"?рмекшіт?різділерді? жалпы сипаттамасы ж?не к?пт?рлілігі"

Саба?ты? та?ырыбы: ?рмекшіт?різділерді? жалпы сипаттамасы ж?не к?пт?рлілігі.

Ма?саты: ?рмекшіт?різділер класына жалпы сипаттама бере отырып, ?рмекші т?різділерге жататын ж?ндіктерді? негізгі ерекшеліктеріне, оларды? к?пт?рлілігіне, сырт?ы ??рылысы мен тіршілік ортасына, тіршілік ету да?дысына т?сінік беру.

Міндеттері:

-?рмекшіт?різділерді? ??рылысын аны?тау,

-диалогты? ?арым-?атынас?а т?су,

-?рмекшіт?різділер класын шаянтектестер класымен салыстыру,

Саба?ты? типі: жа?а ??ымды ме?герту

Саба?ты? т?рі: ашы? саба?

Саба?ты? ?дісі: Блум таксономиясыны? 6 негізгі

Стратегиялар: «А?и?ат пен жал?ан»; «Асы? иіру»; «1 сурет, 5 с?з», «Тірек-сызба ??ру»; «Энциклопедиямен ж?мыс»; «Есеп шы?ару»; «Жатты?у ж?мысы»; «Синквейн»; «С?йкестендіру»

Саба?ты? барысы: І. ?йымдастыру

О?ушыларды т?гендеу, назарын саба??а аудару. О?ушылар?а ассоциациялы? с?здер ар?ылы 3 топ?а б?лу.

БЛУМ таксономиясыны? 6 негізі:

Білу

«А?и?ат пен жал?ан» ?дісін ?олдана отырып, ?тілген та?ырыпты еске т?сіру, ?айталау. О?ушылар берілген с?йлемдерді? аны?-?аны?ына к?з жеткізеді.

1. Буыная?тылар дегеніміз денесі екі ?абаттан т?ратын ж?ндіктер.

2. Шаянт?різділерді? 25000 – 30000 т?рі бар деп есептеледі.

3. Шаяндарды зерттейтін ?ылым гельминтология деп аталады.

4. Шаянт?різділер денесі са?иналы ж?ндік.

5. Шаянт?різділерді? мекен ету ортасы су.

6. ?зен шаяныны? денесі 2 б?ліктен т?рады.

7. Баск?кірек б?лімінде ??йры? ж?збе?анаты орналас?ан.

8. ?зен шаянында к?рделі к?здері к?зшелерден т?рады.

9. Шаянт?різділер ?шін хитиннні? ма?ызы бар.

10. Шаянт?різділерді? тынысалу м?шесі ?кпе.

11. Шаянт?різді циклоп пен дафния ірі ж?ндіктер.

12. Хитин ?ктенген ?абы?.

2. Т?сіну

Алдымен о?ушылар?а бейнебаян к?рсетіледі. К?ргендерін орта?а салып б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбын ашады.

Жа?а саба? т?сіндіріледі.

Тип Буыная?тылар – Arthropoda

Тип тарма?ы Хелицералылар – С?еlicerata

Класс ?рмекшіт?різділер – Аrachnida

Денесі екі б?лікті: баск?кірек, ??рса?. Баск?кіректе 6 ж?п ая?тары болады. 1-ж?п к?йісая?, 2-ж?п – т?т?ыая?. ?ал?ан 4 ж?бы ж?ру ая?тары. ??рса?та ая?тары болмайды. Тынысалу м?шелері – демт?тік немесе трахея. ?анайналым ж?йесі ашы?, ірі ар?а ?антамыры ж?рек ?ызметін ат?арады. З?р шы?ару ?ызметін сатанбек немесе мальпигий т?тігі ат?арады. Ас?орыту ішектен тыс ж?реді. Олар тек ?оймалжы?дан?ан ?оректі пайдалана алады, сонды?тан олжалан?ан ж?ндікке бауыр мен сілекей безіні? с?лін енгізеді, ?орытылып бол?ан со? ж?т?ынша?пен ?орегін сорып алады. Ж?йке ж?йесі ж?т?ынша??сті т?йіні (ми) ж?не о?ан жал?ас?ан ??рса? ж?йке тізбекшесінен т?рады. Баста орналас?ан бірнеше ?арапайым к?здер нашар к?реді, сипап сезу жа?сы дамы?ан. ??рса? б?лігінде ?рмек бездер болады. Одан т?зілген ?рмектен ?я салып ?орек аулайды, ж?мырт?аларын орайды. Дара жыныстылар, ?ры?тану іштей ж?реді, дамуы тура.

