"Мектепке дейінгі ұйымдардағы серуен кезіндегі балалардың тілдік құзреттілігін дамыту"

Тақырыбы:

Серуен кезінде балалардың тілдік құзыреттілігін дамыту.

Мақсаты: Мектеп жасына дейінгі балалардың күнделікті өмірден алған әсерін,үйренген жаңа сөздерін анықтап отыру.Көктем мезгілін сипаттау,балаларды табиғат тамашалармен таныстыру.Жыл мезгілдері туралы білімдерін бекіту,табиғат ерекшеліктері мен өзгерістерін бақылау арқылы өз ойларын еркін жеткізіп,сөйлей білуге дағдыландыру, тілдерін дамыту,табиғатты аялауға,қамқорлық жасауға тәрбиелеу.

Міндеттері:

- Бала тілін жаңа сөзбен байыту.

-Бұрын таныс емес сөздердің мағанасын түсіндіріп менгерту.

-Сөздік қорын нақтылап бекіту.

Мазмұны

I . Жобаның жоспары.

II. Кіріспе.

III . Негізгі бөлім.

• Балабақшалардағы тіл дамыту жұмыстарын ұйымдастыру туралы.
• Табиғатты бақылау арқылы сөздік қорларын байыту.
• «Жүз рет естігеннен де , бір рет көрген артық»
• Серуендеуді ұйымдастыру және оны өткізу әдістемесі
• Мақсатты серуендер және олардың маңызы.

IV . Қортынды.

V . Қосымша

,

Ай аптасы

Наурыз айы

Тақырыбы

Мақсаты

I-II апта

Қимылды ойындар, дидактикалық

материал

Көктем келді.

III-IV апта

Сәуір айы

Этнопедагогика негіздері.

Бұталар мен ағаштар

Көктемдегі тірі және өлі табиғатта болпып жатқан өзгерістермен таныстыру. Ойлау және сөйлеу қаблеттерін дамыту.Үлендердің жұмысына бақылау жасау.

I-II апта

Бұталар мен ағаштарды тану және айыра білуге үйрету.Өсімдіктерге аялауға баулу.

-«Орамал тастамақ»

-«Бұлақ көзін ашу»,

-«Сөзді аяқта» дид.о

-Көктем мезгілінін суреті.

III-IV апта

Құстар ұшып келеді

Көктем туралы жұмбақ тақпақтар айту.

Қызғалдақ гүлі

Мамыр айы

Қар еріді, су ақты,

Күндер келді шуақты.

Байтақ дала келбеті.

Түкті кілем сияқты.

Көкке бояп өңірді

Бау – бақшада, орманда

Құстар әні төгілді.

Балаларға жыл құстарын бақылату,бозторғайды таныстыру.Құстарға жем беру арқылы қамқорлыққа баулу.

I-II апта

Көктемде бүр жаратын қызғалдақ гүлін бақылату.Балаларды еңбекке тарту, балабақша алаңқайына гүл тұқымын отырғызу.

Адамдардың көктемгі еңбегі

III-I V апта

Құстар туралы ән тақпақтарын қайталату

Көктем, көктем, – ай,

Құлпырдың ғой көктеп – ай

Құстар келіп отанына,

Сайрайды бір тынбай.

Бәйшешектен білеміз Көктем келіп қалғанын Мәз боламыз күлеміз Көрсек гүлін жарғанын

Құстар мен жәндіктер.

Көктемде күн жылынып мал төлдеп,адамдар жер жыртып егін егетінін түсіндіру.Ойлау сөйлеу қаблетін таныстыру.

-«Үй жануарларын ата» дид.о

-«Сақина салу» қ.о

Жәндіктер және олардың түрлері туралы түснік беру.Жәндіктер,құстар және өсімдіктердің тығыз байланысын көрсету.Құстардың аттарын қайталау.

-«Ұшты-ұшты» қ.о

-«Арамен өрмекші» қ.о

Төлдер және көкеністер туралы ән тақпақ айту.

«Қошақан»

«Төлді қалай шақырады?»

Тіл – адамдардың бір-бірімен пікір алысып,қарым-қатынас жасайтын құралы болғандықтан, тілдің қоғамдық тәрбиелік қызметі де ерекше болып табылады.

Ана тілді ,тіл мәдениетін игеру – баланың сәби шағынан іске аса бастайтын, біртіндеп жетілетін процесс.Олай болса ,баланың тілін дамыту жұмысы семьядан, балабақшадан бастап жүйелі түрде жүргізілуге тиіс .

Бала тілін дамыту

Балабақша

От басы

.

Балабақшалардағы тіл дамыту жұмыстарын ұйымдастыру туралы.

Мектеп жасына дейінгі балалар тілінің дамуын зерттеген ғалымдардың зерттеуінше олардың сөздік қоры мына түрде ;

• 2-3жастағы балалардың сөзік қоры -500 , аптасына

-5cөз үйрене алады.

