Мектепке дейінгі балалар?а патриотты? т?рбиеле беру жолдары

Смаилова Айтгүл Ахметбековна

№134 «Гауһар» балабақшасы Балабақшаның жұмыс бағыты : Ынтымақтастықты ұйымдастырып мектепке дейінгі тәрбиелеу және жанұямен қатынас.

Тақырып
Мектепке дейінгі балаларды патриоттық тәрбиелеу

Басты мақсат: Мектепке дейінгі балалардың туған қаласы Қарағанды жайлы тарихы мен мәдениетінің жүйелі білімін ұйымдастыру, Отанына деген махаббатын тәрбиелеп, оны мақтан тұту. Мақсат: Балалардың өз қаласының тарихы мен мәдениетіне деген қызығушылығын арттыру

Міндеттер: Балалардың Отанына деген эмационалды-құндылықты арттыру.

Әрбір мектепке дейінгі балалардың Қарағандының тарихына деген қызығушылықты арттыру, тарихи деректерді танып білу, қадірі мен абыройын оқып үйрету.

Балаларды қазақтың ұлттық салт-дәстүрімен таныстыру

Мектепке дейінгі балаларды өз Отанының кіші азаматтары деп сезінуіне мүмкіндік ету.

Балалар арқылы жас ата-аналарға білім беріп, өз балаларына жеке үлгі көрсетіп, өз қаласын қадірлеп, байлығына үлес қосуын үйрету.

Актуалдық: Біздің балабақшада мектепке дейінгі балардан 12 топ жұмыс істейді. Осы топтардың ата аналарына қаламыз жайлы сауалнама жүргізілді.
Бұл сауалнамаға 35 адам қатысты. Сұрастыру жүргізу барысында 45% ата аналар ойдағыдай жауап берді, қай жылы қаламыз өз статусын алғанын, қай жерде қандай ескерткіштер бар екенін, бірақ маңыздыларын ғана біледі. Қаламыздың мұражайларында болып тұратын туралы. 30% бірен сарандары жауап берді, осымен қоса атауы мен мезгілін шатастырды.
Біріншіден, Соңғы кезде балаларды патриотты тәрбиелеу өте маңызды проблема. Соңғы жылдары елімізде үлкен өзгерістер өтті. Қоғам қалай өзгерсе де, өз Отанымызға деген сүйіспеншілігіміз анасы өз баласын сүйгендей төмендемеу тыйыс. Және ең басты қауіп қатер, бірін бірі аңду қоғамы, экономикалық әлсіреуі емес, саяси жүйенің өзгеруі емес, ол тек қана жеке тұлғаның өзгеруі. Қазіргі кезде рухани байлықтан материалдық құндылықтар артып түседі, сондықтан балалардың жақсылыққа, қайырымдылыққа, ақкөңілдікке, әділдікке, азаматтық пен патриоттықа деген көз қарасы өзгеріп жатыр.

Екіншіден, Қазіргі мектепке дейінгі балалардың өз отанына деген махаббаты, патриоттық сезімі, басқа ұлттағы адамдарға көз қарасы толығымен жетілмеген. Бірақ соңғы жылдары білім осы жағдайларға көз қарасын қайта бұрды, патриоттық сезімді арттыру жағынан әр түрлі зерттеулер өткізе бастады. Мектепке дейінгі балалардың оқуында азаматтық негіздер «Е.А. Казаева», өлкетану сияқты сабақтар патриоттық сезімді арттыру үшін жүргізі бастады. Белгілі, мектепке дейінгі шақ – тұлға болудың маңызды кезеңі, азаматтық өасиеттің нығайыуы, адам, қоғам, мәдениет туралы елестің арту кезеңі.

Үшіншіден, Адам қай жерде тұрмаса да, ол жер ерекше. Әрбір жердің өз тарихы бар. Соңғы жылдарда біздің қала өте қатты өзгерді: кіші аулалар, аулалар, даңғылдар тазартылып, сәнденіп жатыр. Жаңа ескерткіштер мен саябақтар пайда бола бастады, есік алды мен балалар ойнайтын жерлер жабдықталып, сәулеттеніп жатыр. Балалардың туған Қаламыздың, кіші Отанымыздың әдемілігін көріп, мақтан етуіне үлес қосуымыз керек.

