибалы ?лкен-кішіні сыйлай білуге ?йрететін т?рбие орталы?ы. ?мірге келген жас ?рпа?ты т?рбиелеу ата-аналар мен балаба?ша т?рбиешілеріні? ?асиетті борышы.
Бала ?шін д?ниеде е? жетілген, білімді де, м?ртебелі адам – оны? ата – анасы. Ал, е? ?демі де жары? ?й – оны? туыл?ан ?йі. Жас баланы? дамуында ата-ананы? орыны ерекше, сонды?тан ата-ана ?з отбасында ?олайсыз жа?дайларды баланы? к?зінше тудырмау?а тырысуы ?ажет. Отбасында?ы ?рыс-керіс баланы? ж?йкесін тоздырады. Кейбір ата-аналар ?з перзентін шектен тыс еркелетіп, баланы? бетінен ?а?пай, к??іліне ?арап т?рбиелейді. Ал м?ндай к?ріністер баланы? бойына кері ?асиет пайда болуына тікелей жа?дай тууына себеп болады. Ата-аналар бала?а отбасылы? ?мірді? алуан т?рлі, ?ыры мен сырын д?ние ж?мба?тарын танытып, та?ылым тал?ам?а, ?дептілікке баулу?а тиіс. Себебі, ата-ананы? к?нделікті ?мір тіршілігіндегі е?бегі, адамны? бейнелері, жа?сы мінез-??л?ы, д?рыс ?арым-?атынасы – бала?а ?лгі. Баланы? алдында барынша сабырлы ?рі ?стамды болу?а тырысу керек, ата-ана ?зі ?лгі бола отырып, баласын сабырлылы??а т?рбиелейді. ?рбір ата-ана ?з баласы ?шін-басты т?л?а. Сонды?танда да кез-келген бала алдымен ?лгіні ата-анасынан алады. Бала ?кеден а?ыл, анадан мейір алады. Ата-ана баласымен пікірлесуде бейауыз с?здерді ?олданбай, д?рекілікпен жеке басын ?орламай, мейірімді, таби?и, жылы а?ылды с?здер айтып ?неге бола білсе, т?рбие де табыс?а жетеді, ?йткені, жа?сы с?з жан семіртеді.Сонымен ?атар мектепке дейінгі ?йымны? педагогикалы? ?жымы ата-аналармен бірлесіп, баланы ?сіріп т?рбиелеудегі басты ма?сат ?о?амды? ?мірге «т?зу кірпіш ?алау» екенін ескере отырып, ал осы ма?сатты ж?зеге асыру ?шін, алдында?ы ?андай болмасын ?иынды?тарын же?у, со?ан с?би кезінен т?мендегі мынадай к?з?арастарды негізгі ?станыным ретінде ?абылдау. К?з?арастар мыналар: Баланы с?би ол ?лі еште?е білмейді, ??пайды деп жай к?збен ?арамау керек, ?йткені ол да ?сіп келе жат?ан т?л?а. Баланы ?р уа?ытта шынды??а ?йрету. Еш уа?ытта алдамай, шынды?ты ашып айтып сол жа?дай?а д?рыс к?з?араспен ?арау?а жа?дай ту?ызу.Баланы? ?з ісін уа?ытымен к?нде ?ада?алау, ба?ылау. Баланы? ?р бір ісін ?ада?алап, о?ан деген к?з?арастан н?тиже шы?ару?а к?мектесу. ?андай жа?дай болса да, ?рпа?ын жауын мен жел ?тінен, жаман ?деттен ?ор?ап, ?з бойында?ы е? жа?сы ?асиеттерін сі?іру, ана уызбен бірге ?лтты? д?ст?р ?айнарына ?ондырып ?сіру ?ке мен ананы? ?лы борышы. Дені сау, рухы таза, ана тілін толы? ме?герген ?рпа? ?сіру ?азіргі кездегі е? негізгі м?селе. Бала т?рбиесінде отбасы басты орын алады. Баланы? ана тілін толы? ме?геруі. ?лтты?-сана сезімін т?рбиелеу, денсаулы?ын т?зету, бала т?рбиелеуді? ?діс-т?сілдерін білу ж?ніндегі да?дыларын ?алыптастыру мектепке дейінгі мекемелерге берілген. Т?рбиені? сан алуан келелі м?селесін шешетін, ?арапайым да?дыларды бала санасына орны?тыратын ал?аш?ы білім баспалда?ы – балаба?ша. Балаба?шада халы? педагогикасын бала бойына сі?