• 3-4 жастағы балалардың сөздік қоры - 15 00 ,аптасына -10cөз үйрене алады

.

• 4-5жастағы балалардың сөзік қоры -2000, аптасына

-15cөз үйрене алады.

• 5-7жастағы балалардың сөзік қоры -4000, аптасына

-30cөз үйрене алады .

.

Табиғатты бақылау арқылы сөздін қорларын байыту

Айналадағы өмірді бақылату жұмысына екі түрлі әдіс қолданылады;

Біріншісі – баланың өмір шындығын қабылдап түсінуі..Бұл бақылату жұмысында іске асады.Оның нәтижесінде түрлі заттар мен өмір құбылыстары туралы айқын елес қалады, Көріп таныған заттардың атына. қажеттігіне ,түр-түсіне ,формасына байланысты сөздік қоры дамиды .

Екіншісі; - заттар мен өмір құбылысын нақтылай түсіндіріп ,бақылатып көрсету.Мұндайда тіәрбиеші адамдардың өмір тіршілігі еңбек процесі , өлі және тірі тәбиғат ерекшелігі туралы әңгімелеп беріп , жүйелі тірде салыстыра көрсетіп салыстырады әрбір бақылау, әнгімелету,әнгімелесу сабақтарында сабақ мазмұнына қарай диафилым , ойыншық сүреттер көрсетіп , әдеби шығармалар оқылады. Сабақты осылайша көрнекті құралдарды пайдалана отырып өмірімен , іс тәжірибемен байланысты жүргізгенде ғана баланың санасына айналадағы дүние жөнінде айқын елес қалады .

«Жүз рет естігеннен , бір рет көрген артық»

Табиғат аясында өткізілетін сабақтар балаларға қатты ұнайды. « Жүз рет естігеннен де , бір рет көрген артық » деген сөз бар, ол тегін айтылмаса керек. Объектілерді немесе басқа да құбылыстарды байқау, тікелей қадағалау мен табиғатты. көрсету керек болады. Белгіленген маусымда табиғатты қоршаған ортаның өзгерістерін бақылай отырып, табиғат күнтізбесін тұрақты жүргізуге үйрету.

Серуенд і ұйымдастыру және оны өткізу әдістемесі

Экологиялық тәрбие мазмұнының дені ашық аспанда, серуендеу кезінде жүргізілетіндіктен бақылау, мақсаты серуеннің соңы ойынға ұласады. Әрбір топ балаларының жас ерекшелігіне орай алынған ойын түрлері, балалардың психологиялық ерекшеліктерін айқындап, табиғатқа деген қызығушылықтарын арттырып, ептілікке, шапшаңдыққа, тапқырлыққа тәрбиелейді.

Балабақшада серуендерді өткізгенде үлкен жұмыс жүргізіледі. Серуен жүргізер алдында, алдын ала жұмысты таңдап алу қажет.

Серуендегі жұмыс түрлері

• Бақылау, Эксперименттер тәжірибелер жасау.

• Еңбекке баулу.

• Табиғат туралы жұмбақ, мақал мен мәтелдер жаттау.

• Дидактикалық ойындар ойнау.

• Қимылды ойын.

Мақсатты серуендер және олардың маңызы .

Сәби топтарында мақсатты серуендер жақын жерде бала бақшада орналасқан көшеде аптасына екі рет өткізіледі. Ересек топтарда аптасына екі рет алысырақ жерде өткізіледі. Тәрбиешілер сәбилер тобындағы балаларға үйлерді, трапспортты, жаяу адамдарды, орташа топтарыларға- қоғамдық міндеттегі үйлерді (мектептер, мәдениет үйі, театр т.б) көрсетеді. Ересек балалардың мақсатты серуендері басқа көшелерде, жақын маңдағы саябақта немесе орманда өткізеді. Балалар қоғамдық орындардағы тәртіп және көшедекгі қозғалыс ережелерімен танысады.

Мақсатты серуендерде балалар төңіректегілер туралы өз бетімен көптеген әсер алады, олардың ой-өрісі кеңейеді, білімі мен ұғымын тереңдетеді, бақылампаздығы мен әуесқойлығы артады.

Қорыта келгенде:

Мектеп жасына дейінгі балаларды дамытуда эколгиялық ортаның алатын орны ерекше. Мектеп жасына дейінгі балаларға экологиялық тәрбие беруде табиғаттың маңыздылығын жас ерекшеліктеріне қарай сатылай түсіндіру, баланың ойлау қабілетін, сөзік қорын, тілін дамыту, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруда маңызды роль атқарады. Сонымен қатар эстетикалық тәрбие баланың бойындағы әдемілік, әсемдік жөніндегі түсінігін кеңейтіп табиғат сұлулығын танытып, сезіне білу оны шығармашылық пен өмірге ендіре білу қабілеті, талғам қиялын, көзін ашқан бұлақтай дамытады.