Балаларыбыз имин булсын!
Хэзерге заманда кече яшьт?ге балаларны? тормышы т?рле куркынычларга дучар ител?. Фа?игаларны булдырмау, кис?т? максатыннан, балалаларны кечкенед?н тормыш иминлеге нигезл?рен? ?йр?т? м??имлеге х?зерге чор тал?пл?рене? берсе.
Бала кызыксынуыны? чиге юк. Ул таныш булмаган д?ньяга аяк баса ??м шу?а к?р? д? б?тен н?рс?не к?рерг?, тотып карарга тырыша. ??йге чорда балалар аеруча х?р?к?тч?н булалар. Т?рле уеннар уйнарга, каяда булса барасылары, яна ?ирл?рне к?р?сел?ре кил?. Бу очракта бала к?телм?г?н б?хетсезлекл?р бел?н очрашмасын ?чен тормыш иминлеге нигезл?ре бел?н таныш булырга тиеш. Аларга бу вакытта к?бр?к игътибар итерг?, алар бел?н к?бр?к вакыт ?тк?рерг? кир?к.
?ти – ?нил?р колагына!
- Балаларга ?йд?, урамда ?з-?зе?не тоту кагыйд?л?рен а?латыгыз!
- Баланы китерг?ч, т?рбиячег? тапшырыгыз!
- 18яше тулмаган балаларга бала бирелми, балаларыгызны ?иб?рм?гез!
- Бала с?лам?тлеге ?чен куркыныч булган сагызлар; очлы, вак предметлар; пистолет, автомат биреп ?иб?рм?гез!
Балалар куркынычсызлыгы.
Т?рле х?вефле ??м куркыныч очраклардан ?лк?нн?р д?, балалар да сакланып кала алмый. Сезне? балаларыгыз бел?н х?вефсезлек килеп чыкмасын ?чен, т?б?нд?ге кагыйд?л?рне ист?н чыгармаска кир?к:
1. Балаларыгызны ?зен ген? ?йд?, урамда, машинада калдырмаска тырышыгыз.
2. Балаларыгыз яши торган йорт адресын ??м телефон номерын бел?ен ??рдаим тикшереп торыгыз.
3. Балаларыгызны? фикерен игътибар бел?н ты?лагыз, аны хуплагыз, сезне? арада бер-берегезд?н яшерен серл?ре булмасын.
4. Сезне? балагыз кайбер кешел?рг? ярд?м сорап м?р??агать ит?рг? яраганлыгын белерг? тиеш. Мисал ?чен: полиция хезм?тк?рл?ре, кибетт?ге сатучыга.
5. ??м?гать урыннарында югалган очракта, н?рс? эшл?рг? кир?клеген балагызга а?латыгыз.
6. Балагыз бари тик ?ти-?ни, ?би-бабай карамагында гына уйнарга яраганлыгын а?латырга тиеш. Чит ?лк?н яшьт?ге шикле кеше очраса сакланырга ??м тиз арада качып китерг? ик?нлеген белерг? тиеш.
7. Балаларыгызга, кая, к?пме вакытка кад?р китк?нлекл?рен ?йтеп китерг?, кара?гыга кад?р кайтырга кир?клеген а?латыгыз.
8. ?ти-?нил?р р?хс?т итк?н юлларда й?рерг? ??м урыннарда гына уйнарга кир?клекне балагызга а?латыгыз. Яктылык аз т?шк?н урамнардан, кешесез урыннарда й?рм?ск? ки??ш итегез.
9. Балаларыгыз исл?ренд? калдырсын: ?ти-?нил?р р?хс?тенн?н башка беркайчанда чит кешед?н т?мле ?йберл?р, б?л?кл?р, акчалар алмаска, машинага утырып китм?ск?.
10. ?ти-?нид?р юклыгында чит кешел?р бел?н аралашмаска кир?клеген балагызга а?латыгыз.
11. Балалагызны ишекне бикл?п куярга, ?йд? ?зе ген? булуын чит кешел?рг? ?йтм?ск? кир?клеген а?латыгыз.
12. Балагызны полиция, янгын с?ндер?, ш?хси ярд?м к?рс?т? машиналарын чакырырга ?йр?тегез.
