Тыныс алуды? ма?ызы.Тыныс алу м?шелері.

8 сынып. Биология

Саба?ты? та?ырыбы:Тыныс алуды? ма?ызы.Тыныс алу м?шелері:Ауа тасымалданатын жолдар ж?не ?кпе.М?рын,а??а, ж?т?ынша?, к?мекей ке?ірдек ж?не негізгі бронхылар, оларды? ??рылысы мен ?ызметі.?кпені? ??рылысы ж?не ?ызметі.?кпедегі ж?не ?лпада?ы газ алмасу.
Саба?ты? ма?саты:

• Тыныс алу туралы, тыныс алу м?шелері, оларды? ??рылысы мен ма?ызы, ат?аратын ?ызметі  туралы білімдерін ж?йелеу.
• Тыныс  алу м?шелері ??рылысы мен ?ызметі туралы білімдерін дамыту
• Тыныс  алу м?шелерін таза ?стау?а,??ыптылы??а ?йрету.

Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та,плакаттар, ?йлестірме материалдар, о?улы?

Саба?ты? т?рі: жа?а саба?

Саба?ты?  ?дісі: т?сіндіру, ?здік ж?мыс, топпен ж?мыс, тест ж?мысы

Саба?ты? барысы:    І. ?йымдастыру

                                        1.1 О?ушылармен амандасу, т?гелдеу

                                        1.2 О?ушы зейінін саба??а аудару

?й тапсырмасын тексеру: Тестпен ж?мыс.

1.Артериялы? ?ысым ?ай кезде  е? жо?ары болады?

А) ж?рекше жиырыл?анда

?) ?арынша жиырыл?анда

Б) ?арынша боса?сы?анда

В) жалпы боса?сы?анда

2. ?ан ?ысымы ?айсысында жо?ары?

А) артерияда

?)венада

Б)капиллярда

В)артериоллада

3.?ан а?ысыны? жылдамды?ы ?айсысында жо?ары

А)?кпе артериясында

?) ?ол?ада

Б) капиллярда

В) венада

4.Капиллярда?ы ?ан ?оз?алысыны? жылдамды?ын к?рсеті?дер:

А)0,5м/с

?)0,25м/с

Б)0,50м/с

В)0,5мм/с

5.Организмні? ішкі ортасын не ??райды?

А)лимфа,?ан, ?лпа с?йы?ты?ы

?)?т,?ан,ас?азан с?лі

Б)лимфа,?ан, ас?азан с?лі

В)з?р,?т,?лпа с?йы?ты?ы

6.Эритроциттер ?айда т?зіледі

А)бауырда, к?кбауырда;

?)с?йекті? ?ызыл кемігінде,к?кбауырда

Б)лимфа т?йіндерінде

В) лимфа т?йіндерінде, с?йекті? ?ызыл кемігінде

7.Лейкоциттер ?айда т?зіледі

А) с?йекті? ?ызыл кемігінде

?) бауырда

Б) бауырда, к?кбауырда;

В) лимфа т?йіндерінде

8.?анны? ?юына не ?атысады?

А)эритроциттер

?)лейкоциттер

Б)тромбоциттер

В)?ызыл ?ан жасушалары

9.Дені сау адамны? ?ан ?ысымы те? келеді

А)120/80 мм сын.ба?.

?)150/80мм сын.ба?.

Б)70/80мм сын.ба?.

В)110/70мм сын.ба?.

10.?ан кетуді? неше т?рі бар

А)2

?)3

Б)4

В)5

Жа?а саба?: 1. Тыныс алуды? ма?ызы.

                        2. Тыныс алу м?шелері,??рылысы мен ?ызметі

                        3. ?кпедегі ж?не ?лпада?ы газ алмасу

Тыныс алу дегеніміз – организм  мен сырт?ы орта арасында оттекті? еніп, к?мір?ыш?ыл газыны? шы?арылуымен байланысты ж?ретін газ алмасу процесі.Оттек органикалы? заттарды ыдырату?а  ж?не тоты?тыру?а ?ажет, осы кезде энергия б?лініп, к?мір?ыш?ыл газы мен су т?зіледі.Оттекті? ?лпа?а еніп, к?мір?ыш?ыл газыны? шы?арылуы ?ан ар?ылы ?амтамасыз етіледі.?ан мен атмосфера арасында?ы газ алмасу тыныс алу м?шелерінде ж?реді.?кпедегі газ алмасу сырт?ы тыныс алу,?лпада,?ы газ алмасу ішкі тыныс алу.Тынышты? к?йінде ересек адам минутына 16-18  тыныс алу ?оз?алысын жасайды.

Ауа тасымалдау жолдары

?лпада?ы жіне ?кпедегі газ алмасу

Тыныс алу кезіндегі атмосфералы? ауаны? ??рамы

Газдар

Тыныс ал?анда?ы ауада(к?лемдік%)

Тыныс шы?ар?анда?ы

ауада(к?лемдік%)

Оттек

21

16

К?мір?ыш?ыл газы

0,03

4,0

Азот

79

79

 Бекіту тапсырмалары

№1с?йкестендіру

М?тінмен ж?мыс

Газдар

Тыныс ал?анда?ы ауада(к?лемдік%)

Тыныс шы?ар?анда?ы ауада(к?лемдік%)

Оттек

К?мір?ыш?ыл газы

Азот

№2тапсырма І топ?а

ІІ топ?а

?йге тапсырма: § 39,40  99 -сурет 1,3 кесте 147бетте