Саба?та белсенді о?у ?рдісін ?йымдастыру?а м??алімні? дайынды?ы

Сабақта белсенді оқу үрдісін ұйымдастыруға мұғалімнің дайындығы

Өтегенова Б.М. ҚМПИ педагогика кафедрасының меңгерушісі, педагогика ғылымының кандидаты, доцент

Қыркүйек, 2014 ж.

• Оқушылардың белсенділігі – бұл оқу барысында белсенді оқу-танымдық іс-әрекет жасауда олардың білім, іскерлік және дағды жүйесін жедел қолдану. Белсенді оқу – саналы түрде білім, іскерлік, дағдыны игеру.
• Танымдық белсенділік – бұл өз бетімен ойлау, өз мәселерін дербес шешу, өздік танымдық әрекетін ұйымдастыру, сын көзбен қарауға дағдылану, еркін сөйлеу, өз ойын дәлелдей балу, өз пікірін қорғай алу

• Белсенді оқыту әдістері дегеніміз оқушыларды жүйелі түрде оқу-танымдық іс-әрекетке қатыстыру, өз бетімен оқу әрекетін жасауға үйрету, олардың шығармашылық ұстанымдарын қалыптастыру

Белсенді оқыту әдістері:

Проблемалық баяндау, дәріс, сабақ-конференция, эвристикалық әңгіме, іздену-лаборатория, оқу пікір-талас, әдебиетпен өздік жұмысы, семинар сабағы, дебат, іскерлік ойын, оқу жағдаяттарды талдау, оқу жағдаяттарды шешу, сюжеттік-рөлдік ойындар, сабақ-көрініс, ұжымдық-шығармашылық әрекет жасау, шығармашылық жұмыс т.б.

Белсенді оқыту әдістерін оқу үрдісінің кезеңдерінде пайдалану:

• 1 кезен – білімнің алғашқы рет қалыптасуы. (проблемалық дәріс, эвристикалық әңгімелесу, оқу дискуссиясы т.б.
• 2 кезен – білімді бақылау (бекіту) – ұжымдық ойлау әрекеті, тест бақылау және т.б.
• 3 кезен – қалыптасқан білім, іскерлік және дағды жүйесінің негізінде олардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, моделдеп оқыту, ойын технологиясын пайдалану

Сабақ жүйесінің инновациялық өзгерістері:

• «сабақ» ұғымының өзгеруі, жеке тұлғаға бағыт-бағдар берудің талаптарын сабақта қолдану,
• сабақ типологиясы жаңа сапалы өзгерісте болуы (сабақ-жоба, сабақ-модель, сабақ- ой толғанысы),
• сабақтың әдіснамалық негіздері: мәні, мақсаты, білім беру саласындағы рөлі,
• сабақтың әдістемелік құрылымын сақтау: міндеттері, мазмұны, құралдары, формалары мен әдістері, бақылау жүйесі, бағалау, рефлексиялық қызмет
• Мұғалімнің сабаққа дайындау формасы (жаңа ресурстары мен Интернет технологиялары

Қазіргі сабақтың бес ұстанымы:

• Пәндік білімді нақтылаудан бас тартып, “табиғат-қоғам-адам” саласында әмбебап дүниетанымның іргетасын қалауға ұмтылу;
• Жалаң білімді меңгеру жүйесінен бас тартып, білім рухынмеңгеру жүйесін басшылыққа алу;
• Білімді “шайнап” бермей, оқушыға білімді өз қажеттіліктерінің шегінде өзі алуға мүмкіндік беру;
• Тұлғаның өмірлік маңызды қасиеттерін қалыптастыру;
• Сабақта білімді жинақтаууға емес, әлеуметтік даналыққа әкелу керек.

