Тіршілік ?шін к?рес. Т?рішілік к?рес. Т?раралы? к?рес. С?рыптауды? тиімділігі.

К?ні:

9 «Б» сынып

биология

Саба?ты? та?ырыбы:

Тіршілік ?шін к?рес. Т?рішілік к?рес. Т?раралы? к?рес. С?рыптауды? тиімділігі.

Саба?ты? ма?саты:

Тіршілік ?шін к?рес т?рлеріні? ерекшеліктерін т?сіне отырып, ?орша?ан орта мен организм арасында?ы к?рделі ?атынас?а сипаттама беру.

Міндеттері:

Та?ырыпты ашу ?шін о?ушылар?а негізгі сипаттау?а ы?пал ету.

Тапсырмалар ж?не ?осымша м?ліметтермен ж?мыс жасата отырып, биология п?ніне деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.

О?ушыларды ?з ойын на?ты мысалдармен жекізу, ал?ан білімдерін ?мірде ?олдана білуге ?йрету.

К?тілетін н?тиже:

О?ушылар тіршілік ?шін к?ресті? т?рлерін, организмдерді? жырт?ышты? жа?дайда?ы б?секелестігін, т?рішілік, сырт?ы ортаны? ?олайсыз жа?дайларымен ?алай к?ресетіндігін біледі.

Дарвинизм за?дылы?тарына сипаттама жасай алады.

Т?йінді идеялар:

Даралар арасында?ы ?орек, орын, жары?, ыл?ал ?шін к?ресті? идеясын ашады.

К?рнекіліктер:

Презентация,видео,дидактикалы? таратпа материалдар,тест тапсырмалары,стикер

?йымдастыру. (1мин)

Амандасу. О?ушыларды т?гендеу.

Саба?ты? этаптары:

Саба?ты? барысы

К?тілетін н?тиже

Топтастыру

Эволюция негізін ?алаушылар

(Ч. Дарвин, К. Линней, Ж.Б. Ламарк)

Берілген кеспе ?ріптерден с?з ??рау.

Топтар?а тез арада бірігу.

Жылдам ойлану, тап?ырлы?ты тану.

?й тапсырмасын тексеру.

Кім жылдам?

ойыны

«Білгенге маржан»

Терминдер кабинеті

Сергіту с?ті

Білімі?ді СЫНА

Суреттер с?йлейді

Шы?армашылы? ж?мыс

1. ?дістемелік с?рыптауды мысалмен д?лелде?дер.

2.Таби?и с?рыпталу?а аны?тама бері?дер.

3.Неліктен ма?сатсыз с?рыптау дейді?

4.А?заларды? ?ар?ынды к?беюіні? себебі неде?

5.?олдан с?рыптау?а аны?тама бері?дер

Жа?а саба?

§40 Тіршілік ?шін к?рес, оны? себептері мен т?рлері

Жоспары:

1.Тіршілік ?шін к?рес.

2.Т?рішілік к?рес.

3.Т?рішілік к?ресті? ба?ыттары.

4.Т?раралы? к?рес.

5.?лі таби?атпен к?рес.

Т?мендегі слайдтарды? к?мегімен саба? т?сіндірілді
Тіршілік ?шін к?рес
Ч. Дарвин тіршілік ?шін к?рес ?зара бірін - бірі ы?ыстыратын екі себеп деп есептеді, ол себептер:
1. Тірі а?заларды? к?беюге шексіз бейімділігі;
2. Екінші тараптан таби?и ресурстарды? шектеулілігі.
Д?ст?р бойынша тіршілік ?шін к?рес 3 т?рге б?лінеді. Олар: т?рішілік, т?раралы? к?рес ж?не абиозды? факторлармен немесе ?лі таби?атпен к?рес шош?асыны? ?яластарында?ы елім - жітім м?лшеріні? ?те кеп болуы ту?ан к?шіктер саныны? к?птігіне т?уелді болатыны бай?ал?ан. Дамуды? м?ндай тетігі ?рпа? ты?ызды?ын тежейді.
5 слайд
Ту?ан дара?тар саны 2 3 4 5 6
?лім - жітім %- ы 22% 27% 38% 45% 70%
М?ндай жа?дай жануарларда ?ана емес, ?сімдіктерде де бар.

?сімдіктерде жыныстас ?ріптесі ?шін к?рес, ?сіресе ?здігінен тоза?данатын т?рлерде шартты сипатта болады.
Б?дан бас?а б?кіл т?рішілік ж?не т?раралы? к?ресті тура ж?не жанама деп б?луге болады. Тура к?рес кезінде дара?тар ашы? со?ты?ысады. Мысалы, к?птеген т?рлерді? аталы?тары (?тештер, ?о?ыздар, иттер, мысы?тар, морждар) аналы?ты иелену ?шін ?а?ты?ыс жарыс?а т?седі. Жануарларды? к?пшілігі (?о?ыр аю, арыстандар) аума? ?шін ж?л?ысады. ?орек жетіспесе (шортандар) немесе ?зге себептер ?рекетінен (арыстандар т?ра?ты топ жетекшісі ауыс?ан кезде) ересек дара?тар ?з т?ріне жататын шаба?тар мен к?шіктерді жейді.