Қағидалар: 1. Тарихи қағидалар Тарихи түсінік бойынша бұрынғы мен қазіргі деректерге сүйене отырып, храноголиялық тәртіпке байланысты даму, түсіну. 2. Ізгілендіру қағидалары Өз Отанына, өз туған қаласына туған туысқандарына деген махаббат – жалпы адамгершіліктің басты сипаты. Баланың орнымен ауыса отырып, оның эмоциясы мен сезімін ескере отырып, балаң толық серіктес екенін көреміз. 3. Дифференциалдық қағидалар Жасыны байланысты, жынысына байланысты, жинаған тәжірибиесіне байланысты, мағыналы, эмоционалды және танымал ортасына байланысты өз туған қаласы туралы өзін өзі дамытуға ыңғайлы шарттар жасалып жатыр. 4. Интегралдық қағидалар Жан ұя мен кітапхананың ынтымақтастығы кезінде бұл қағида дамиды. Әр түрлі деректерге байланысты балаларды Қарағандының тарихи мәдени ерекшеліктерімен таныстыру. 5. Көрнекілік қағидалар Қазіргі таңда мектепке дейінгі балаларды Қарағандымен таныстыруға оқу әдебиеттері көп емес. Сондықтан, балаларға толығымен және қызықты жеткізу үшін, әр түрлі фотолар, әдебиеттер, тарихи деректер таңдаулы түрде іріктеліп баларға ұсынылады. Тәжірибенің қатысушылары

• Балалар

• Тәрбиешілір

• Ата-аналар

Тәжірибие орындау кезеңі

Балалармен жұмыс істеу кезеңі:

• Экскурсиялар – нақтылы әсерлер Балаларға таныс және бұрын танымайтын жерлерге бейне көрініс арқылы саяхаттау. Қаланың жаңа көп нәрселерімен танысады, қаланың сәнділігін көркемдейді, өз кіші Отанын қадірлеуін үйренеді. Барлық саяхат өзінің жеңілдеуінен қыйындауына, таныйтын танымайтын қағидаларына байланысты ұйымдастырылады:

• Балабақшаның территориясы;

• Балабақшаға жақын орналасқан тұрғын үй;

• Жаңа балалар ауласы.

• Сабақ уақытында қаламызда саяхаттау

Қалада саяхаттау және экскурсиялау ұйымдасқан оқу әрекетімен жалғастыру тиіс, оларды байытып, толықтыру. Балалрға ұсынылатын танылым материалдарды мөлшерлеу, олардың арасындағы әр түрлі мағлұматтарға логикалық байланысын орнату тыйыс, оқу жоспарын белгілі әрекеттер арқылы өткізу:

• Менің жан ұям;

• серіктесу (ата аналар жұмыс істейтін орын);

• Менің көшем;

• Қаламыздың тарихы және т.б. . Білімі мен әсерін нығайтуға арналған ойындар

Ойын – өте қызықты табиғи көңілді әрекет, ойын ойнай отырып балалар мәліметті тез игеріп алады. Қала таныстыру ойындар болмаса да, ашық хаттар (открыткалар), мысалмен сипаттау, фотосуреттер ұсынамыз және әр түрлі ойындар шығарамыз :

• «Фотосуреттен тап»

• «Сипаттаудан тап»

• «Құрастыру суретті»

Ересектер тобындағы балаларға арналған болашақты жұмыс жоспары.

Ай тізбе	Жұмыс нысыны	Мақсат
Қыркүйек	Жан ұя туралы сухбат, жанұя фотоальбомын көру	Жанұя туралы білімін нығайту, баланың өз қаласының, өз мемлекетінің, өз Отанының бөлшегі екенін түсіндіру.
	Ата аналар қай жерде жұмыс істейтіні туралы сұхбат, олардың жұмыс орнының фотосуреттерін қарау. Балаларды еңбек туралы мақал мәтелдермен таныстыру.	Ата аналар қай жерде жұмыс істейтіні туралы білімін нығайту. Еңбек туралы мақал мәтелдермен таныстыру, ойлауды жетілдіру, сырласуға қозғау салу. Біздің қаламыздағы адамдар кәсібін білу. Адамның еңбекке деген қадірін үйрету.

