Убайшанова Гулмира Темирхановна
А?т?бе облысы Темір ауданы
Абай атында?ы орта мектептін
химия ж?не биология п?ндеріні? м??алімі
Сыныбы: 6-биология
Та?ырыбы: Ашы? т??ымды ?сімдіктер
Ма?саты:
1. Ашы? т??ымдылар б?ліміне жататын ?сімдіктерді? ??рылысы мен ерекшеліктері, оларды? т?рлері, адам мен таби?ат ?шін ма?ызы, пайдасы мен ?олданылуы туралы м?лімет беру.
2. ?сімдік д?ниесі ж?ніндегі танымдарын ке?ейту, биология п?ніне деген ?ызы?ушылы?тарын арттырып, шы?армашылы? ізденіске баулу.
3. О?ушыларды? ту?ан жерді? та??ажайып таби?атына деген жанашырлы? сергек сезімдерін ояту ж?не ?сімдіктерді? денсаулы??а пайдалы екенін ??ындыру.
Саба? типі: Жа?а саба?
Саба? т?рі: Аралас саба?
?діс- т?сілдер: А?паратты? коммуникациялы? технология, интерактивті ?дістер
К?рнекіліктер:, интерактивті та?та, плакат, шырша
Саба? барысы:
?йымдастыру
О?ушылармен амандасып, сыныпты т?гелдеу, ?й тапсырмасын еске т?сіру.
?азір мен сіздерге шырша бергелі отырмын. Б?л шырша жа?а саба??а ?атысты. ?рбір тапсырманы орында?ан сайын, ?ркім ?з шыршасын б?рлермен безендіріп отырады. Саба? со?ында ?те жа?сы безендірілген шырша ?те жа?сы деп ба?аланады.
?й тапсырмасы
Плаунт?різдес ?сімдіктер б?лімі
І тапсырма. Лездік с?ра?тар: «Ой?а шабуыл»
1.Плаундар а?аштар?а жата ма?
2.Плаунды неліктен жылыс?ы деп атайды?
3.Орысша «плаун, плывун» деген с?здер ?андай ма?ына береді?
4.Плаундарды? ?азіргі кезде ?анша т?рі белгілі?
5.Те? споралы плаунт?різдестерді? ке? тара?ан ?кілі?
6.Плаундарды? ?олданылуы, ма?ызы?
7.Плаундарды? таби?атта кездесуі?
8.Спорангий дегеніміз не?
9.Плаундарды? таби?атта кездесуі?
10.Плаун спораларыны? ?нуіні? типтері?
ІІ тапсырма.
С?йлемдерді толы?тыр. Кестеден с?йлемді толы?тыру ?шін ?ажетті с?йлемдерді алып ?з орындарына д?рыс орналастыры?дар:
- Те? споралы плаундарды? ке? тара?ан ?кілі-...
- Шо?парбас плаун жиі кездеседі- .. .
- Шо?парбас плаун к?бейеді- . ,.., .. .
- Плаун спораларыны? ?нуіні? екі типі белгілі- .. ж?не.. .
?ажетті с?здер: ?ара?айлы ормандарда, жерасты, жыныссыз, шо?парбас плаун, ?сімді, жер?сті, жынысты.
ІІІ тапсырма. тест. 10 с?ра?тан т?ратынн тест тапсырмасын электронды о?улы? бойынша орындайды.
?орытынды:?й тапсырмасын электронды о?улы? ар?ылы ?орытындылау.
Сергіту с?ті: Шырша биі
Жа?а саба?
Жерді? к?ркі - жасыл ?лем саялы,
?ам?оршы бол ала?анмен аялы.
?иын-?ыстау к?н т?ссе егер басы?а,
Жапыра?ын к?ле?ке етіп жаяды.
Жа?а саба? ж?мба? ар?ылы ашылады.
1.?зі тауды? б?ктерінде ?седі.
Жа?а жылда ?й т?ріне к?шеді.
( шырша )
2. Дауыл?а да, аяз?а да,
Шыдап ба?ар мізба?пай.
Тау етегі т?ра?ы,
Жап-жасыл боп т?рады.
( ?ара?ай )
Жа?а саба?
Ашы? т??ымды ?сімдіктер т??ыммен к?бейеді. Ашы? т??ымдыларды? барлы?ы –с?ректі ?сімдіктер, а?аштар мен б?талар. Басым б?лігі м??гі жасыл т?сті. Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? г?лі жо?, жеміс т?збейді, жапыра?тары ине т?різді жі?ішке. Сонды?тан ?ыл?ан жапыра?тылар деп атайды. Б?лар- ?аламшарымызда б?дан 220 млн жылдан астам б?рын тіршілік еткен е? ежелгі ?сімдіктер. Е? к?п тара?ан ?кілдері: ?ара?ай, шырша, самырсын, сауыра?аш, бозарша, арша, т.б. Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? ді?і (саба?ы), жапыра?ы, тамыры, жа?сы дамы?ан.
Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? таби?атта ат?аратын р?лі зор. Т??ымын ??стар ?орек етеді. Адам ?мірінде ??рылыс материалына, ?а?аз дайындауда пайдаланады. Сібірлік ?ара?ай т??ымынан азы?ты? самырсын майы алынады
Жа?а саба?ты бекіту тапсырмалары:
№ 21 зертханалы? т?жірибе
І тапсырма.
Ашы?т??ымды ?сімдіктерді? ?здеріне т?н ерекшеліктерін ескеріп. ?ажетті с?здерді ?атыстырып кестені толтыр.
Ашы? т??ымдылар
?ажетті с?здер: Біржылды? ш?птесін ?сімдік, м??гі жасыл ?сімдік, г?лшо?ырлар к?рделі, г?лдері жо?, жапыра?тары сауса? салалы, жапыра?тары ?ыл?анды, жемісі шырынды ж?не с?йекті, жеміс т?збейді, ашы? т??ымдылар, баклажан жемісі, ?ара?ай ж?не шырша жатады.
ІІ тапсырма. Ерекшеліктерін ?атыстыра отырып, ашы? т??ымдыларды? т?рлерін д?рыс тап.Биіктігі 5-10 м ед?уір жуан ді?ді, м??гі жасыл, ?ыл?ан жапыра?ты а?аш. Шар пішінді ірі жидек т?різді етті т?рі болады. Т??ым ар?ылы к?бейеді. ?те баяу ?седі. мы? жыл?а дейін тіршілігін са?тайды. Тек 50 жылда ?ана жеміс бере алады. Б?л ?ай ?сімдік: (Зеравшанский можжевельник.)
ІІІ тапсырма. Т?мендегі ?сімдіктер ішінен тек ашы?т??ымды ?сімдіктерді ба?ан?а орналастыры?дар
Ашы? т??ымды ?сімдіктер
К?дімгі ?ара?ай
Зеравшан аршасы
К?кн?р
Батат
Шренк шыршасы
Секвоя
Алоэ
Ма?сыр
?ос маса?шалы ?ылша
Туйя
бамия
Алтыншар
Жата?ан шырша
?ара?ай
Шыр?ана?
Ермен
Самырсын
Айг?л
Рапс
Лаванда
IV тапсырма. Т?мендегі суреттерге назар аудар.Ба?анда?ы ашы? т??ымды ?сімдіктерді? атауларын д?рыс ата
К?дімгі ?ара?ай
Зеравшан аршасы
Секвоя
Шренк шыршасы
?ос маса?шалы ?ылша
Бозарша
Сауыра?аш
Самырсын
V.Тест тапсырмасы
10 с?ра?тан т?ратын тест электронды о?улы? бойынша беріледі.
?орытынды : Саба?ты ?орытындылау.
1.Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? ?андай т?рлері бар екен?
2.?сімдіктер бізге не ?шін ?ажет?
3.Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? ?андай ма?ызы бар?
?сімдіксіз ?мір ?рге бас?ан ба,
С??ты к?збен ?арамайы? жас тал?а.
Желек жайып ?се берсін ?сімдік,
Сырын айтсын айлы т?нге аспан?а.
Жасыл ?лем- басты байлы?, ырысым,
Ол т?р?анда тарылмайды тынысым.
Ту?ан жерде ?сіп т?р?ан ?р а?аш,
А?ындарды? ж?регіні? жырысы?- демекші
Жа?а жыл мейрамы ?арса?ында ?аншама шыршалар мен ?ара?ай а?аштары кесілетіні барлы?ымыз?а белгілі. Бір к?нгі ?ызы? ?шін ?ара?ай ?мірін ?имауымыз ?ажет. Н.?.Назарбаевты? « Жасыл ел» ба?дарламасы бойынша 2030 жылы бізді? ауылымыз да жай?ал?ан жасыл ел болады деп сенеміз.
Тренинг « Со??ы с?зді мен айтамын»
О?ушылар бір-бір ауыз с?збен саба?тан ал?ан ?серлерін айтады.
Ба?алау: О?ушылар саба? барысында ал?ан шыршаларын жо?ары к?тереді.О?ушылар шыршасында?ы б?рлерді? санына ?арай ба?аланады.
?йге тапсырма: 22 та?ырып, кесте толтыру
Ашы? т??ымды ?сімдіктерді? таби?атта?ы ма?ызы. ( М?нжазба)