Тіршілік ?шін к?рес барысында :

1) Орта жа?дайларына жа?сы бейімделген дара?тар тірі ?алады ж?не ?рпа? ?алдырады;

2) ?сіресе т?рішілік к?рес к?штірек ?теді, ал ?ал?ан екі форма к?бінесе соны к?шейтеді т?седі

3) ?олайсыз белгілері бар дара?тарды? барлы?ы м?лде жойылып кетпейді.Кездейсо?ты?ты? н?тижесінде оларды? бір б?лігі б?рібір са?талып, саны аз ?рпа? ?алдырады.

4) Тіршілік ?шін к?рес таби?и с?рыпталу?а жеткізеді.

Тіршілік ?шін т?рішілік к?рес

Т?раралы? к?рес

Абиозды? факторлармен

к?рес

Видео

Тіршілік ?шін к?рес ?зара бірін-бірі

ы?ыстыратын ?андай

екі себептен т?рады?

?сімдіктерде ж?не жануарларда болатын

тіршілік ?шін к?ресті? барлы?

т?рлеріне мысал келтір?

К?ресті? ?ай т?рлері барлы?ынан

к?штірек ?теді, неге?

“О?ай кездейсо?ты?” деген не,оны?

эволюциялы? ?дерістегі р?лі ?андай?

1)тіршілік ?шін к?рес

2) т?рішілік к?рес

3)абиозды? факторлармен к?рес

4) т?рарлы? к?рес

5) жанама к?рес

6) тура к?рес

ПОСТЕР

1 топ?а Т?рішілік к?рес

2 топ Т?раралы? к?рес

С?ра?тар ар?ылы жауап ?айтарылып, ?ткен та?ырыпты ме?гергенін к?рсетеді.

О?улы? пен ж?мыс

Д?птер мен ж?мыс

?р топ о?ушылары

орындарынан т?рып б?ріміз сергіту с?тін жасаймыз

топпен ж?мыс

Суреттегі к?рестерді о?ушы тауып,с?йкестендіреді

?р топ ?здері та?ырып бойынша постерлерін ?ор?айды

Саба?ты ?орытындылау

Тестік тапсырма.

Тест тапсырмасын тексере отырып, жа?а та?ырыпты ?орытындылайды.

?йге тапсырма

§40 мазм?ндау.

Тапсырманы т?ртіп алу

Ба?алау

Топ басшысыны? ба?алауы.

Кері байланыс

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тіршілік ?шін к?рес. Т?рішілік к?рес. Т?раралы? к?рес. С?рыптауды? тиімділігі.»