Қазан	«Менің көшем» атты оқу әрекетін ұйымдастыру	Балалардың өз қаласына деген қызығушылығын арттырып, бағдарлауын үйрету. Өз қаласының туған жерлеріне деген сүйіспеншілігін арттыру.
	«Қаламыздың даму тарихы» атты оқу әрекетін ұйымдастыру	Балаларды қаланың тарихымен таныстырып, оның аты қалай пайда болғанын тереңірек таныстырып, өз қаласын қадірлеуін үйрету.
Қараша	«Бүгінгі қаламыз» атты оқу әрекетін ұйымдастыру	«Туған», «Отан» деген сөздердің мағынасын балаларға жеткізу. Әр түрлі ғимараттар туралы мағлұмат беру.
	«Менің қалам» атты альбомды қарау	Өз қаласына деген қызығушылықты арттыру, танып білетін жерлерді айту. Балалардың қаладағы көрікті жерлерін білімін бекіту, эстетикалық татымын дамыту.
Желтоқсан	Қарағанды жайлы өлең жолдарын оқыту	Қалаға деген өлеңдер жолын сыйлеп, балаларды өлеңді тыңдауды үйрету. Жарларға деген қызығушылығын ұлғайту.
	Үй жұмысы: Қала туралы мағлұматтарды бірігіп жинау	Оқушылар мен ата аналардың өз қаласына деген қызығушылықты әрі қарай дамыту.
Қаңтар	Тақырыптық: «Мұражай дегеніміз не?»	Мұражайдың тарихымен балаларды таныстыру
	Қалалық мұражайға экскурсия	Қаламыздың тарихы туралы білімін байыту. Қоғамды жерлерде тәртіпті болуын, тарихқа деген махаббатын ұлғайту.
Ақпан	«Қаланың ескерткіштері» атты оқу әрекетін ұйымдастыру	Балаларды ескерткіштермен және олардың авторларымен таныстыру. Мүсіннің мағынасын білуін үйрету.
	«Біздің тұратын қала» фотокөрмесі	Қай жерде болған аулаларды балалардың білімін нығайтып, қуанышты көңіл күйін жасап, жүйелі сөзін дамыту.
Наурыз	Баяндау кеңес: «Ұлттық киім кешек және ыдыс аяқ»	Ұлттық киім кешектер және ыдыс аяқтар жайлы білімін ұлғайту.
	«Қаламыздың көшесіндегі көліктер» атты оқу әрекетін ұйымдастыру	Балаларды қаланың әр түрлі көліктерімен таныстыру, оларды функциясы арқылы жүйелеуді үйрету. Туған қаласына деген қызығушылықты дамыту.
Сәуір	Баяндау кеңес: «Театар және театрда өзін өзі ұстау»	С.Сейфуллин театрмен балаларды таныстыру. Театрда өзін өзі ұстауды үйрету.
	«Туған қалада саяхаттау»	Балалрдың туған қаласы жайлы білімін нығайту. Түсіндіріп сөйлеуін дамыту.
Мамыр	«Біз тұратын қала» қорытынды оқу әрекетін ұйымдастыру	Туған қаласы жайлы білімді жүйеге келтіру. Ұжымшылдық, патриоттық, белсенді азаматтық позицияның сезімін үйрету.

Жұмысқа кірісер алдынды, көрсетілген жәрдем бойынша ата аналармен сауалнама және балалармен туған қала туралы білімдерінің деңгейін анықтау бойынша сұхбат өткізу ұсынылады. Бағаны белгілі көлемді білімді және ұсынылған айқын өлшемді диагностикалық карта бойынша жұзеге асыру ұсынылады Балалардың білімдері белгіленген өлшем шартымен бағаланады – үш шарт бойынша: мүмкін, мол, жоғары. Балаларды патриоттық тәрбиелеу бойынша сабақ конспектілерінің тізім

Тақырып: «Әңгімелесу және менің отбасым»

Мақсаты: Адамдардың өмірінде отбасыны құру мағынасы туралы әңгімелеу. Отбасы мүшелерін дұрыс атауды үйрету, олар туралы әңгімелеу. Отбасы мүшелерімен қарым қатынасты дұрыс құру.

Отбасы туралы түсінікті туған қаланың, өз елінің, өз отанының бөлшегі сияқты қалыптастыру,

Сабаққа дайындалу: отбасы туралы сюжет желілері, отбасы мүшелері туралы фотоальбомдар.

Билингвальды құрам: Отбасы (семья), апа (бабушка), ата (дедушка), анна (мама), әке (папа).

Тәрбиеші балаларды таңғы шеңберге ұйымдастырады «Жүректен жүрекке».

«Менде де, сенде де

Отбасы болған қандай жақсы,

Отбасыда барлығы жақсы көреді және сүйеді,

Және шаттана тату тұрады!»

Балалар өз орындарына отырады

Тәрбиеші отбасының құру маңыздылығы, ана мен әкенің келешегі сау болуы туралы, олардың сауатты болуы туралы әңгімелейді.

Сауатты адам сөзі нені білдіретінің сұрайды.

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші – Сау және сауатты ата-ана сау және ақылды балаларды тәрбиелейді. Балалар ата-ананы және отбасының басқа мүшелерін тыңдау, оларға үй шаруасында көмектесу, күн тәртібін, гигиена және жақсы екпін тәртібін сақтау керек.

Тәрбиеші - Балалар қандай отбасы мерекелері және дәстүрлері бар екенің айтындаршы.

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Әке мен ананың мамандықтары туралы әңгімелендер.

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Аталар мен әжелер туралы әңгімелендер.

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші –Адамдардың өмірінде отбасының маңыздылығы қандай екенің әңгімелендер?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Сендер әке және ананың сендерді мақтан тұту үшін не істеу керексіндер?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Жарайсындар балалар. Ал, қазір бәріміз «Отбасы» ойының ойнаймыз.

Тәрбиеші. Желілі рөлдік «Отбасы» ойының ұйымдастырады.