іре отырып имандылы??а, адамгершілікке т?рбиелейміз. Мектепке дейінгі т?рбие мен о?ытуды? жалпы?а міндетті мемлекеттік стандартыны? бес саласыны? ?р б?лімдеріндеріні? ?йымдастырыл?ан о?у іс-?рекеттерінде салт-д?ст?рді? барлы? т?рлерін баланы? бойына сі?ірудеміз. Мысалы: т?сау кесу, бесікке салу, тілашар т.б. Мектепке дейінгі ?йым т?рбиешілер ?з т?жірибелерінде халы? ауыз ?дебиетініні? ішінен жиі ма?ал-м?телдер, ж?мба?тар, жа?ылтпаштар, санама?тар, ертегілерді о?у іс-?рекеттерінде пайдаланады. Б?гінгі к?нде жас ?рпа?ты? сана сезіміне ?з еліні?, жеріні? тарихы мен м?дениеті туралы ал?аш?ы ??ымдарды кішкентай кезінен ?алыптастырамыз.Баланы? ?мірге ?адам басарда?ы ал?аш?ы ?имыл-?рекеті ойын. Сонды?тан оны? м?ні ерекше. ?аза? хал?ыны? ?лы ойшылы Абай ??нанбаев «Ойын ойнап, ?н салмай ?сер бала бола ма?» — деп айт?андай баланы? ?мірінде ерекше орын алады. Ойын мектеп жасына дейінгі баланы? жеке басыны? дамуына ы?пал ететін т?рбие ??ралы. Ойын баланы? барлы? ?абілетіні? дамуына, айналасында?ы д?ние жайлы т?сініктеріні? ке?еюіне, тіліні? дамуына, ??рбыларымен жа?ындасуына к?мектеседі. ?йткені бала н?ресте ша?ынан бастап адалды??а, батылды??а, мейірімділікке, е?бек етуге т?рбиелеуді? ??ралы ойын. Осы?ан орай б?гінгі к?ндері т?рбиешілер алдында бала?а білім., білім да?дыларын игеріп ?ана ?оймай, ?абылдауын, ойлауын, ?иялын, сезімін, ерік-жігерін жан-жа?ты етіп дамыту міндеттері т?р. Болаша? ?о?амымызды? та?дыры да бала т?рбиесіне тікелей байланысты. ?о?амды дамытушы да, ілгері апарушы да осы жас жеткіншектер. Т?рбиені? сан ?илы да?дыларын бала бойына дарытатын ал?аш?ы білім баспалда?ы – балаба?ша, жол сілтеп, жетелеп, ?йретуші — т?рбиеші. Балаба?шада?ы т?рбие – ?аза?и ?лтты? сана, ?лтты? психология ?алыптас?ан парасатты, адамгершілік ?адір – ?асиеті мол, физикалы? ж?не моральды? жо?ары белсенді жеке адамды ?алыптастырып шы?ару процесі болып табылады. Т?рбиелеу мен білім беруді? ?рекеті практикалы? процесс ?стінде ?алыптастырылады. Т?рбиелеу мен о?ытуды? міндеттері баланы? осы іс-?рекет т?рлерін ?алыптастыру ж?не оны белгілі бір ма?сат?а ба?ыттап отыруды к?здейді. Ойнау, е?бек ету, ж?не білім алу барысында а?ыл-ой, адамгшершілік, физикалы? ж?не к?ркем т?рбие, даму процесі ?атар ж?реді. Бала осы кезде белгілі д?режеде білім алады, іскерлікке ?йренеді, ?зін ?орша?ан ортамен ?арым-?атынас жасау?а, ?о?амды? ?мірді? ?дет да?ыларын игеруге бейімделеді.Іс-?рекетті? тап осы т?рлерін ?ана дамыту ар?ылы т?рбиелеу білім беру міндеттерін шешуге, бала дамуын д?рыс жолмен ба?ыттап отыру?а м?мкіндік туады. Жа?сы ойнап, е?бек ете білетін ?рі о?у?а ?абілетті баланы ересек адамдар мен балалар ?о?амында ?мір с?руге ?ажетті ?асиеттерді толы? игерген т?рбиелі бала деп аталуы м?мкін. Жо?арыда аталып ?ткен іс-?рекетті? ?р?айсысы бала дамуына ?зіндік, ?зіне т?н ?лесін ?осады. Мысалы, т?рбиені? е? ма?ызды міндеті саналатын а?ыл-ой т?рбиесіні? ?зі бала ойыны?: е?