Та?ырыбы: Озы? ойлы тап?ырлар

Күні: 27.02.2016

Пәні: Биология

Сыныбы:  8 сыныптар арасында

Тақырыбы:

Мақсаты: Оқушылардың биология пәні бойынша білім деңгейлерін байқап,

пәнге деген қызығушылығын арттырып, оларды тапқырлыққа,

алғырлыққа баулу мақсатында өткізу.

Сабақ түрі: Сайыс сабақ

Барысы:

Бүгінгі сайысымыз 4 кезеңнен тұрады.

1. Тарихта ерекше орны бар тарихи тұлғалар беріледі. 3 минут ішінде берілген сұрақтарды

сәйкестендіріп, осы тарихи тұлғаларды табу керек. Қанша сұраққа дұрыс жауап берілсе, 2 ұпай

беріледі.

2. «Білімдіге жол ашық!» сұрақ жауап Топтардағы әр бір оқушыға бір сұрақтан беріледі. Әр бір

дұрыс жауап үшін 1 ұпай.

3. «Полиглот ». «Полиглот» Бұл кезеңде әрбір топқа қазақ тілінде биология пәніне тиісті термин

сөздер берілген. Сол сөздердің орыс және ағылшын тіліндегі аудармасын жазуы

керек болады. Әр бір дұрыс сөз үшін 1 ұпай беріледі.

4. « Сөзжұмбақ» Бұл кезеңде әрбір оқушы «Биология» ұғымына ассоциация құрып сөзжұмбақты

шешу керек . Әр бір дұрыс сөз үшін 3 ұпай беріледі.

5. «Қызықты тест» бұл кезеңде топтық кезең деп аталады, дұрыс шешкен тест жауабына 2 ұпай

беріледі

Топ таныстыру. Бұл кезеңде әр бір топ өз тобының атын кеңнен

таныстырып өтеді.

1-топ «Жасуша»

2-топ «Мүше»

3-топ «Ұлпа»

І кезең.  Тарихта ерекше орны бар тарихи тұлғалар беріледі. 3 минут ішінде берілген сұрақтарды сәйкестендіріп, осы тарихи тұлғаларды табу керек. Қанша сұраққа дұрыс жауап берілсе, 2 ұпай беріледі.

1.Нобель сыйлығын алған, фогоцитоз құбылысын ашқан ғалым.  Орыс ғалымы.

Иммунитеттің биологиялық теориясын тұжырымдаған. (И.И. Мечников).

2.Тұңғыш ана тілінде жаратылыстану ғылымы ішінде «Жануарлар» кітабын жазды.   

(Халел Досмұхамедов).

3.Қан айналымды ашқан ғалым.    (В. Гарвей).

4.Өте ұсақ қан тамырлары-капиллярларды ашқан.     (М. Мальпиги).

5.Адам қанының топтарын ашқан.     (К. Ландштейнер).

6.Жасушаны ашқан ғалым кім?     (Р. Гук)

7.Шешек аурына ем қолданған біртума қазақ шипагері кім?   (Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы)

8.Жануарлар дүниесін зерттеуде үлкен үлес қосқан қазақтың ұлы ғалымы кім?       (Ш.Уалиханов)

9.Бактериялар мен қарапайым организмдерді ашты.     (А. Левенгук).

10.Сілекей бездерінің қызметін, шартты рефлексті ашқан ғалым. (И.П. Павлов).