Рөлдерді бөледі.

Күтілген нәтиже.

Білу: өз отбасының барлық мүшелерін, ата-ананың аттары олардың мамандықтары.

Ие болу: өз шежірен туралы білу .

Істей білу: сұрактарға жауап ұсыну, өз отбасының барлық мүшелерін атап шығу, өз ата-ананды атымен және әкесінің атымен атау, әр түрлі мамандықтардың ішінен суретте ана мен әкенің мамандығың табу.

Тақырып: «Адам көркі еңбек» Мақсаты: Адамдардың еңбегі туралы түсінікті қалыптастыру. Ата-аналары қайда жұмыс істейтіні арқылы балалардың білімдерін бекіту және балалардың білімдерін айқындау. Балаларды еңбек туралы мақал-мәтелдермен таныстыру, пікірлерін өрістеу, ой жүгіртуге құмарландыру. Кенші мамандықтары туралы балалардың білімдерін бекіту. Еңбек адамдарына сыйластықты тәрбиелеу.

Жабдықтар: Өңеркәсіптің әр түрлі саласында жұмыс істейтін адамдардың мамандықтары туралы желілік суреттер. Еңбек туралы мақал-мәтелдер.

Билингвальды компоненттер: Мамандықтардың атаулары: кенші (горняк), (шахтер) шахтеры, тоқушы (швея), наубайшы (пекарь), дәрігер (врач), сатушы (продавец), жүргізуші (водитель). Тәрбиеші -Қуаныш шеңберін ұйымдастырады «Сәлем алтын күн! Сәлем көк аспан! Сәлем менің достарым! Сендерді көргеніме қуаныштымын мен!»

Тәрбиеші - Желілік суреттерді қолдана отырып олардың ата-аналарының мамандықтары туралы еске түсіруді ұсынады, керек суретті табуға және ол мамандық туралы әңгімелеуді ұсынады.

-балалардың жауаптары, лайықты суреттерді таңдап, түсінік береді.

Тәрбиеші - Ал қазір балалар, мен біздің қаланың кәсіпорындарында шығарылатын өнімдер туралы әңгімелеймін. Мысалы, тігін фабрикасында киім тігеді. Май зауыты сүт өңімдерін шығарады (айран,май,ірімшік,сүт). Нан зауытында нан-тоқаш өңімдерін шығарады: (булочки,нан,сопақ нан,торт және т.б.).

Тәрбиеші -Ал енді біз мандықтарды ойнайық. Мамандықтарға сай қылықты ойын әрекеттер

Тәрбиеші -Жарайсыңдар балалар! Сендер бұл мамандықтар қаншалықты маңызды, құрметті және керекті екендерін білдіндер.

Тәрбиеші - Қазір еңбек туралы мақал-мәтелдерді тыңдандар «Еңбек етсен ерібей, тояды қарнын тілінбей» ;«Ер дәулеті — еңбек»; «Ер еңбегіне бір тойсын»

Тәрбиеші -Ал балалар сендерге қандай мамандық көбірек ұнады?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Балалар мамандықтар туралы суреттерді тағы бір рет көрейік.

Білу: Әр түрлі мамандықтар, олар не үшін қажет? Және ата – аналардың мамандықтары.

Ие білу: қаланың кәсіпорындары туралы және оларда не шығаратыны туралы білу

Істей білу: мамандықтарды атау, оларды суреттерде табу. Еңбек туралы мақал-мәтелдерді айту.

Тақырыбы: «Біздің қаланың көшелеріндегі көліктер»

Мақсаты: Балаларды қала көліктерінің түрлерімен таңыстыру, оны міндеттеріне қарай топтастыруды үйрету, туған қалаға қызығушылықты өрістету. Көліктің қажеттілігі және кемдіктері туралы ұғым беру. Және олар қоршаған ортаға қандай әсер тигізеді.

Тәрбиеші - қуаныш шеңберін ұйымдастырады:

«Біздің мейірімді күлкіміз Бәрін өз жылулығымен жылытсын Бізге бұл өмірде Жақсылықпен және бақытпен бөлісуді еске түсірсін!»

Тәрбиеші - Балалар бүгін біз көлік туралы сөйлесеміз.

Тәрбиеші иллюстрацияларды пайдаланып, қалаларды көлік түрлерімен таңыстырады.

Тәрбиеші - Жүкті, жеңіл, жолаушы көліктер түрлері болад

Тәрбиеші - Балалар, бүгін сендер балабақшаға қалай жеттіндер?

Балаладың жауаптары

Тәрбиеші - жолаушы көлігінде жүретін адамдарды қалай атайды?

-Балаладың жауаптары

Тәрбиеші -адамдар қайда бара жатады?

-Балаладың жауаптары

Тәрбиеші - көлік дегеніміз не және ол не үшін қажет?

