Жабы? т??ымды ?сімдік ?леміне саяхат

Биология пәнінен ашық сабақ.

Тақырыбы:

6 СЫНЫП

Керейбаева Салтанат Жумагалиевна

Қарасу орта мектебі КММ

Жабық тұқымды өсімдіктер әлеміне саяхат.

Сабақ мақсаттары:

Білімділік: гүлді өсімдіктер бөлімінен алған білімдерін жинақтап қорытындылау, бір жүйеге келтіру. Теориялық білімдерін меңгертіп, оны іc- жүзінде қолдануға үйрету.

Дамытушылық: оқушылардың ойларын арттыра отырып, функционалдық сауаттылығын дамыту; сыни тұрғысынан ойлау технологиясының әдіс-тәсілдерін белсенді қолдану арқылы оқушыларды жеке, жұппен, топпен жұмыс істеу, басқаларды тыңдау, өз көз-қарастарын дәлелдеп қорғай білу, біліктіліктерін дамыту.

Тәрбиелік: табиғатқа сүйіспеншілігін тәрбиелеу, оқушылардың ақыл-ойын, ғылыми дүние танымдылығын қалыптастырып, тірі табиғатпен ізгілікті қарым-қатынаста болуға, экологиялық мәдениеттілікке тәрбиелеу.

Сабақта қолданылатын құралдары: мультимедиялық презентация, проектор, визуальды презентер. Қағаздан жасалған нөмірлер, систематикалық таксондар. Саяхат сабағына сай безендірілуі (паровоз, вагондар)

Сабақ жоспары:

І. Ұйымдастыру. /7 минут/

Топтарға бөлу. Балалар, сабақ басталардын алдында үш топқа бөлінейік. Ол үшін сіздер мына жабық ыдыстан түрлі- түсті тәтті «М & М» кәмпиттерін тандап, түстеріне қарай топтарға бөлінесіндер. Қызыл түсті таңдасаныз, «Қызғалдақ» вагонға отырасыз, сары -«Адонис» вагонына және көк – «Лотос» вагонына. Ал менің сіздерге тілегім: бүгінгі саяхатымыз осы шоколад сияқты тәтті де көнілді болсын!

Ал осы сабақтың ұстанымы ретінде - балалар «Мәнгілік Ел» болу үшін сапалы білім алып, көк туымызды тек қана биікте желбіретер ұландар болсандар, біз әрқашанда сіздермен мақтанатын болармыз.

Кіріспе сөз: осы мемлекет бірде бір географиялық картада жоқ болса да, тұрғындары үнемі адамға қорек те, киім де, ем де болады. Олармен біз алдынғы сабақтарда танысқанмыз. Олар – жабықтұқымды, немесе гүлді өсімдіктер. Осы әлемде біз саяхатты пойызбен жасап, бірнеше аялдамаға тоқтаймыз. Әрбір аялдамада сіздерге тапсырмалар беріледі. Осы тапсырманы сіздерді белсенді орындауға шақырам. Өйткені соңында топтын бағасы соған байланысты қойылады. Дұрыс орындалған тапсырмаға – 3 ұпай, қателері бар тапсырмаға – 2 ұпай, мүлдем орындалмаған тапсырмаға – 0 ұпай. Әрбір топтың алдындағы саяхат- қағазға алған ұпайлары толтырылады.

Үш тобымыз да осындай үш әдемі вагондарда отыр. Паровозымыз дайын. Бәріміз дайынмыз. Саяхатымызды бастаймыз.

Бірінші стансамыз: «Тану» /7 минут/

Сіздер білесіздер, Жабықтұқымдылар екі класқа бөлінеді – дара және қосжарнақтылар. Ал олардын негізгі белгілерін және тұқымдастарын сіздер білесіздер ме? Міне олар сіздердің алдарынызда.

1. Тор жүйкелі

2. Шашақ тәріздес.

3. Крестгүлділер, раушангүлділер, алқатұқымдастар;

4. Бір жарнағы;

5. Астықтұқымдастар, лалагүлділер;

6. Екі жарнағы;

7. Параллель жүйкелі немесе доға жүйкелі;

8. Кіндік тамырлы.

Қазір сіздер алдында жатқан сандарды қолданып, мен оқып тұрған мәтіннің қажет жерінде керек санды көтеріп тұрасыздар.

Мәтін:

«Даражарнақты өсімдіктердің тамыр жүйесі -.... /2.шашақ тәріздес/, ал қосжарнақты өсімдіктерде -..../8. Кіндік тамырлы/. Қосжарнақтылардың тұқымында - .../6. Екі жарнағы /, ал даражарнақтыларда - .../4. Бір жарнағы/.

Жапырақтың жүйкеленуі, даражарнақтыларда -../7. Параллель, доға жүйкелі/, ал қосжарнақтыларда ..../1. Тор жүйкелі/.

Біз танысқан тұқымдастардан, қосжарнақтыларға жатады- .../3. Крестгүлділер, раушангүлділер, алқатұқымдастар/.

