Николай Иванович Степанов - Ноорой

Майатаа5ы «Чуораанчык» уьуйаан

• Николай Иванович Степанов

- Ноорой

Николай Иванович Степанов – Ноорой 1897 сыллаахха ыам ыйын 20 күнүгэр Илин-Хаңалас улууһугар (билиңңитинэн Мэңэ-Хаңалас улууһугар Хара нэһилиэгэр) дьадаңы дьиэ кэргэннэ төрөөбүтэ. А5ата Уйбаан элбэх сэһэннээх, уран тарбахтаах дэгиттэр уус киһи. Ийэтэ Акулина диэн эбит. Кинилэр Тураахтаахха олохсуйбуттара. Ньукулай иккис о5о эбит. Кыра сааһыттан Ньукулай сэһэни-кэпсээни сэргэ5элиир буола улаатан испит. Уус киһиэхэ Уйбааннаахха дьоннор араас үлэ5инэн көрдөһө, соруйса кэлэллэрэ. Дьо5урдаахтар ыллаан-туойан, олоңхолоон түүннэрин атаарар буолаллара. Ньукулай бастаан утаа а5атыгар илии-атах буолан көмөлөһөрө. Кини уонуттан арыый тахсан иһэн быһах, сүгэ биитэ таһаарар, куобах айатыгар ырба оңорор, анньыы тимиринэн баллырдыыр буолан барбыта.

1942 сыл бэс ыйын 27 күнүгэр 44 саастаа5ар Кыһыл армия кэккэтигэр ыңырыллан сэриигэ барбыта. Өлүөнэ өрүс устун «Киров» пароход буксуурдаммыт баарсатыгар олорон иһэннэр ыччаттар ыллыыллара-туойаллара. Уус-Кутка диэри айаннаан иһэн, Н.И.Степанов үс-түөрт киэһээ субуруччу олоңхолообут. Кини командование махтал суруктарын на5араадаламмыта. Сэриилээһэ сылдьан, ыараханнык бааһыран, 1943 сыллаахха дойдутугар эргиллэн кэлбитэ. «Хорсунун иһин», «За доблестный труд в Великой Отечесвенной войне 1941-1945гг.», «За победу над Германией» мэтээллэрдээх. Суруйааччылар съездтарын депутата.

Ноорой сурукка-бичиккэ түһэттэрбит 9 олоңхолоо5о:

«О5о Ньургун», «Ала Туйгун», «Кун Эргили», «Бэриэт Бэргэн», «Улдьаа Боотур», «Тууңнэри Холорук», «Айталы Куо», «Одунча Бөҕө», «Сабыйа Баай, Айыы Сала5ай».

Бу олоңхолоруттан биирэ эрэ – «Күн Эрили» диэн олоңхото 1995 сыллаахха кинигэ буолан тахсыбыт.

Күн Эрили бухатыыр быhыыта-таһаата, таңаһа-саба ойууланар.

«Сырайдаах үчүгэйэ Сыралыма Куо диэн кыыс о5о балыстаах эбит – асчыт киэнэ ааттаа5а, иистэнньэң бэрдэ. Кини тимир, килэди киһи – абааһы уола Муус Буолуйа: «биэрдэргин да5аны ылыам, биэрбэтэргин да5аны ылыам» – диэн то5о ааңнаан киирбитин Күн Эрили бухатыыр охсуһан кыайан, абааһы уолун хаайан кэбиһэр…

Алаатыыр Ала Туйгун олоңхотун ис хоһооно

Былыр-былыр бэрт өрдөө5үтэ алаас ортотугар Аал Луук мас үүнэн турар олус кэрэ дойду баар эбит. Бу дойдуга таас хайа, күөл, кэтит нэлэмэннээх хотугу туустаах муора5а кутуллар уулаах өрүстэр бааллара. Бу дойду улахан алаас сиригэр саха бала5ана турара. Бала5ан хаһаайына со5отох ат кулунчуктаах, кимэ да, туга да суох ала Туйгун бухатыыр этэ. Туттар сэбэ-сэбиргэлэ диэн сүгэни кытта кыракый быһах сыыстаа5а.

Колхоһугар араас кэмнэргэ солбуйар председателинэн, үүт ферматыгар

сэбиэдиссэйинэн, түүлээхситинэн үлэлээбитэ. Кини салайан туруорбут

Олоңхото Кыайыы ыһыа5ар (1945с.) Майа5а дьон-сэргэ кэрэхсибилин

ылбыта. Сүрүн оруолларга бэйэтэ оонньообута.

Ноорой норуот ырыаһытын быһыытынан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Уопсайа 80-ча ырыаны-тойугу айбыта.    

Ноорой сиэнинээн

Түмүк:

-норуот ырыаһыта, олоңхоһут Николай Иванович Степанов – Ноорой

бэйэтин олоңхолоруттан спектакль оңорон дьон-сэргэ көрүүтүгэр

бастакынан таһаарбыт, уйэтин тухары үгэс быһыытынан олоңхолообут;

-мин улааттахпына Ноорой олоңхолорун дьоруойдарын уруһуйдуохпун

ба5арабын .

Бол5омто5ут иһин махтанабын.