-Балаладың жауаптары

Тәрбиеші - Көліктер туралы бір сөзбен қалай айтуға болады?

-Балаладың жауаптары

Тәрбиеші - балалар ойының ойнауды ұсынады

«Қандай көлікті таңдайсын?»

Балалар ойын ойнайды.

Тәрбиеші - Көлік адамға көмектесе ме, қалай?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Көліктің зияны бола ма?!

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Балалар жас көшеттер ауаны зиянды газдардан тазартады. Сондықтан әр көктем сайын қала тұрғындары ағаштардың көптеген көшеттерін және бұталарын отырғызады. Балалар ата-аналармен көшеттерді отырғызуда және оларды күтуде қатысу керек, және оларды сақтап сындырмауға және жапырақшаларын, гүлдерін және шөптерін жұлмау керек.

Тәрбиеші - Ал қазір балалар «Құс және автокөлік» ойының ойнайық .

Балалар қимылды ойының ойнайды.

Білу: көліктердің атын, көліктің пайдасы мен кемшіліктерін.

Ие болу: жаңа ойын туралы білу

Істей білу: көіктерді жүк және жолаушыға қарай ажырата және топтастыра білу.

Тақырыбы: «А. Байжановқа ескерткіш»

Мақсаты: Баларды ескерткішмен және оның авторларымен таңыстыру. Мүсіннің мағынасын түсінуді үйрету.

Тәрбиеші - Қуаныш шеңберін ұйымдастырады Сәлеметсін бе көк аспан! Сәлеметсіз бе менің достарым! Сендерді көргеніме мен өте қуаныштымын!» 

Тәрбиеші - Балалар бүгін біз Қазақстанның бейнелеу өнерімен таңысуды жалғастырамыз және мүсіндер туралы әңгімелесеміз, бірақ алдымен өз қаламызды еске түсіреміз.

Тәрбиеші - Біздің қаламыз қалай аталады?

-балаладың жауаптары

Тәрбиеші - біздің қаламызда не бар?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - біздің қаламыз немен атақты?

-балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Дұрыс балалар: біздің қаламыздың басты байлығы біздің қаламыз әдемі болу үшін еңбек ететін – адамдар. Олар үйлер салады, фабрикалар мен зауттар жұмыс істеу үшін көмір қазады. Ағаштарды отырғызады, ескерткіштерді қояды.

-Ескерткіштерді жасайтын адамдарды кім деп атайды? -балалардың жауаптары

Тәрбиеші - Кім мүсіншілер қолданатын материалдарды атай аладады? Мен сендердің естеріне түсірейін. Бұл – балшық, тас, темір, гипс. Кесімсіз кесек материалдан балғаның және мүсін кескіштің көмегімен өнер туындысының жауһары болатын ескерткіштерді жасайды. Біз бүгін қарағанды көмір бассейнінің алғаш ашушы Аппақ Байжановтың құрметіне жасаған ескерткіштертің сәулетшісі Ю.В. Гуммельмен таңысамыз. Бұл ескерткішті жасау арқылы Ю.В. Гуммельмен біздің жерлесіміздің даңқын шығарды. Бұл ескерткіш Лободы көшесінің алаңында орнатылған. Бүгін біз біздің ғалымдаымызбен және біздің өлкнің байлығымен мақтан тұтамыз.

Тәрбиеші - Балалар, сендер біздің қаламыздағы тағы қандай ескерткіштерді білесіңдер?

- балаладың жауаптары

Тәрбиеші - Дұрыс Нұркен Әбдіровқа, Сәкен Сейфуллинге, Бұқар Жырауға, Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне, интернационалист жауынгерлерге арналған ескерткіштер бар. Ескерткіштер отан алдында көрнекті еңбегі үшін қалайды.

Балалар біздің қаламыздағы ескерткшітердің суреттерін қарайды.

Білу: Мүсіншілер деген кім? Біздің қаламыздағы ескерткіштердің атын қою жұмыстарында қандай материалда қолданылады.

Ие болу: мүсіншілер және олардың жұмыстары туралы білу.

Істей білу: суреттердегі ескерткіштерді атау және біздің қаламыздың ескерткіштерін атау.

Тақырыбы: «Біздің қаламыздың пайда болу тарихы»

Мақсаты: балаларды қала тарихымен таңыстыру, қаланың аты қалай пайда болғаны туралы білімдерін тереңдету. Өз қалан үшін мақтанышты тәрбиелеу.

Тәбиеші -Қуаныш шеңберін ұйымдастырады

«Сәлеметсіздер ме кішкентай қазақстандықтар!

Сендер мен сендерге осылай неге айтқанымды білесіндер ме?

Себебі Қазақстанда тұратын барлық азаматтарды

Бір сөзбен Қазақстандықтар деп атайды.