Даражарнақтыларға -.../5. Астықтұқымдастар, лалагүлділер/»

Енді сіздердің саяхат-қағаздарында 8 плюс тұрса – 3 ұпай, одан төмен болса -2 ұпай, біреуі де дұрыс болмаса – ұпай қойылмайды.

Екінші стансамыз - «Жүйелендіру» /5 мин./

Жабықтұқымдылардың өзінде 250 мындай түрі бар, ал жалпы өсімдіктердің жарты миллиондай түрлері бар. Сондықтан ғылымда олардың барлықтарын топтарға бөліп, бір жүйеге келтіретін биологияның бір саласы систематика, немесе жүйеленім деген ғылым бар. Осы ғылымның негізін салушы кім екенің білесіздер ме?

Сіздердің алдарынызда конверттердің ішінде карточкалар берілген, соларды логикалық ретімен жүйелендіріп шығыныздар. Өз –өздерінізді тексеруге болады: тапсырманы дұрыс орындасаныздар, карточкалардың артқы жағында өсімдіктің аты шығады. (1 мин) Кәне, әрбір топ шыққан сөздерді оқысын, сол арқылы біз олардын тапсырманы дұрыс орындағандарын білеміз.

Үшінші стансамыз: «Эстафеталық» /10 мин/

Эстафетаға барлық топ мүшелері қатысады. Әрбір топ бір-бір тұқымдасқа сипаттама беру керек. 1 оқушы тұқымдастың атауын береді, 2 оқушы – формуласын жазады, 3 оқушы- тіршілік формасын, 1 –оқушы – гүлшоғырын, 2 оқушы – жемісін, 3 оқушы – өкілдерің . Барлық сипаттама дұрыс болса 3 ұпай, бір –екі қателері болса - 2 ұпай, бірнеше қателерге – 1 ұпай қойылады. Саяхат-қағазға ұпай санын жазуға ұмытпаймыз.

Төртінші стансамыз: «Шипажай» стансасы./4 мин/

Осы стансасында сіздер алған білімдерінді күнделікті өмірде қолдана білу керексіздер. Ауырған кезде қандай өсімдікті және қалай қолдануға болатының айтып беру керек. Қазір әртүрлі жағдаяттарды таңдап алып, 1 минут ақылдасып, жауаптарынмен бөлісесіздер.

1 жағдаят: тұмауратқан кезде, дене қызуын төмендету үшін не істеуге болады?

2 жағдаят: суық тигеннен пайда болған жөтелге қарсы қандай өсімдікті және қалай қолдануға болады?

3 жағдаят: ауырған кезде арқаны қыздыру үшін қандай өсімдікті және қалай қолдануға болады?

Бесінші стансамыз: «Қорғау» /5 мин/

Балалар көптеген гүлді өсімдіктер қорғауды қажет етеді. Оларды қорғау мақсатында Қазақстанның қызыл кітабына тіркеген болатын. Олар сіздердің көз алдарынызда тұр. Ал кейбір өсімдіктер адамға маңызы зор болғанымен, адамамдар оларды бағаламайды. Бұл стансада біз РАФТ ойының ойнаймыз. РАФТ дегеніміз – роль, аудитория, форма, тақырып. Сіздер қорғауды қажет ететін, немесе маңызы зор бір өсімдікті алып, сол өсімдіктің атынан өздерін таңдаған аудитория алдында, белгілі бір формада (арыз, хат, міңездеме), алған бір тақырыпты ашасыздар.

Алтыншы стансамыз: «Келешек» /5 мин/

Келешекте барлықтарын мектеп түлектері боласыздар. Сондықтан осы кезеңде мен ұлттық бірынғай тестілеуде кездесетін сұрақтарды қостым.

Осы стансада «Экипаж» деген ойыны өткізіледі. Оқушылар карточка таңдау арқылы топқа бөлінеді: І. топ. Сайлау, ІІ топ. Барлығы, ІІІ. топ. Делегат, осы топтар бойынша мұғалім оқушылардың білімін тексереді. 1. Сайлау карточкасын алған топтан мұғалім бір оқушыны өзі сайлап, сұрақ береді. 2. Барлығы карточкасын алған топтан барлық оқушыдан сұрайды. 3.Делегат карточкасын алған топ іштерінен бір оқушыны дайындап, өздері делегат ретінде сабақ айтуға жібереді.

Қойылатын сұрақтар:

1. Раушангүлділердің Қазақстанда кездесетін түр саны? /35/

2. Бұршақтұқымдастар гүлінің ең ірі күлтесі? /желкен/

3. Қызғалдақтын отаны? /Қазақстан/

1. Астықтұқымдастардың сабағы қалай аталады? /сабансабақ/

2. Күріш өсіргеннен дүниежүзілік рекорд жасаған кім? /Ыбырай Жақаев-174 центнер/

3. Пияз, сарымсақ бөлетін заттар? /фитонцидтер/

1. Гүлді өсімдіктердің ең кең таралған тұқымдасы? /күрделігүлділер/

2. Крестгүлділердің жемісі? /бұршаққап/

3. Раушан қай өсімдіктен шығарылған? /итмұрын/

Саяхатымыз аяқталды. Осы саяхат-сабақ кезіндегі сіздердің көніл-күйлерініз қандай болғанын көрсету үшін, тақтада тұрған жемістің біреуін таңданыз? Жақсы болса тәттіні, төмен болса – ащыны таңдайсыз.