СӘЙКЕСТЕНДІРУ

(И.П. Павлов).	Нобель сыйлығын алған, фогоцитоз құбылысын ашқан ғалым.  Орыс ғалымы. Иммунитеттің биологиялық теориясын тұжырымдаған.
(Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы)	Бактериялар мен қарапайым организмдерді ашты.
(И.И. Мечников).	Қан айналымды ашқан ғалым.
(К. Ландштейнер).	Жануарлар дүниесін зерттеуде үлкен үлес қосқан қазақтың ұлы ғалымы кім
(А. Левенгук).	Шешек аурына ем қолданған біртума қазақ шипагері кім
(В. Гарвей).	Адам қанының топтарын ашқан
(Халел Досмұхамедов).	Өте ұсақ қан тамырлары-капиллярларды ашқан
(Ш.Уалиханов)	Жасушаны ашқан ғалым кім
(М. Мальпиги).	Тұңғыш ана тілінде жаратылыстану ғылымы ішінде «Жануарлар» кітабын жазды
(Р. Гук)	Сілекей бездерінің қызметін, шартты рефлексті ашқан ғалым

ІІ - кезең Тест тапсырма

І топ

1. Тыныш отырған адам бір минутта неше рет тыныс алады? 16-18 рет

2. Көмекейдің жалғасы,іші қуыс түтік пішінді шеміршекті мүше: Кеңірдек

3. Омыртқа саны? 33-34

4. Сүт және тұрақты тістер саны? Сүт тістері -8

5. Қалыпты ұйқы неше сағат? 8 сағат

ІІ топ

1. Қай ауру медицинада “Королдер ауруы” деп аталады? Гемофилия

2. Түстерді ажырата алмайтын ауру? Дальтонизм

3. Қан қысымын өлшейтін аспап? Тонометр

4. Қаназдық ауруы? анемия

5. Ұзындығы 11-13 см болатын бұлшықетті мүше:  жұтқыншақ 

ІІІ топ 

1. Аш ішектің бөлімдері: ұлтабар, аш ішек, мықын  ішек 

2. Төменгі бөлігі қарынмен жалғасатын мүше: Өңеш

3. Қанның ұюына қатысады: Тромбоциттер

4. Бауыр,ұйкыбезінің өзектері ашылатын мүше: Ұлтабар

5. Есту аймағы орналасқан ми бөлігі: аралық ми

ІІІ - кезең «Полиглот» ойынын бастаймыз. Жауабын үш тілде айта білуі керек. (қазақша, орысша, ағылшынша).

1. Жасуша – клетка -

2. Бауыр – печень -

3. Ұлпа – ткань

4. Ми – мозг

5. Адам – человек

6. Көз – глаза

7. Жүйке – нерв

8. Тіс – зубы

9. Қаңқа- склет

10. Ерін – губа

11. Сүйек – кость

12. Тері – кожа

13. Қас – бровь

14. Қан – кровь

15. Жүрек –

16. Өкпе –

17. Денсаулық – здаровье

IV- кезең « Сөзжұмбақ» Бұл кезеңде әрбір оқушы «Биология» ұғымына ассоциация құрып сөзжұмбақты шешу керек . Әр бір дұрыс сөз үшін 3 ұпай беріледі.

Б

А

Л

Д

Ы

Р

Б

И

Д

А

Й

Т

О

Р

Ғ

А

Й

Ж

Ы

Л

А

Н

К

А

Р

Т

О

П

П

И

И

Н

Г

В

И

Н

В

И

Р

У

С

Б

А

К

Т

Е

Р

И

Я

Сұрақтары: 1. Су өсімдігі. 2. Дәнді дақыл. 3. Үй маңы құсы. 4. Улы жануар. 5. Азықтық мәдени дақыл

6. Ұшпайтын құс. 7. Тұмау ауруын қоздырушы. Туберкулез ауруын қоздырушы.

V.Кезең «Қызықты тест» бұл кезеңде топтық кезең деп аталады, дұрыс шешкен тест жауабына 2 ұпай беріледі.

1. Мына төмендегі аңдардың қайсысы жуынған кезде алақанымен қарды кесіп алып көзін, құлағының

айналасын жуады?

А) Жолбарыс Ә) Қоңыр аю Б) Ақ аю В) Маймыл

2. Мына аңдардың қайсысы бір жақ қырымен жатып ұйықтайды?