Тәбиеші - балалар біз қандай мемлекетте тұрамыз

-балалардың жауаптары

Тәбиеші - ал біз тұратын қала қалай аталады?

-балалардың жауаптары

Тәбиеші - Дұрыс! Бір қалалар ерлік тұлғаның атымен аталады, басқалары тарихи оқиғаның құрметімен аталады, басқалары олар тұратын аймаққа қарай аталад Біздің қаламыз ежелден қазақтармен «Сары арқа» деп аталаған Оталық Қазақстанда орналасқан. Қалай ойлайсындар біздің аймағымыз неге солай аталады? Себебі бұл жер ұсақ шоқылы, ағаш өсімдіктері өте аз. Жазда шөп тез жанып, сарғаяды, ал қыста қатты желдер шоқылардың баурайынан қарды ұшырып түсіреді. Сөйтіп олар жыл бойы сарғайып тұрады, бұдан Сарыақа деген аты шыққан. Біздің қаламыз өз атын ірі көмір ошағы болған себебінен алды. Көмір ошағын алғаш тапқан Аппақ Байжанов болатын. Біздің қаламыздың ажары өзгерді. (Қазіргі қаланың иллюстрациялары мен фотографиялары көрсетледі )

Біздің қалалның көрікті жерлері көрсетілген фотоаольбом қаралады.

Білу: Мемлекетті, қаланың атын, оның аталу себебі, көмір ошағын алғаш тапқан адамның есімін.

Ие болу: өз қаланың тарихы туралы білу.

Істей білу: біз тұратын мемлекетті атай білу, тәрбишенің қойған сұрағына жауап беру.

Тақырыбы: Қорытынды сабақ «Біз тұратын қала»

Мақсаты: туған қала туралы балалардың білімдерін жүйелеу, ойды, қиялды дамыту, ұжымшылдық және патриоттық сезімдерді, белсенді азаматтық айқындаманы тәрбиелеу,

-безендірілген топ, әуеннің үні естіледі.

Тәрбиеші балаларға: «Біз бүгін туған қала бойыша осы жылдың соңғы сапарына аттанамыз». Өтінем, өз командаларына атты ойлап тауып, капитанды таңдар. Біздің байқау «Туған қаланың білгірлері» деп аталады. Өз қалаңды сүйю үшін, алдымен оны білу керек. Бүгін командаларға туған қала туралы әр түрлі сұрақтарға жауап беруге және әр түрлі тапсырмаларды орындау керек. Көбірек жетон жинаған команда жеңімпаз атанады

Балалар екі командаға бөлінеді: 1 команда «Қояндар;

2 команда «Қонжықтар».

Сонымен бірге командалардың капитандарын таңдайды.

№ 1 тапсырма. «Бір сөзбен ата»

1 команда «Қояндар»

а) пышак, касык, курешке, кесе, шайнек.

в) мысык, кожек, шошка, кой, бызау.

2 команда «Қонжықтар»

а) таба, шелек, каза, табак, самаурын.

в) есек, ат, бота, лак, сиыр.

№ 2 тапсырма. «кім қаланың кәсіпорындарын және олар шығаратын өнімдерді атайды»

Соңғы атаған команда, жеңімпаз болады.

№3 тапсырма. «Бұл сурет қаланың қай бөлігінен алынған»

1 команда «Қояндар»: С. Сейфуллин атындағы театр, Ұлы Отан Соғысынын ардагерлерінің ескерткіші

2 команда «Қонжықтар»: вокзал, фонтан, К. Сатпаевқа арналған ескерткіш

№4 тапсырма. « Тұрғындар және біздің қаланың қонақтары демалатын жерлерді таңдап оларды атаңдар. Оны дәлелдеп көріндер.»

Балалар тапсырманы орындайды

№5 тапсырма. «Қаланы жақсырақ етіңдер».

Капитандардың конкурсы.

Әр біреуін қала әкіміне айналғандарынды елестетіндер. Сендер қала тұрғындарының өмірлерін жақсарту үшін не істейтін еді.

Капитандар тапсырманы орындайды. №6 тапсырма. «Нағыз қала тұрғынның ережесін ойлап табындарна» (Нағыз қала тұрғыны мысалы: ағаш пен гүлдерді отырғызу керек. Қозғалу ережіс сақтау және т.б.) Қорытындыны шығару: жеңімпаздарға медальдарды беру. Білу: өз қаланың атын оның көрікті жерлерін Ие болу: қала тұрғындары туралы білу Істей білу: фотографиялар мен ашық желілер ішінен таныс жерлерді табу, командада ойнау, өз капитанына сене білу, өз көз қарасты қорғай білу. Ата-аналармен жұмыс өзіне келесіні қосады: Балалар арқылы ата-ананы ағарту Бірлескен шығармашылық үй жұмыстарын ұйымдастыру, мысалы: Туған қала туралы материалдарды жинау; Өз отбасының суретін және туын ойлап табу; Топ үшін бөлме гүлдерін өсіру. Ата-аналар үшін келесі тақырыптарға кеңес өткізу: «Демалыс күннің отбасы бағыты»: «Балаларға өз қаланы суйюге, білуге және сақтауды үйрету» Фотокөрмені әзірлеу: «Біздің туған қала» және т.б.