бегін ж?не балаларды? о?уын ?немі ба?ыттап отыру ар?ылы ж?зеге асатыны бізге балаларды т?рбиелеу т?жірибесінен таныс. Адамгершілікке т?рбиелеу міндеттері ж?нінде де осыны айту?а болады. Бала ?зін-?зі к?рсете білсе, ендеше ойын, о?у е?бекте адамгершілікке т?рбиеленеді деген с?з. ?йткені, м?нда оларды? ?зара ересек адамдармен ?арым-?атынасы ?алыптасады. Іс-?рекетті? ?рбір т?рінде осылайша ?зара ?штасып жататын педагогикалы? м?мкіндіктерді ескере отырып, мектепке дейінгі ?йымдарда балаларды? тіршілік ?рекеттерін, т?рбиелік ма?сат?а сай ?йымдастыра аламыз.Ойын, е?бек, о?у ар?ылы біз балалар?а белгілі бір т?р?ыдан ы?пал жасай аламыз. Біра? біз іс-?рекеттер ойын, е?бек, о?ыту ?зара ?штас?ан жа?дайда ?ана баланы? жеке басын дамытудатолы? н?тижеге жете аламыз. Балаба?шаны? негізгі міндеті – баланы? жеке басыны? бастап?ы ?алыптасуын ?амтамасыз ету. Б?л жас баланы? а?ыл-ойыны? дамуы мен даярлы?ы ?шін ?олайлы кезе?. Осы кезе?де бала о?у мен т?рбиені ?алыптастыру?а, ?з ?ызметін білуге, тілдік ?атынасты? ?арапайым т?жірибесінде ?зін-?зі таныта білуге, мінез-??лы? м?дениетіне, жеке гигиеналы? ж?не салауатты ?мір салтыны? негіздеріне ба?дарланады.
Елімізді? ерте?гі болаша?ы жас ?рпа?ты азаматы? пен имандылы??а баулу – т?рбиені? басты міндеттеріні? бірі. Сонымен ?атар ата-аналар мен мектепке дейінгі ?йымдар ?лтты? т?рбиеге де м?н бергендері ж?н. Б?л салада?ы к?ш – жігер алдымен б?лдіршіндерді отанды??а т?рбиелеуге ба?ытталады. «Отан» деген ??ым бала?а д?ние есігін аш?ан ?йі, ата-анасы, а?айын туыстары, ту?ан жері, ке? – байта? г?лжазира даласы, тау – тасы, ?зен – к?лі, сылдырап а??ан м?лдір б?ла?ы бейнесінде ?абылданып, е? ?асиетті де ??діретті алтын бесігі ретінде ?йретуге тиіспіз.
Жас ?рпа?ты кішкентайынан салт-д?ст?рлер рухында баулу, ??ла?ына сі?іру ?дет-да?дысына айналдыру – парызды іс. ?аза? с?з ?нерін ?атты ??рметтеген халы?: «Жа?сы с?з – жарым ырыс», «Жа?сы с?з жан семіртер. Сонымен ?атар бала?а «сіз», «ра?мет», «кешірі?із», «?тінемін» деген сия?ты сыпайылы?ты білдіретін с?здерді ?лкендерге айтып ж?руге ?йрету, о?ан да?дыландыру ата-аналар мен т?рбиешілерді? міндеті.
Хал?ымызды? д?ст?рінде ?ол алысып амандасу?а ерекше к??іл б?лген, жас баланы с?би кезінен ?лкендермен ?ол алысып амандасу?ы т?рбиелейді. «К?ке?е ?олы?ды беріп амандас», «А?а?ны? ?олын ал», «Ата?а екі ?олы?ды бер» деп ?йретеді. Ондай кезде ?лкендер я?ни аталар, ?желер «Ой азамат болыпты ?ой!», «Таудай бол!» деп баланы? ?олын алып, с?лем беруге ынталандыратын с?здер айтып ынтасын тудырады. Баланы жастайынан осындай инабаттылы??а баулу, ол есейгенде сыпайы, ?рі жеке т?л?а болып ?алыптасуына негіз болады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«АТА-АНА МЕН БАЛАБА?ШАНЫ? БАЛА Т?РБИЕСІНДЕГІ РОЛІ. »
ХаресоваНұрпия Екпиновна
«№29- балабақша»
І-санатты Әдіскері
Маңғыстау облысы
Ақтау қаласы
АТА-АНА МЕН БАЛАБАҚШАНЫҢ БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ РОЛІ.