Қазіргі сабақ сипаты:

• Бәрін үйренуге болады
• Белсенді қызмет орталығы – оқушы
• Оқушы белсенді қадағалаушы
• Оқушы әрекеті - сабақ негізі
• Мұғалім пәнді өзіндік заттан оқушыға арналған затқа айналдырады;
• Мұғалім әрекеті- ұйымдастырушы, менеджер, жоспаралушы, режиссер, бірге қатысушы
• Сабақ мақсаты – оқышының құзырлығы нәтижесінде болу тиіс

Блум бойынша сабақта оқушы қызметінің 6 деңгейі:

• 1. “БІЛІМ” мақсаты ақпаратты мұғалім сөзінен, оқулық беттері мен басқа көздерден жадының қоймасына аудару – ақпаратты білімге айналдыру,
• 2. “ТҮСІНУ” –мақсаты жадыға түскен білімдерді іске қосуды үйрету,
• 3. “ҚОЛДАНУ” мақсаты білімдерді үлгі бойынша немесе алгоритмдік ұсынымдар бойынша, үлгісі мен ұқсастығы бойынша қолдануды үйрету,

Блум бойынша сабақта оқушы қызметінің 6 деңгейі:

• 4. “ТАЛДАУ” мақсаты талдау (қарапайым ойлау әрекеттері) алгоритмінің көмегімен бұрын алынған білімдер негізінде өзі үшін жаңа білімдер ашуды үйрету,
• 5. “ТОПТАУ” мақсаты пайымдаулар жасаууды –нақты өмірлік жағдаятты бейнелейтін проблеманы шешу негізінде ақыл-ой қызметін құру,
• 6. “БАҒАЛАУ” мақсаты оқушыға оқу жағдаятты бағалап, өзінің оқытылатын материариалдан, пәнаралық байланыстан, ойлау қызметінен, логикалық және шығармашылық ойлаудан алған білімі, өмірлік ұстанымға айналдыруы.

Сабақтың мақсатын өзгерту – білім беруден білім арқылы өз-өзін қамтамасыз ету:

• Оқу материалын қайталау арқылы ұғыну емес – білімді шығармашылықпен, жемістікпен игеру. Мұғалімге – сабақ барысында қандай білім нәтижесін шығаруға болады.
• Жаппай барлықтарын оқытудан - әр оқушының жеке дара білімділік траекториясын жасау. Бұл үшін : оқушының жеке мақсатын белгілеу, жеке тұлғаға бағыттауда жеке бағдарламаларын жасау, әр тұлғаның өзіндік жетістіктерін айқындау, мониторинг жасау, әр оқушының білімділік нәтижесін диагностикалау, білімділік дәрежесін белгілеу.
• Білім, іскерлік, дағды жүйесінен құзырлық деңгейге көшу. Сабақтың жоспарына тұлғалық- әлеуметтік маңызы бар материалдарды қосу және оқушының тәжірибелік іскерлік пен дағдыларын қалыптастыру

Мұғалімге ұсыныс - ережелері

• Сабақтың логикалық құрылымынан жағдаяттық құрылымына көшу.
• Оқушының ішкі қатынасы, іштей қабылдауы іске асады.
• Эвристикалық – ашық тапсырмалар ұсынылып, оқушылардан дәл, нақты жауап беру талабы емес, өз бетімен ойланып, жауап беруі талап етіледі.
• Оқушының әр жауабы оның жеке тұлғалық қасиеттерін көрсететіндей етіледі.
• Оқушыларға жұмыс істеуге кедергі жасамайды
• Оқушыларға өз жайымен және өзінің интеллектуалдық және шығармашылық әлеуетінің шегінде жұмыс істеуге мүмкіндік беру үшін жаппай оқытуды азайту керек.

Сабақтың инновациялық мәні:

Оқушының шығармашылық әрекет жасау мүмкіндігі

Оқу материалының жаңа мазмұны

Жеке даралық бағыт

Ақпараттық технологияларды пайдалану

сыныптың мүмкіндіктеріне байланысты жаңа білім беру технологияларын пайдалану

Тыңдағандарыңызға рахмет!