Туған қаламен танысу бойынша ата-аналармен жұмыс жасаудың шаралар жоспары.

Қыркүйек Театрда балалар спектаклін бірлес көру. Қазан «Демалыс күннің отбасы бағыты» тақырыбына кеңес өткізу. Қараша Ата аналар жиналысы: «Өз қаланы сүйюге,білуге және қоғауға үйрету» тақырыбына ата-аналар жиналысын өткізу. Желтоқсан «Менің Отаным, менің Қазақстаным» тақырыбына ата-аналармен берлесе жұмыстарды көрмеге қою. Қаңтар Қалалық музейге экскурсия.(Бейне сурет.) Ақпан Тематикалық көрме: «Біздің туған қаламыз» тақырыбына көрме. Науырыз Достық бөлмесіне экскурсия. Ұлттық киім, Сәуір Балабақша маңайындағы аймақты серуендеу үшін абаттандыру Ата-ананы сұрастыру

Ата-аналарға сауалнама сұрақтарына жауап беруге және әңгімелесуге ұсынылады. Ата-аналар үшін сауалнама

1. Сіз үшін Отан сөзі нені білдіреді?

2. біздің қаламыз нешінші жылы құрылды ?

3. Неге біздің қаламыз Қарағанды атын иеленді?

4. Сіз халықтың санын білесіз бе?

5. Сіз бізде «Қала күні» қашан болатының білесіз бе?

6. Сіз және сіздің балаларыңыз мерекеге қалай қатысасыз?

7. Біздің қалада қанша ғибадатхана бар?

8. Қалада қандай ескерткіштер бар?

9. Сіз біздің қаланың мұражайларында болдыңыз ба?

10. Сізге өз қалаңызда не ұнайды?

11. Талдау

Соңғы уақытта балаларды патриоттық тәрбиелеу мәселесі өте маңызды бола бастады. Балалардың диагностикасына және ата-аналардың сауалнамасына қарай болжамды тақырыптарға: «Қарағанды қаласы туралы тарихи мәліметтер», «Қарағанды қаласының көрікті жерлері» алдын-ала жұмыстар өткізілді . Сонымен қатар экскурсиялар өткізілді – нақты әсерлер, сабақтарда туған қала бойынша сапар, білімдерді және әсерлерді бекіту үшін ойындар. Диагностика бойынша балардың білімдері анағұрлым жоғарлады. Туған қала туралы балалардың білімдерін бекітуді жалғастыру. Қарағанды қаласы туралы тарихи мәліметтер Қарағанды қаласы облыстың ірі индустриалды-өнеркәсіпті, ғылыми және мәдени орталығы болып табылады. 1934 жылғы 10 ақпанда Қарағанды поселкесі ЖОАК Президиумының қаулысымен қала болып қайта құрылды. Қала аумағы 543,3 шаршы километрге тең. Қала халқының саны 2007 жылғы 1 қаңтарда 453,4 мың адамды құрады. Қалалық әкімшілікте 1 ауылдық елді мекен бар. Қaрaғaнды aтaлу себебi - "қaрaғaны қaлың өскен жер" мaғынaсынaн шыққaн. Есептілік деректер бойынша 2007 жылдың басына қалада тұратын халық санының 48,2%-ы қазақтар, 33,9%-ы орыстар, 3,4%-ы немістер, 3,2%-ы татарлар, 5,2%-ы украиндер, 1,3%-ы белорустар, 1,6%-ы корейлер, 4,2%-ы басқа ұлт өкілдері.

2006 жылғы деректер бойынша халықтың 1000 тұрғынына жалпы коэффициенттер: туылу – 16,85 өлім – 13,89 табиғи өсім – 2,96 Қалада 01.01.07 жылға 10371 шаруашылық жүргізуші субъекті тіркелген, оның ішінде 92 ірі, 397 орта, 9882 шағын субъектілер. 2010 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша тұрғындар саны 471,8 мың адамды құрады. Әкімшілік-аумақтық құрылым екі ауданмен ұсынылған: 256,7 мың адам тұрғыны бар Қазыбек би атындағы аудан және 215,1 мың адам тұрғыны бар Октябрь ауданы. Қала аумағында 113 ұлттың өкілдері тұрады.

