Саба?ты? ма?саты:О?ушыларды вегетативті ж?йке ж?йесіні? ??рысы мен ?ызметтерімен таныстыру. О?ушыларды? танымдылы? ?абілетін арттыра отырып, вегетативті ж?йке ж?йесіні? ат?аратын ?ызметін білу.О?ушыларды ?зін ортада сыпайы ?стау?а, адамгершілікке т?рбиелеу
Саба? т?рі: Аралас саба?
К?рнекі ??рал:электронды о?улы?,сызба-н?с?алар
Саба?ты? барысы
І. ?йымдастыру кезе?і. Саба?ты? ма?саты мен міндетін ?ою
ІІ. ?ткен материалды с?рау ?йге берілген жазбаша тапсырманы ?зара тексеруді ж?не оны ?лшем бойынша ба?алауды ?йымдастыру. Та?та?а бірнеше о?ушы шы?ып параграф бойынша ауызша т?сініктеме береді.
ІІІ. Жа?а білімді игеру.Вегетативті (автономды) ж. ж-? іс-?рекеті еріксіз, санасызж?зеге асырылады ж?не адам еркімен бас?арыл майды.адамны? ?алауы бойынша ас ?орытуды жылдамдату?а,ж?рек ж?мысын баяулату?а, тамырлар арнасын ке?ейтуген\е тарылту?а, тер б?луді то?тату?а ж?не т.б. болмайды.вегетативті ж?йке ж?йесі тамырлар мен ішкі м?шелердінбіры??ай салалы б?лшы? ет ?лпасыны? ?ызметін ?амтасыз етеді.
Вегетативті ж?йке ж?йесі симпатикалы? ж?не парасимпатикалы? б?лімдерге б?лінеді. Олар м?шелерге ?арамакарсы ?рекет етеді. Мысалы, егер симпатикалык б?лім ж?рек іс-?рекетін ?оздырса, парасимпатикалы? б?лім баяу-латады. Симпатикалык б?лім ішекті? ж?мысын тежейді, ал парасимпатикалык ж?йе ?оздырады. Симпатикалы? ж?не парасимпатикалы? болімдерде орталы? ж?не шеткі б?ліктер бар. Симпатикалы? б?лімні? бірінші нейрондарыны? денесі ж?лынны? ?зына бойында орналасып, вегетативті ядролар т?зеді. Ядролардан тарайтын талшы?тар омырт?а жотасы бойында орталы? ж?йке ж?йесінен тыс симпатикалык? ж?йке т?йіндерін т?зеді. Осы т?йіндерден талшы?тар барлы? ішкі м?шелерге, теріге, ?ан тамырларына, тер бездеріне, сезім м?шелеріне таралады. М?шелерге ?озу ?зын ?ткізгіш жол ар?ылы ?теді
Парасимпатикалы? ядролар орта??ы, сопакша ми б?лімдерінде ж?не ж?лыннын сегізк?з б?лімінде орналасады. Ж?йке талшы?тары сопакша ми ядроларынан кезбе ж?йке ??рамына кіреді. Парасимпатикалы? ядролар орталык ж?йке ж?йесінен тыс, м?шелерге жа?ьін т?зіледі ж?не оларды? талшы?тары ж?йке импульсін ішкі м?шелерге, теріге, ?ан тамырларына, тер бездеріне, сезім м?шелерге береді. симпатикалык б?лім:
А)?ан тамырларын тарылту?а байланысты кан ?ысымын к?теруді
?) кез ?арашы?ыны? ?л?аюына ?сер етеді;
б) жылу беруді жо?арылатады;
в) ж?ректі? жиырылу м?лшерін арттырады;
г)ас ?орыту м?шелеріні? іс-?рекетін тежейді;
?) куыкты? біры??ай салалы б?лшык ет ?лпасын бос?сытады.
Парасимпатикалык б?лім ?арама-?арсы ?рекет
ІV.Жа?а саба?ты бекіту. ?сімді ж?йке ж?йесін кейде неліктен автономды ж?йке ж?йесі деп атайды? ?сімді ж?йке ж?йесі ?андай б?ліктерге б?лінеді?