Балаларды тәрбиелей отырып, ата-аналар еліміздің болашақ тарихын, демек, дүниенің де тарихын тәрбиелейді.А.С. Макаренко.
Тәуелсіз еліміздің келешек ұрпақты тәрбиелеу мәселесі бүгінгі күннің өзекті тақырыбы. Бұл мәселенің шешімін табуда үздіксіз білім беру жүйесі айтарлықтай дәрежеде қайта қаралып, оны жетілдіру жолдары іздестірілуде. Бұл алға қойылып отырған негізгі талаптар – Қазақстан білім беру жүйесінің бүкіләлемдік білім беру кеңестігіне толық енудің алғашқы даму стратегиясын жасау болып табылады. Айтылған талаптардың жүзеге асырылуы бағытындағы жұмыстың үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы – мектепке дейінгі ұйымдарда баланың білімге деген құштарлығын арттырудан, ұлтымызға тән қасиеттерін бойына сіңірген бала тәрбиелеуден бастағанның маңызы зор. Балабақша — бүлдіршіндерді болашақта ата дәстүрін сақтайтын инабатты да, ибалы үлкен-кішіні сыйлай білуге үйрететін тәрбие орталығы. Өмірге келген жас ұрпақты тәрбиелеу ата-аналар мен балабақша тәрбиешілерінің қасиетті борышы.
Бала үшін дүниеде ең жетілген, білімді де, мәртебелі адам – оның ата – анасы.
Ал, ең әдемі де жарық үй – оның туылған үйі. Жас баланың дамуында ата-ананың орыны ерекше, сондықтан ата-ана өз отбасында қолайсыз жағдайларды баланың көзінше тудырмауға тырысуы қажет. Отбасындағы ұрыс-керіс баланың жүйкесін тоздырады. Кейбір ата-аналар өз перзентін шектен тыс еркелетіп, баланың бетінен қақпай, көңіліне қарап тәрбиелейді. Ал мұндай көріністер баланың бойына кері қасиет пайда болуына тікелей жағдай тууына себеп болады. Ата-аналар балаға отбасылық өмірдің алуан түрлі, қыры мен сырын дүние жұмбақтарын танытып, тағылым талғамға, әдептілікке баулуға тиіс. Себебі, ата-ананың күнделікті өмір тіршілігіндегі еңбегі, адамның бейнелері, жақсы мінез-құлқы, дұрыс қарым-қатынасы – балаға үлгі. Баланың алдында барынша сабырлы әрі ұстамды болуға тырысу керек, ата-ана өзі үлгі бола отырып, баласын сабырлылыққа тәрбиелейді. Әрбір ата-ана өз баласы үшін-басты тұлға. Сондықтанда да кез-келген бала алдымен үлгіні ата-анасынан алады. Бала әкеден ақыл, анадан мейір алады. Ата-ана баласымен пікірлесуде бейауыз сөздерді қолданбай, дөрекілікпен жеке басын қорламай, мейірімді, табиғи, жылы ақылды сөздер айтып өнеге бола білсе, тәрбие де табысқа жетеді, өйткені, жақсы сөз жан семіртеді. Сонымен қатар мектепке дейінгі ұйымның педагогикалық ұжымы ата-аналармен бірлесіп, баланы өсіріп тәрбиелеудегі басты мақсат қоғамдық өмірге «түзу кірпіш қалау» екенін ескере отырып, ал осы мақсатты жүзеге асыру үшін, алдындағы қандай болмасын қиындықтарын жеңу, соған сәби кезінен төмендегі мынадай көзқарастарды негізгі ұстаныным ретінде қабылдау. Көзқарастар мыналар: Баланы сәби ол әлі ештеңе білмейді, ұқпайды деп жай көзбен қарамау керек, өйткені ол да өсіп келе жатқан тұлға. Баланы әр уақытта шындыққа үйрету. Еш уақытта алдамай, шындықты ашып айтып сол жағдайға дұрыс көзқараспен қарауға жағдай туғызу. Баланың өз ісін уақытымен күнде қадағалау, бақылау. Баланың әр бір ісін қадағалап, оған деген көзқарастан нәтиже шығаруға көмектесу. Қандай жағдай болса да, ұрпағын жауын мен жел өтінен, жаман әдеттен қорғап, өз бойындағы ең