Саяхат қағазға қарап, ұпайларды санап баға қойыныздар.

Осы сабақта біз 250 мындай түрі бар, ең үлкен өсімдіктер тобын қайталадық. Рефлексия: Сабақтың алдында тұрған мақсатқа біз жеттік пе, қалай ойлайсыздар? Оқушылар ойларын айтады, сабақты қорытындылайды.

Үйге тапсырма: Жабықтұқымды өсімдіктер тақырыбында 10 сөзден тұратын сөзжұмбақ құрастыру.

Шығармашылық тапсырма. «Адам өміріндегі гүлді өсімдіктердің маңызы» атты эссе жазу.

Тұмауратқан кезде дене қызуын төмендету үшін не істеуге болады? Қай өсімдікті және қалай қолданамыз?

Суық тигеннен пайда болған жөтелге қарсы қандай өсімдікті және қалай қолдануға болады?

Ауырған кезде арқаны қыздыру үшін қандай өсімдікті қолданады? Тамақ ауырған адамға қандай кеңес бередініз?

Саяхат –қағаз

Сабақтың мақсаты:

Жабықтұқымды өсімдіктер бойынша алған білімді қайталау, жүйелеу, қорытындылау.

Сабақтың жоспары:

• 1) Топтарға бөліну.
• 2) “Тану” стансасы.
• 3) “Жүйелік” стансасы.
• 4) Эстафеталық.
• 5) “Шипажай” стансасы.
• 6) “Қорғау” стансасы.

1. “Тану” стансасы. Қосжарнақтылар және даражарнақтылар кластарының белгілерін білесіздер ме?

• 1) Тор тәріздес.
• 2) Шашақ тамыр жүйесі.
• 3) Крестгүлділер, алқатұқымдастар, раушангүлділер.
• 4) Бір жарнағы.
• 5) Астықтұқымдастар, лалагүлділер.
• 6) Екі жарнағы.
• 7) Параллельжүйкелі, доғажүйкелі.
• 8) Кіндік тамыр жүйесі

2. «Жүйелендіру» стансасы.

Таксондарды ретке келтір

Дүние

?

?

?

?

?

3. «Эстафеталық» стансасы.

Тұқымдастардың ерекше белгілерін білесіздер ме?

• Тұқымдастың атауы
• Гүл формуласы.
• Тіршілік формалары.
• Гүлшоғыры.
• Жемісі.
• Өкілдері.

Т 2+2 К 4 А 4+2 Ж (2)

Шөптетекті.

Гүлшоғыры – «шашақ»

Жемісі «бұршаққын,

«бұршаққынша»»

Өкілдері: орамжапырақ, шалғам, шомыр, қыша, ақбасқұрай.

Т (5) К 5 А ∞ Ж ∞ немесе 1

Шөптер, ағаштар, бұталар

Гүлшоғыры - «шашақ», «жай шатыр».

Жемісі - алма, сүйекті, жинақталған.

Өкілдері: итмұрын, таңқұрай, алма, алмұрт, алхоры, құлпынай.

Гс 3+3 А 3+3 Ж (3)

Шөптер.

Гүлшоғыры - «шашақ», ірі гүлдер.

Жемісі - «қауашақ», жидек .

Өкілдері: лалагүл, қызғалдақ, інжугүл

4. «Шипажай» стансасы.

5. «Қорғау» стансасы.

Р А Ф Т

Р

О

Л

ь

А

У

Д

И

Т

О

Р

И

я

Ф

О

Р

М

А

Т

А

Қ

Ы

Р

Ы

П

6. “Келешек”

• Раушангүлділердің Қазақстанда кездесетін түр саны?
• Бұршақтұқымдастар гүлінің ең ірі күлтесі?
• Қызғалдақтын отаны?
• Суретте қай тұқымдас көрсетілген?

6. “Келешек”

• Астықтұқымдастардың сабағы қалай аталады?
• Күріш өсіргеннен дүниежүзілік рекорд жасаған кім?
• Пияз, сарымсақ бөлетін заттар?
• Суретте қай тұқымдас көрсетілген?

6. “Келешек”

• Гүлді өсімдіктердің ең кең таралған тұқымдасы?
• Крестгүлділердің жемісі?
• Раушан қай өсімдіктен шығарылған?
• Суретте қай тұқымдас көрсетілген?

РЕФЛЕКСИЯ

• Жабықтұқымды өсімдіктер тақырыбында 10 сөзден тұратын сөзжұмбақ құрастыру.
• Шығармашылық тапсырма. «Адам өміріндегі гүлді өсімдіктердің маңызы» атты эссе жазу.