V. ?йге тапсырма. Параграф со?ында?ы с?ра?тар?а жауап беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Вегетативті ж?йке ж?йесіні? симпатикалы? ж?не парасимпатикалы? б?лімдері»
Сабақ: Уақыты:
Сабақ тақырыбы: Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдері
Сабақтың мақсаты:Оқушыларды вегетативті жүйке жүйесінің құрысы мен қызметтерімен таныстыру. Оқушылардың танымдылық қабілетін арттыра отырып, вегетативті жүйке жүйесінің атқаратын қызметін білу.Оқушыларды өзін ортада сыпайы ұстауға, адамгершілікке тәрбиелеу
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Көрнекі құрал:электронды оқулық,сызба-нұсқалар
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабақтың мақсаты мен міндетін қою
ІІ. Өткен материалды сұрау Үйге берілген жазбаша тапсырманы өзара тексеруді және оны өлшем бойынша бағалауды ұйымдастыру. Тақтаға бірнеше оқушы шығып параграф бойынша ауызша түсініктеме береді.
ІІІ. Жаңа білімді игеру.Вегетативті (автономды) ж. ж-ң іс-әрекеті еріксіз, санасызжүзеге асырылады және адам еркімен басқарыл майды.адамның қалауы бойынша ас қорытуды жылдамдатуға,жүрек жұмысын баяулатуға, тамырлар арнасын кеңейтуген\е тарылтуға, тер бөлуді тоқтатуға және т.б. болмайды.вегетативті жүйке жүйесі тамырлар мен ішкі мүшелердінбірыңғай салалы бүлшық ет ұлпасының қызметін қамтасыз етеді.
Вегетативті жүйке жүйесі симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдерге бөлінеді. Олар мүшелерге қарамакарсы әрекет етеді. Мысалы, егер симпатикалык бөлім жүрек іс-әрекетін қоздырса, парасимпатикалық бөлім баяу-латады. Симпатикалык бөлім ішектің жұмысын тежейді, ал парасимпатикалык жүйе қоздырады. Симпатикалық және парасимпатикалық болімдерде орталық және шеткі бөліктер бар. Симпатикалық бөлімнің бірінші нейрондарының денесі жұлынның ұзына бойында орналасып, вегетативті ядролар түзеді. Ядролардан тарайтын талшықтар омыртқа жотасы бойында орталық жүйке жүйесінен тыс симпатикалыкқ жүйке түйіндерін түзеді. Осы түйіндерден талшықтар барлық ішкі мүшелерге, теріге, қан тамырларына, тер бездеріне, сезім мүшелеріне таралады. Мүшелерге қозу ұзын өткізгіш жол арқылы өтеді
Парасимпатикалық ядролар ортаңғы, сопакша ми бөлімдерінде және жұлыннын сегізкөз бөлімінде орналасады. Жүйке талшықтары сопакша ми ядроларынан кезбе жүйке құрамына кіреді. Парасимпатикалық ядролар орталык жүйке жүйесінен тыс, мүшелерге жақьін түзіледі және олардың талшықтары жүйке импульсін ішкі мүшелерге, теріге, қан тамырларына, тер бездеріне, сезім мүшелерге береді. симпатикалык бөлім:
А)қан тамырларын тарылтуға байланысты кан қысымын көтеруді
ә) кез қарашығының ұлғаюына әсер етеді;
б) жылу беруді жоғарылатады;
в) жүректің жиырылу мөлшерін арттырады;
г)ас қорыту мүшелерінің іс-әрекетін тежейді;
ғ) куыктың бірыңғай салалы бұлшык ет ұлпасын босңсытады.
Парасимпатикалык бөлім қарама-қарсы әрекет
ІV.Жаңа сабақты бекіту. Өсімді жүйке жүйесін кейде неліктен автономды жүйке жүйесі деп атайды? Өсімді жүйке жүйесі қандай бөліктерге бөлінеді?
V. Үйге тапсырма. Параграф соңындағы сұрақтарға жауап беру.
