Саба?
Та?ырыбы: «Ж?лын. Ж?лынны? а? ж?не с?р заттары, орталы? ?зегі. Ж?лыннан шы?атын
ж?йкелер. Ж?лынны? ма?ызы, оны? рефлекстік ж?не ?ткізгіштік ?ызметі».
П?н м??алімі:Асанова Л.С
Сынып/ к?ні
8 -сынып
П?н Биология
Саба?ты? т?рі
жа?а білім беру саба?ы
Саба?ты? к?рнекілігі
Компьютер, интерактивті такта, плакат, А-3 ?а?азы, маркерлер, карточкалар
Ма?саты:
Ж?лынны? ??рылысы мен ?ызметін таныстыру, ма?ызы ж?нінде сипаттау. Рефлекс до?асы ж?лын ар?ылы ?тетіні туралы т?сінік беру.
О?ушыларды? аны?тай, зерттей білу, интерактивті та?таны ме?геру ж?не танымдылы? ?абілеттерін, логикалы? ойлау ?абілеттерін дамыта отырып, жеке т?л?а ?алыптастыру.
Салауатты ?мір салтын ?стану?а, денсаулы?ты к?туге, спортпен
ш??ылдану?а т?рбиелеу.
?діс-т?сіл
Та?ырыпты? сипатына ?арай
?діс - т?сілдер
баяндау к?рнекілік о?улы?пен
К?рнекілік
кестелер,о?улы?тар,слайдтар, интерактивті та?та
П?н аралы? байланыс Химия, физика, информатика
Саба?ты? барысы
?йымдастыру кезе?і 1-2 мин
К??іл-к?йді бай?айы?!
?дептен еш озбайы?
Ж?лдызсы? ба, к?нсін бе?
?лде ?ара??ы т?нсінбе?
«Сен б?гінгі саба?та ?андайсы??» с?ра?ы ар?ылы о?ушыларды? к??іл-к?йін
ба?ылап, назарларын саба??а аудару.
?ткен материалды с?растыру немесе ?й тапсырмасын тексеру 5-6мин
- Білу
?й тапсырмасын с?рау.
а) Берілген жа?а с?здерді? с?йкестік тестті аны?та?ыз.
?р жауап?а 1 ?пай
І-н?с?а
№
Аты
С?йкес
1
Нейрон
а) сезімтал аксонны? талшы?тары
2
Аксон
б) нейронны? ?ыс?а ?сіндісі
3
Дендрит
в) май ?абы?ымен ?аптал?ан ?зын ?сінділер
4
Рецепторлар
г) нейронны? ?зын ?сіндісі
5
А? зат
д) ж?йке жасушасы
ІІ-н?с?а
№
Аты
С?йкес
1
С?р заты
а) нейронны? б?лшы?ет талшы?ымен т?йісуі
2
Сезімтал нейрондар
б) ж?йке импульсі ?тетін жол
3
Синапс
в) орталы??а тепкіш
4
Медиатор
г) – нейрон денелерімен ?ыс?а ?сінділеріні? жиналуы ми мен ж?лыны? с?р затын ??райды
5
Рефлекс до?асы
ж?йке импульсі ?тетін жол
?здік ж?мысМына суреттегі бол?ан ??былыстарды т?сіндір.
Тапсырма -1
Келесі пайымдаулар д?рыс па?
И? немесе Жо?
Рефлекс организмні? тітіркендіргішке жауап реакциясы
И?/Жо?
Себепсіз ая?ы к?терілді
И?/Жо?
Ауыру сигналдары ж?лын?а жетіп, аралы? нейрондар?а беріледі
И?/Жо?
Тапсырма -2
Келесі пайымдаулар д?рыс па?
И? немесе Жо?
Е? ?арапайым рефлекс- тізе рефлексі
И?/Жо?
Рефлекс до?асыны? к?бісіні? ??рылысы ?арапайым
И?/Жо?
Б?лшы? ет жиырылып, тізе ?оз?алады
И?/Жо?
Тапсырма -3
Келесі пайымдаулар д?рыс па?
И? немесе Жо?
Организм ?р т?рлі тітіркендіргіштерге ?немі жауап ?айтарады
И?/Жо?
Б?л- рефлекс емес
И?/Жо?
Рефлекс до?асыны? бір б?лігі орталы? ж?йке ж?йесіні? белгілі б?лігінде орналасады
И?/Жо?
Жа?а материалды баяндау 10-15 мин
II.Т?сіну
Жа?а материалды игеру,та?ырыпты? ма?сатын аны?тау. (Слайд ар?ылы ж?лынны? ??рылысын, ат?аратын ?ызметін ж?не оны? ма?ызын к?рсету).
1. Адамны? орталы? ж?не шеткі ж?йке ж?йелері.