3.?олдану «Асы? иіру»

Алшы – “1 сурет – 5 с?з”сурет бойынша с?йлеу (?рмекші суреті)

Б?к – “?рмекшілерді? пайдасы мен зияны” тірек-сызба ??ру

Шік – “?рмекшілерді? саналуандылы?ы” Энциклопедиямен ж?мыс

4. Талдау

Есеп – І топ

?рмекшілер ?те ?ома?ай ж?ндіктер: бір ?зіні? салма?ына те? ?орек жейді. Оларды? негізгі ?орегі шыбын. Орманда ?рбір гектарда 5000-?а жуы? ?рмекші ?мір с?реді. Егер ?р ?рмекші к?ніне екі шыбынан ?орек етсе, онда к?ніне ?анша шыбын жойылады? ?ане, есептеп к?рейік.

Жауабы: Шешуі: 5000 х 2 = 10 000 шыбын

Ал егер ?рмекшілер к?п болса 25 000 - ?а дейін шыбынды жо? ?ылады. Сонда олар ?анша пайда келтіретінін ойланып к?рді?дер ме? Себебі шыбын ол на?ыз – апокалипсис! ?йткені ?алымдар оны? денесінен 26 млн микробтар тап?ан, ол микробтар адамдар туберкулез, сібір жарасы, іш с?зек, дизентерия ауруларын тудырады. Сонымен ?атар шыбындар бас?а да паразит ??рттарды? ж?мырт?аларын тасымалдаушы болып табылады.
Жаз ысты? болса бір шыбын 9 ретке дейін ?рпа? береді. К?зге дейін б?кіл жер шарына шыбындар ?оныстанар еді. М?ндай апаттан шыбынны? бірінші жауы ?рмекшілер ??т?арады. Б?дан шы?ар ?орытынды ?рмекшілерді ?ор?ау керек

Жатты?у (д?рыс табыл?ан с?зден с?йлемдер ??рау) – ІІ топ

1. ?рмекшіде бірнеше ж?п ?арапайым к?зшелері бар (Б)

2. ?рмекшілерде тынысалу м?шесі желбезек (А)

3. ?анайналым ж?йесі т?йы? (Л)

4. Ас?орытуы ішектен тыс ж?реді (?)

5. Екінші ж?п ая?тары педипальп деп аталады (Й)

6. З?р шы?ару?а жасыл бездер ?атысады (Е)

7. Ірі ар?а ?антамыры ж?рек ?ызметін ат?арады (І)

8. ??рса?ында ая?тары болады (К)

9. Те?ізде тіршілік етеді (О)

10. ?рмекші шала т?рленіп дамиды (Т) Жауабы: б?йі

Синквейн – ІІІ топ

?рмекші с?зіне 5 жол ?ле? ??рау

Мысалы, ?рмекші

?ор?ынышты, улы

То?иды, аулайды, ша?ады

?рмекшілер – ??рлы? жырт?ыштарына жатады

Арахнида

5. Жина?тау

6. Ба?алау

?йге тапсырма: ?рмекшіт?різділер туралы ?ызы?ты м?ліметтер жина?тау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"?рмекшіт?різділерді? жалпы сипаттамасы ж?не к?пт?рлілігі"»

Күні: 15.12.2015ж Сыныбы: 7

Сабақтың тақырыбы: Өрмекшітәрізділердің жалпы сипаттамасы және көптүрлілігі.