жақсы қасиеттерін сіңіру, ана уызбен бірге ұлттық дәстүр қайнарына қондырып өсіру әке мен ананың ұлы борышы. Дені сау, рухы таза, ана тілін толық меңгерген ұрпақ өсіру қазіргі кездегі ең негізгі мәселе. Бала тәрбиесінде отбасы басты орын алады. Баланың ана тілін толық меңгеруі . ұлттық-сана сезімін тәрбиелеу, денсаулығын түзету, бала тәрбиелеудің әдіс-тәсілдерін білу жөніндегі дағдыларын қалыптастыру мектепке дейінгі мекемелерге берілген. Тәрбиенің сан алуан келелі мәселесін шешетін, қарапайым дағдыларды бала санасына орнықтыратын алғашқы білім баспалдағы – балабақша. Балабақшада халық педагогикасын бала бойына сіңіре отырып имандылыққа, адамгершілікке тәрбиелейміз. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпыға міндетті мемлекеттік стандартының бес саласының әр бөлімдеріндерінің ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттерінде салт-дәстүрдің барлық түрлерін баланың бойына сіңірудеміз. Мысалы: тұсау кесу, бесікке салу, тілашар т.б. Мектепке дейінгі ұйым тәрбиешілер өз тәжірибелерінде халық ауыз әдебиетінінің ішінен жиі мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, санамақтар, ертегілерді оқу іс-әрекеттерінде пайдаланады. Бүгінгі күнде жас ұрпақтың сана сезіміне өз елінің, жерінің тарихы мен мәдениеті туралы алғашқы ұғымдарды кішкентай кезінен қалыптастырамыз.
Баланың өмірге қадам басардағы алғашқы қимыл-әрекеті ойын. Сондықтан оның мәні ерекше. Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай Құнанбаев «Ойын ойнап, ән салмай өсер бала бола ма?» — деп айтқандай баланың өмірінде ерекше орын алады. Ойын мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының дамуына ықпал ететін тәрбие құралы. Ойын баланың барлық қабілетінің дамуына, айналасындағы дүние жайлы түсініктерінің кеңеюіне, тілінің дамуына, құрбыларымен жақындасуына көмектеседі. Өйткені бала нәресте шағынан бастап адалдыққа, батылдыққа, мейірімділікке, еңбек етуге тәрбиелеудің құралы ойын. Осыған орай бүгінгі күндері тәрбиешілер алдында балаға білім., білім дағдыларын игеріп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімін, ерік-жігерін жан-жақты етіп дамыту міндеттері тұр. Болашақ қоғамымыздың тағдыры да бала тәрбиесіне тікелей байланысты. Қоғамды дамытушы да, ілгері апарушы да осы жас жеткіншектер. Тәрбиенің сан қилы дағдыларын бала бойына дарытатын алғашқы білім баспалдағы – балабақша, жол сілтеп, жетелеп, үйретуші — тәрбиеші. Балабақшадағы тәрбие – қазақи ұлттық сана, ұлттық психология қалыптасқан парасатты, адамгершілік қадір – қасиеті мол, физикалық және моральдық жоғары белсенді жеке адамды қалыптастырып шығару процесі болып табылады. Тәрбиелеу мен білім берудің әрекеті практикалық процесс үстінде қалыптастырылады. Тәрбиелеу мен оқытудың міндеттері баланың осы іс-әрекет түрлерін қалыптастыру және оны белгілі бір мақсатқа бағыттап отыруды көздейді. Ойнау, еңбек ету, және білім алу барысында ақыл-ой, адамгшершілік, физикалық және көркем тәрбие, даму процесі қатар жүреді. Бала осы кезде белгілі дәрежеде білім алады, іскерлікке үйренеді, өзін қоршаған ортамен қарым-қатынас жасауға, қоғамдық өмірдің әдет дағыларын игеруге бейімделеді.