Ж?йке ж?йесіні? б?ліктері.Сендерге ?сыныл?ан ?зінділерді ?ара?дар, не
к?ргендерінді сипатта?дар.
2. Ж?лынны? ??рылысы?
Ж?лынны? омырт?а жотасында орналасуы.
3. Алды??ы ж?не арт?ы т?бірлерді ?андай ж?йке талшы?тары ??райды ?
4. ?лестірме ж?лынны? суреті ар?ылы о?улы?та?ы 26-шы суретті
пайдалана отырып ж?лынны? ??рылысын аны?тау.
Ж?лын ??рылысы, орталы? ?зегі, ж?лын с?йы?ты?ы, а? ж?не с?р
заттар,ж?лын ж?йкесіні? т?бірлеріні? орналасуы, ж?лынны? сырт?ы
?абы?ы.
а) Ж?лында ж?лын ?зегі ?алай орналас?ан? Ол неге толы?
б) С?р ж?не а? затты табы?дар,оны не ??райды? Олар ?алай орналас?ан?
5. Ж?лын ?анша сигменттен ж?не ?анша ж?п аралас ж?йкелерден т?рады?
?
Дамуы: Жа?а ту?ан с?би ж?лыныны? ?зынды?ы 14-16см, 10 жаста 2 есе
?зарады, ал 20 жаста дамуы ая?талады. Осы кезе?де ж?лынны? салма?ы 8 есеге артады. Мектеп жасында?ы балаларда ж?лын нейрондарыны? к?леміні? арту
процесі ж?реді.
6. Ж?лынны? ?ызметі.
7. Ж?лынны? рефлекстік ж?не ?ткізгіштік екі ?ызметін сипаттау.
Рефлекс до?асы ж?лын ар?ылы ?тетіні туралы т?сінік беру.
III. ?олдану
1.топ магниттік та?тамен ж?мысЖ?лын ж?не миды? сыртын ?андай ?абы?ша ?аптап жатады?
(Сырт?ысы - ?атты, орта??ысы - торлы, ішкісі - ж?мса? ?абы?шалар деп
аталады)
2. топ интерактивті та?ата бойынша ж?мыс.Ми мен ж?лын ж?мса? ?абы?ыны? ?абынуынан к?біне с?билер
немесе жас балалар ?андай ж??палы ауру?а шалды?уы м?мкін?(менингит – делбе)
3. топ сурет бойынша ж?мыс Ауруды? жалпы белгілері ?андай?(бас ауырады, ??сады, есінен айырылады ж?не т. б.
IV. Талдау
Нейрондарды? т?рлерін ата:
/сезгіш, аралы?/байланыстыр?ыш/, ?оз?алт?ыш,/
2. Ж?йке ж?йесіні? б?лшы? ет талшы?ымен т?йісуін т?сіндір.
3. Ж?йке ж?йесіні? ?андай ма?ызы бар?
а) дене м?шелеріні? ?ызметін реттеу;
?) б?кіл организмні? ?зара ?йлесмді ж?мысын реттейді;
б) а?за мен сырт?ы ортаны? байланысын ?амтамасыз ету.
в) Адамны? саналы мінез-??л?ы, ойлауы мен с?йлеуі ж?йке ж?йесіні? к?рделі
дамуына байланысты.
4. Рефлекстік реттелу, до?асы дегеніміз не?
5. Рецепторларды? ?андай ма?ызы бар?
Жа?а білімді бекіту
V. Топтау
Биологиялы? диктант
1.Ж?йке жасушаларыны? ?ыс?а ?сіндісі ?осылып.. т?зеді.
2.... ядросы жо?,?ызыл т?сті ?ан жасушасы.
3.Рефлекс .. до?асы ар?ылы іске асырылады.
4.Синапстарды? біреулері... .
5. Аксон ж?йке..?зын ?сіндісі.
жауаптары:ж?йесіні?,?оздырушы, рефлекс,
ІІ-топ?а
1.Дендрит .. ?сіндісі.
2.Е? ?арапайым рефлекс-тізе..
3.Алды??ы т?бірлерді.. талшы?тар ??райды
4.Темекіні? т?тінінде ?те улы зат . бар.
5.Ж?йке жасушасы .. деп аталады.
жауаптары:?оз?алт?ыш,?ыс?а, рефлекс,ж?йке,никотин
VI. Ба?алау
2 мин.
Эссе жазу.
1.«Егер де мен невропотолог д?рігері болсам.»
Тол?аныс (рефлексия)
Ойланып, жауап бері?дер
?зін-?зі ж?не сыныптастарын ба?алау пара?ы
О?ушыны? аты-ж?ні:
№
О?ушыны? аты-ж?ні
?зін-?зі
ба?алау
Сыныптасы?ды
ба?алау
М??алімні?
ба?алауы
1
3
4
?й тапсырмасы.
§15, кесте толтыру (50-51бет).