А) Ақ аю Ә) Теңіз итбалығы Б) Мүйіз тұсық В) Қасқыр

3. Балаларын суықтан қорғау ұшін көрпе орнына балаларының үстіне өзі шығып ұйықтайтын

сүтқоректіні табыңыз?

А) Құндыз Ә) Үлкен панда аюы Б) Қоян В) Тышқан

4. Мына құстардың қайсысы мойнын созбай шақыра алмайды?

А) Әтеш Ә) Күркетауық Б) Түйе құс В) Қаз

5. Төмендегі берілген сүтқоректілердің қайсысы бір көзін ашып ұйықтайды?

А) Көгілдір көк кит Ә) Бегомот (Зіл) Б) Піл В) Дельфин

6. Түйеге қарағанда мына жануарлардың қайсысы шөлге шыдамды келеді

А) Гепард Ә) Керік Б) Арыстан В) Құм тышқандары

7. Бір мезгілде екі көзін бірдей жұма алатын балықты көрсетіңіз?

А) Бекіре Ә) Жайын Б) Акула В) Шортан

8. Қанатын минутына 200 рет қағатын құсты көрсетіңіз?

А) Жұмақ құс Ә) Қарылғаш Б) Үкі В) Колибри

9. Мыналардың қайсысы бір түннің ішінде 100 метрлік жерді қаза алады?

А) Көртышқан Ә) Жауын құрт Б) Құмқазар В) Саршұнақ

10. Төмендегі жануарлардың қайсысы тырнақтантарын жасыра алмайды?

А) Арыстан Ә) Гепард Б) Түлкі В) Құндыз

Қорытынды.

сонымен біздің жас биологтар туралы кешіміз аяқталды. Әділ қазылар алқасына сөз беріп, ойынымыздың жеңімпазы атанған топпен танысайық.

Қонақтардың ішінен белсене қатысқандарды атау. Ендігі сөз кезегін әділ қазылар алқасына береміз.

Сонымен бүгінгі сайыс кешіміз аяқталды. Келесі кездескенше сау болыңыздар.

8-сынып, ІІІ тоқсан, І нұсқа.

1.Қандай ферменттер майды ыдыратады:

     а) липаза

     ә) инсулин

     б) пепсин

2. Қоректік заттар құрамына қандай органикалық заттар кіреді:

   а) нәруыздар, көмірсулар

   ә) витаминдер

   б) минералды тұздар.

3.Көмірсулардың тәуліктік мөлшері:

     а) 80-90г    ә) 100-105г     б) 400-500г

4.Ұзындығы 11-13 см болатын бұлшықетті мүше:

  а) жұтқыншақ    ә) тіл        б) көмей

5. Адамда ас қорыту жолының ұзындығы:

  а)  3-5 м   ә) 8-10 м    б) 15-19м

6. Аш ішектің бөлімдері:

  а) ұлтабар, тік ішек, аш ішек 

  ә) ұлтабар, аш ішек, мықын  ішек 

  б) соқырішек, тік ішек, жиек ішек 

7. Бауырда көмірсулар қандай күйде жинақталады:

а) гликоген  ә)  нәруыз    б) пепсин

8. 2 жасар баладағы сүт тістердің саны:

а)   15  ә)   20    б) 32

9. Тістегі сүйекке ұқсас қатты зат:

а)  дентин  ә)  эмаль  б) креуке

10. Ауыз қуысындағы қозғалмалы бұлшықетті мүше:

а)  тіл  ә)  таңдай  б)  жақ

11. Ас қорыту мүшелерінің қызметін зерттеген ғалым:

а) И.И. Мечников  ә)  И.П. Павлов  б) И.С. Сеченов

12. Асқазан сөлінің негізгі ферменттері:

а)  инсулин ә) пепсин, химозин    б) адреналин

13. Аш ішектің жоғарғы жағы:

а)  өңеш  ә)   соқыр ішек    б) ұлтабар

14. Қоретік заттардың толық сіңуі қай мүшеде  болады:

а)  ауызда  ә)  аш ішекте     б) тоқ ішекте

15. Пішініне қарай тіс түрлері:

а)  ит, күрек, азу тістер ә)  бір, екі түбірлі   б) үлкен, кіші

16. Тәулігіне адамға қанша су керек:

а) 0,5 л   ә)  1,5-2,5 л    б) 3л

17. Жануар текті тағамдар:

а)  ет, жұмыртқа, балық  ә)  жеміс –жидектер  б) нәруыздар

18. Ферменттер табиғаты жағынан:

а)  майлар  ә)  нәруыздар б) көмірсулар

19. Адамда қанша сілекей бездері бар:

а)  3жұп   ә) 2 жұп   б) 1жұп

20. Қарында болатын қышқыл:

а)  тұз қышқылы   ә)  күкірт қышқылы   б) фосфор қышқылы

                                            

                                   8-сынып, ІІІ тоқсан, ІІ  нұсқа.

 

1. Нәруыздар, көмірсулар, майлар:

а) органикалық заттар  ә) жәй заттар  б)  өсімдік текті заттар

2. Организмдегі негізгі энергия көзі:

а)  нәруыздар ә) майлар  б) көмірсулар

3. Нәруыздың тәуліктік мөлшері:

а) 80-90г    ә) 100-105г     б) 400-500г

4. Ұзындығы 4 — 5м болатын асқорыту мүшесі :

  а) жұтқыншақ    ә) аш ішек        б) тік ішек

5. Дәм сезу рецепторлары қайда орналасқан:

а) жұтқыншақта    ә) тілде        б) көмейде

6.Тоқ ішектің бөлімдері:

  а) ұлтабар, тік ішек, аш ішек 

  ә) ұлтабар, аш ішек, мықын  ішек 

  б) соқырішек, жиек ішек, тік ішек

7. Нәруыздар қайда ыдырайды:

  а) ауыз қуысында    ә) аш ішекте       б) тік ішекте

8.Ересек адамдарда  тістердің саны:

а)   15  ә)   20    б) 32

9. «Ағза зертханасы» деп аталатын без:

а) бауыр  ә) ұйқы безі  б) сілекей безі

10. Ауыз қуысында қызыл иектен шығып тұрған тіс бөлігі:

а)  тіс түбірі  ә) тіс сауыты    б) эмаль

11. Ас қорыту мен тыныс алу алу жолдары қай жерде қиылысады:

а)   ауыз қуысында  ә) жұтқыншақта    б) өңеште

12.Ағзадағы ең ірі без бөлетін сөл:

а)   өт    ә)  сілекей    б)  пепсин

13. Тоқ ішектің  соңғы бөлігі :

а)  өңеш  ә)   соқыр ішек    б) ұлтабар

14. Ауыздағы үш түбірлі тістер:

а)   ит тістер   ә)  үлкен азулар    б) кіші азулар

15. Тоқ ішектің ұзындығы:

  а)  3-5 м   ә) 8-10 м    б) 1,5-2м

16. Өсімдік текті тағамдар:

а)  ет, жұмыртқа, балық  ә)  жеміс –жидектер  б) нәруыздар

17.Асқазан сөлі қандай ортада белсенді:

а)  сілтілі  ә) қышқылды    б)  тұзды

18.Қанға сіңіп, қарын бездерінің секрециясын күшейтетін гормон:

а)  пепсин   ә)  гастрин    б) инсулин

19.Ас қорыту мүшелері қандай ұлпалардан түзілген:

а) дәнекер  ә)  бірыңғай салалы бұлшықет    б) көлденең жолақты бұлшықет

20. Көмірсулар қанға қандай күйде сіңеді:

 

а) глюкоза   ә)  глицерин    б)  аминқышқылы