Іс-әрекеттің тап осы түрлерін ғана дамыту арқылы тәрбиелеу білім беру міндеттерін шешуге, бала дамуын дұрыс жолмен бағыттап отыруға мүмкіндік туады. Жақсы ойнап, еңбек ете білетін әрі оқуға қабілетті баланы ересек адамдар мен балалар қоғамында өмір сүруге қажетті қасиеттерді толық игерген тәрбиелі бала деп аталуы мүмкін. Жоғарыда аталып өткен іс-әрекеттің әрқайсысы бала дамуына өзіндік, өзіне тән үлесін қосады. Мысалы, тәрбиенің ең маңызды міндеті саналатын ақыл-ой тәрбиесінің өзі бала ойының: еңбегін және балалардың оқуын үнемі бағыттап отыру арқылы жүзеге асатыны бізге балаларды тәрбиелеу тәжірибесінен таныс. Адамгершілікке тәрбиелеу міндеттері жөнінде де осыны айтуға болады. Бала өзін-өзі көрсете білсе, ендеше ойын, оқу еңбекте адамгершілікке тәрбиеленеді деген сөз. Өйткені, мұнда олардың өзара ересек адамдармен қарым-қатынасы қалыптасады. Іс-әрекеттің әрбір түрінде осылайша өзара ұштасып жататын педагогикалық мүмкіндіктерді ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың тіршілік әрекеттерін, тәрбиелік мақсатқа сай ұйымдастыра аламыз.Ойын, еңбек, оқу арқылы біз балаларға белгілі бір тұрғыдан ықпал жасай аламыз. Бірақ біз іс-әрекеттер ойын, еңбек, оқыту өзара ұштасқан жағдайда ғана баланың жеке басын дамытудатолық нәтижеге жете аламыз. Балабақшаның негізгі міндеті – баланың жеке басының бастапқы қалыптасуын қамтамасыз ету. Бұл жас баланың ақыл-ойының дамуы мен даярлығы үшін қолайлы кезең. Осы кезеңде бала оқу мен тәрбиені қалыптастыруға, өз қызметін білуге, тілдік қатынастың қарапайым тәжірибесінде өзін-өзі таныта білуге, мінез-құлық мәдениетіне, жеке гигиеналық және салауатты өмір салтының негіздеріне бағдарланады.
Еліміздің ертеңгі болашағы жас ұрпақты азаматық пен имандылыққа баулу – тәрбиенің басты міндеттерінің бірі. Сонымен қатар ата-аналар мен мектепке дейінгі ұйымдар ұлттық тәрбиеге де мән бергендері жөн. Бұл саладағы күш – жігер алдымен бүлдіршіндерді отандыққа тәрбиелеуге бағытталады. «Отан» деген ұғым балаға дүние есігін ашқан үйі , ата-анасы, ағайын туыстары, туған жері, кең – байтақ гүлжазира даласы, тау – тасы, өзен – көлі, сылдырап аққан мөлдір бұлағы бейнесінде қабылданып, ең қасиетті де құдіретті алтын бесігі ретінде үйретуге тиіспіз.
Жас ұрпақты кішкентайынан салт-дәстүрлер рухында баулу, құлағына сіңіру әдет-дағдысына айналдыру – парызды іс. Қазақ сөз өнерін қатты құрметтеген халық: «Жақсы сөз – жарым ырыс», «Жақсы сөз жан семіртер. Сонымен қатар балаға «сіз», «рақмет», «кешіріңіз», «өтінемін» деген сияқты сыпайылықты білдіретін сөздерді үлкендерге айтып жүруге үйрету, оған дағдыландыру ата-аналар мен тәрбиешілердің міндеті.
Халқымыздың дәстүрінде қол алысып амандасуға ерекше көңіл бөлген, жас баланы сәби кезінен үлкендермен қол алысып амандасуғы тәрбиелейді. «Көкеңе қолыңды беріп амандас», «Ағаңның қолын ал», «Атаңа екі қолыңды бер» деп үйретеді. Ондай кезде үлкендер яғни аталар, әжелер «Ой азамат болыпты ғой!», «Таудай бол!» деп баланың қолын алып, сәлем беруге ынталандыратын сөздер айтып ынтасын тудырады. Баланы жастайынан осындай инабаттылыққа баулу, ол есейгенде сыпайы, әрі жеке тұлға болып қалыптасуына негіз болады.
ХаресоваНұрпия Екпиновна