• Аппақ Байжанов (Апақ; 1824-1887 жж.), Қарағанды көмір бассейнін алғаш ашушы, кен білгірі. Нұра өзнің оңтүстігінен 25 км жердегі Қарағанды мекенінде туып-өскен. Аппақ жастайынан жергілікті болыстың қойын бақты. 1833 ж. ол жер бетіне шығып жаткан тас көмір қабатын тапты (қазіргі «Северная» шахтасының жері). Көмірдің жанатын қасиетін білетін Аппақ оны өндіріп, жақын маңайдағы ауылдарды отынмен қамтамасыз ете бастады. Аппақ жаңалығы ол кездері іскер топтардың назарына шалынбады, оның үстіне жергілікті бай-шонжарлар шаруашылықтың дәстүрлі үрдісін бұзғысы келмеді.  Қарағандыда тек 23 жыл өткен соң ғана көмір өндіру басталды. Қарағандыда көмір бассейнін алғаш ашушыға ескерткіш орнатылды (1999 ж.). Аппақ есімімен Қарағандыда көше аталған.

• Қарағанды қаласы облыстың ірі индустриалды-өнеркәсіпті, ғылыми және мәдени орталығы болып табылады. 1934 жылғы 10 ақпанда Қарағанды поселкесі ЖОАК Президиумының қаулысымен қала болып қайта құрылды. Қала аумағы 543,3 шаршы километрге тең. Қала халқының саны 2007 жылғы 1 қаңтарда 453,4 мың адамды құрады. Қалалық әкімшілікте 1 ауылдық елді мекен бар.

• Қaрaғaнды aтaлу себебi - "қaрaғaны қaлың өскен жер" мaғынaсынaн шыққaн

• Өнеркәсібінің басты саласы – тас көмір өндіру.

• Қазір Қарағанды қаласы әдемірек және абаттандырлған болып келеді.

Мұражай

• Қарағанды Облыстық Тарихи-Өлкетану Мұражайы – 1932 жылы ашылып, 1938 жылы облыстық өлкетану мұражай дәрежесіне ие болды, ал 1964 жылдан бастап мұражайдың атауы тарихи-өлкетану деп өзгертілді.

• Мұражайдың экспозициясы 1800 ш.м. құрайтын 14 залдан тұрады, қор сақтау – 190 ш.м. Сонымен қатар 60 орындық акті залы, «Dolby Digital» тарихи кино залы, «Бабалар бейнелері» компьютерлік анимация залы бар. Мұражайдың кіре берісіндегі үлкен залда Қарағанды облысының физикалық-географиялық картасы көрсетілген, онда облысымыздың территориясы, халқы, жөнінде жалпылама мәліметтер берілген. Қарағанды облысы Еуропа мен Азияның тоғысындағы қолайлы географиялық жағдайда орналасқан, облыстың жалпы көлемі 428,0 мың ш.км.

Театр

• С. Сейфуллин атындағы облыстық қазақ драма театры 1936 жылы құрамында жас кеншілер мен құрылысшылар болған жас жұмыскерлер театры негізінде құрылды.

• Театрдың негізін ҚазССР-нің еңбек сіңірген әртістері З. Көшкінбаева, Ж. Шашкина, С. Телғараев, З. Жақыповтар қалады. Театр 1932 жылы Ж. Шаниннің «Зәуре» қойылымымен ашылды. Ондағы басты кейіпкердің рөлін Ж. Шашкина ойнады. 1934 жылы театр жаңа әртістермен толықты. Олар Қазақ СССР-нің халық әртісі Р. Қойшыбаева, А. Мұсабекова, М. Сүртібаев Қазақ ССР-нің еңбек сіңірген әртістері А. Шаймерденов, М. Бектенов. Жас ұжым өздерінің театрдағы қызметтерін Н.В. Гогольдің «Женитьба» комедиясымен бастады. Театрдың репертуарында Б. Майлиннің «Майдан», «Талтаңбайдың тәртібі», С. Сейфуллиннің «Қызыл сұңқарлар», Ж. Шаниннің «Арқалық батыр» сиякты және де басқа қойылымдары болды.

Қаланың көрнекті жерлерінің тізімі

1. Қарағанды қаласының әкімшілігі

2. «Нұр Отан» ғимараты

3. «Шахтер» стадионы

4. «Казахмыс» әкімшілік ғимараты

5. Қарағанды облыстық соты

6. Қарағанды қаласының клиникалық ауруханасы

7. Қарағанды облысының мұражайы

8. Аэропорт

9. Қарағанды қаласының Шалқыма концерттік залы

10. Жауынгер интернацистер ескерткіші

11. Нұркен Әбдіров ескерткіші

12. ескерткіш

13. Тәуелсіздік стелласы

14. Жеңіс саябағы

15. Қаланың өнеркәсіптік аймағы

16. Бейбітшілік алңы

1. Қарағанды қаласының мешіті

2. Қарағанды қаласының шіркеуі

3. Цирк