13. Балаларыгызга чит кешел?р чакыруы буенча, аларга ияреп кит?не?, машиналарына утырып кит?не?, ярд?мл?ш?не? (югалган эт яки песи эзл?ш?, ?йберл?р к?т?решерг? булышу, фотога т?ш?, берг? уйнау ?.б.) куркыныч ик?нен а?латыгыз. Н?рс?д? булса эшл?р алдыннан ?ти-?нил?рд?н р?хс?т сорарга кир?клеген а?латыгыз.
Урам игътибарлык сорый.
Зурлар бел?н барганда бала олыларга ышана ??м ?йл?н?-тир?не б?тенл?й к?з?тми, я начар к?з?т?. Сезг? моны игътибарда тотарга кир?к. Шу?а к?р? баланы кулыгыздан ычкындырмагыз. Аны кулыннан ?ит?кл?? к?пк? ышанычлырак ик?нен онытмагыз.
Тротуардан барганда машина юлыннан читт?р?к й?рерг? тырышыгыз ??м юл ягыннан ?зегез барыгыз.
Баланы урам аша чыкканда туктап як-якка карарга к?нектерегез. Башта сулга, аннан у?га ??м кире сул якка карап алыгыз да урам аша чыгыгыз. Юлны? уртасына ?итк?нд? у?га карап машиналар юклыгын тагын бер кат тикшерегез. Якынлашучы машина булса, аны ?тк?реп ?иб?рг?ч кен? юлыгызны д?вам итегез. Урамны аркылы чыгар ?чен ??я?лел?р й?ри торган ?ирд?н ген?, ягъни, пешеходный переходтан гына чыгарга кир?к.
Туктап торган машина артыннан еш кына к?зг? к?ренм?г?н машина була ??м ул х?р?к?т ит?. Бала бел?н берг?л?п к?з?тегез: юл кырында туктап торган машина артыннан икенчесе килеп чыгарга м?мкин. Баланы? игътибарын шу?а юн?лтегез.
Машина юлында уйнарга ярамаганлыкны ??рвакыт иск?ртеп торыгыз.
К?н режимын саклау.
К?н режимы ул т??лек буенча ял ??м т?рле эш т?рл?рен чиратлаштыру, регуляр туклану, ш?хси гигиена кагыйд?л?рен ?т??. К?н режимын саклау баланы? д?рес ?сешен? ярд?м ит?, с?лам?тлеген ныгыта, т?ртипк? ?йр?т?.
К?н режимын оештырганда ?ти-?ни ист? тотарга тиешле ?йберл?р:
- Баланы? с?лам?тлек торышы, аны? яшь ??м ш?хси ?зенч?лекл?ре
- К?н режимын т?г?л ?т??.
- Бала нинди д? булса бер ш?гыль табырга тиеш.
- Ш?хси ?рн?к к?рс?т?.
“?з с?лам?тлегебезне саклыйбыз”
С?лам?т яш?? образы формалашсын ?чен балага авыруларны булдырмый калу юллары, авырулар, дарулар турында с?йл?рг? кир?к. Табиб ??н?ре бел?н таныштыру. Балага: микроблар, т?н тиресе, чиста куллар турында с?йл??.
- К?зл?рне пычрак кул бел?н ышкыма.
- Авызы?а капма.
- Урамнан кер?г? кулы?ны юырга ?йр?н.
- Ашар алдыннан кулы?ны ю.
- Кеше организмы т?рле чирл?рг? карршы тора ала. Бу иммунитет дип атала.
Иммунитет ныгыту ?чен:
- К?нд?лек режимны ?т?рг?.
- Киемн?рне, б?лм?л?рне чиста, п?хт? тотарга
- Чыныгырга кир?к.
- Кеше ?з с?лам?тлеген ?зе кайгыртырга тиеш.
Чыгышымны т?мамлап шуны да ?йт?сем кил?. Барлык кешел?рне?д? тормышы безнеке кебек кадерле ??м кыймм?тле. Бу д?ньяда ??ркемне? б?хетле яш?рг? хакы бар. Игътибарыгыз ?чен зур р?хм?т!