Биология пәні мұғалімі: Кузербаева А

Күні:	9 «Б» сынып	биология
Сабақтың тақырыбы:	Тіршілік үшін күрес. Түрішілік күрес. Түраралық күрес. Сұрыптаудың тиімділігі.
Сабақтың мақсаты:	Тіршілік үшін күрес түрлерінің ерекшеліктерін түсіне отырып, қоршаған орта мен организм арасындағы күрделі қатынасқа сипаттама беру.
Міндеттері:	Тақырыпты ашу үшін оқушыларға негізгі сипаттауға ықпал ету. Тапсырмалар және қосымша мәліметтермен жұмыс жасата отырып, биология пәніне деген қызығушылығын арттыру. Оқушыларды өз ойын нақты мысалдармен жекізу, алған білімдерін өмірде қолдана білуге үйрету.
Күтілетін нәтиже:	Оқушылар тіршілік үшін күрестің түрлерін, организмдердің жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестігін, түрішілік, сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларымен қалай күресетіндігін біледі. Дарвинизм заңдылықтарына сипаттама жасай алады.
Түйінді идеялар:	Даралар арасындағы қорек, орын, жарық, ылғал үшін күрестің идеясын ашады.
Көрнекіліктер:	Презентация,видео,дидактикалық таратпа материалдар,тест тапсырмалары,стикер
Ұйымдастыру. (1мин)	Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сабақтың этаптары:	Сабақтың барысы		Күтілетін нәтиже
Топтастыру	Эволюция негізін қалаушылар (Ч. Дарвин, К. Линней, Ж.Б. Ламарк) Берілген кеспе әріптерден сөз құрау.		Топтарға тез арада бірігу. Жылдам ойлану, тапқырлықты тану.
Үй тапсырмасын тексеру. Кім жылдам? ойыны «Білгенге маржан» Терминдер кабинеті Сергіту сәті Біліміңді СЫНА Суреттер сөйлейді Шығармашылық жұмыс	1. Әдістемелік сұрыптауды мысалмен дәлелдеңдер. 2.Табиғи сұрыпталуға анықтама беріңдер. 3.Неліктен мақсатсыз сұрыптау дейді? 4.Ағзалардың қарқынды көбеюінің себебі неде? 5.Қолдан сұрыптауға анықтама беріңдер Жаңа сабақ §40 Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері Жоспары: 1.Тіршілік үшін күрес. 2.Түрішілік күрес. 3.Түрішілік күрестің бағыттары. 4.Түраралық күрес. 5.Өлі табиғатпен күрес. Төмендегі слайдтардың көмегімен сабақ түсіндірілді Тіршілік үшін күрес Ч. Дарвин тіршілік үшін күрес өзара бірін - бірі ығыстыратын екі себеп деп есептеді, ол себептер: 1. Тірі ағзалардың көбеюге шексіз бейімділігі; 2. Екінші тараптан табиғи ресурстардың шектеулілігі. Дәстүр бойынша тіршілік үшін күрес 3 түрге бөлінеді. Олар: түрішілік, түраралық күрес және абиоздық факторлармен немесе әлі табиғатпен күрес шошқасының ұяластарындағы елім - жітім мөлшерінің өте кеп болуы туған күшіктер санының көптігіне төуелді болатыны байқалған. Дамудың мұндай тетігі ұрпақ тығыздығын тежейді. 5 слайд Туған дарақтар саны 2 3 4 5 6 Өлім - жітім %- ы 22% 27% 38% 45% 70% Мұндай жағдай жануарларда ғана емес, өсімдіктерде де бар. Өсімдіктерде жыныстас әріптесі үшін күрес, әсіресе өздігінен тозаңданатын түрлерде шартты сипатта болады. Бұдан басқа бүкіл түрішілік және тұраралық күресті тура және жанама деп бөлуге болады. Тура күрес кезінде дарақтар ашық соқтығысады. Мысалы, көптеген түрлердің аталықтары (әтештер, қоңыздар, иттер, мысықтар, морждар) аналықты иелену үшін қақтығыс жарысқа түседі. Жануарлардың көпшілігі (қоңыр аю, арыстандар) аумақ үшін жұлқысады. Қорек жетіспесе (шортандар) немесе өзге себептер әрекетінен (арыстандар тұрақты топ жетекшісі ауысқан кезде) ересек дарақтар өз түріне жататын шабақтар мен күшіктерді жейді. Тіршілік үшін күрес барысында : 1) Орта жағдайларына жақсы бейімделген дарақтар тірі қалады және ұрпақ қалдырады; 2) Әсіресе түрішілік күрес күштірек өтеді, ал қалған екі форма көбінесе соны күшейтеді түседі 3) Қолайсыз белгілері бар дарақтардың барлығы мүлде жойылып кетпейді.Кездейсоқтықтың нәтижесінде олардың бір бөлігі бәрібір сақталып, саны аз ұрпақ қалдырады. 4) Тіршілік үшін күрес табиғи сұрыпталуға жеткізеді. Тіршілік үшін түрішілік күрес Түраралық күрес Абиоздық факторлармен күрес Видео Тіршілік үшін күрес өзара бірін-бірі ығыстыратын қандай екі себептен тұрады? Өсімдіктерде және жануарларда болатын тіршілік үшін күрестің барлық түрлеріне мысал келтір? Күрестің қай түрлері барлығынан күштірек өтеді, неге? “Оңай кездейсоқтық” деген не,оның эволюциялық үдерістегі рөлі қандай? 1)тіршілік үшін күрес 2) түрішілік күрес 3)абиоздық факторлармен күрес 4) түрарлық күрес 5) жанама күрес 6) тура күрес ПОСТЕР 1 топқа Түрішілік күрес 2 топ Түраралық күрес		Сұрақтар арқылы жауап қайтарылып, өткен тақырыпты меңгергенін көрсетеді. Оқулық пен жұмыс Дәптер мен жұмыс Әр топ оқушылары орындарынан тұрып бәріміз сергіту сәтін жасаймыз топпен жұмыс Суреттегі күрестерді оқушы тауып,сәйкестендіреді Әр топ өздері тақырып бойынша постерлерін қорғайды
Сабақты қорытындылау	Тестік тапсырма.		Тест тапсырмасын тексере отырып, жаңа тақырыпты қорытындылайды.
Үйге тапсырма	§40 мазмұндау.		Тапсырманы түртіп алу
Бағалау	Топ басшысының бағалауы.		Кері байланыс