Мақсаты: Өрмекшітәрізділер класына жалпы сипаттама бере отырып, өрмекші тәрізділерге жататын жәндіктердің негізгі ерекшеліктеріне, олардың көптүрлілігіне, сыртқы құрылысы мен тіршілік ортасына, тіршілік ету дағдысына түсінік беру.

Міндеттері:

-Өрмекшітәрізділердің құрылысын анықтау,

-диалогтық қарым-қатынасқа түсу,

-өрмекшітәрізділер класын шаянтектестер класымен салыстыру,

Сабақтың типі: жаңа ұғымды меңгерту

Сабақтың түрі: ашық сабақ

Сабақтың әдісі: Блум таксономиясының 6 негізгі

Стратегиялар: «Ақиқат пен жалған»; «Асық иіру»; «1 сурет, 5 сөз», «Тірек-сызба құру»; «Энциклопедиямен жұмыс»; «Есеп шығару»; «Жаттығу жұмысы»; «Синквейн»; «Сәйкестендіру»

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру

Оқушыларды түгендеу, назарын сабаққа аудару. Оқушыларға ассоциациялық сөздер арқылы 3 топқа бөлу.

БЛУМ таксономиясының 6 негізі:

Білу

«Ақиқат пен жалған» әдісін қолдана отырып, өтілген тақырыпты еске түсіру, қайталау. Оқушылар берілген сөйлемдердің анық-қанығына көз жеткізеді.

1. Буынаяқтылар дегеніміз денесі екі қабаттан тұратын жәндіктер.

2. Шаянтәрізділердің 25000 – 30000 түрі бар деп есептеледі.

3. Шаяндарды зерттейтін ғылым гельминтология деп аталады.

4. Шаянтәрізділер денесі сақиналы жәндік.

5. Шаянтәрізділердің мекен ету ортасы су.

6. Өзен шаянының денесі 2 бөліктен тұрады.

7. Баскөкірек бөлімінде құйрық жүзбеқанаты орналасқан.

8. Өзен шаянында күрделі көздері көзшелерден тұрады.

9. Шаянтәрізділер үшін хитинннің маңызы бар.

10. Шаянтәрізділердің тынысалу мүшесі өкпе.

11. Шаянтәрізді циклоп пен дафния ірі жәндіктер.

12. Хитин әктенген қабық.

2. Түсіну

Алдымен оқушыларға бейнебаян көрсетіледі. Көргендерін ортаға салып бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашады.

Жаңа сабақ түсіндіріледі.

Тип Буынаяқтылар – Arthropoda

Тип тармағы Хелицералылар – Сһеlicerata

Класс Өрмекшітәрізділер – Аrachnida

Денесі екі бөлікті: баскөкірек, құрсақ. Баскөкіректе 6 жұп аяқтары болады. 1-жұп күйісаяқ, 2-жұп – тұтқыаяқ. Қалған 4 жұбы жүру аяқтары. Құрсақта аяқтары болмайды. Тынысалу мүшелері – демтүтік немесе трахея. Қанайналым жүйесі ашық, ірі арқа қантамыры жүрек қызметін атқарады. Зәр шығару қызметін сатанбек немесе мальпигий түтігі атқарады. Асқорыту ішектен тыс жүреді. Олар тек қоймалжыңданған қоректі пайдалана алады, сондықтан олжаланған жәндікке бауыр мен сілекей безінің сөлін енгізеді, қорытылып болған соң жұтқыншақпен қорегін сорып алады. Жүйке жүйесі жұтқыншақүсті түйіні (ми) және оған жалғасқан құрсақ жүйке тізбекшесінен тұрады. Баста орналасқан бірнеше қарапайым көздер нашар көреді, сипап сезу жақсы дамыған. Құрсақ бөлігінде өрмек бездер болады. Одан түзілген өрмектен ұя салып қорек аулайды, жұмыртқаларын орайды. Дара жыныстылар, ұрықтану іштей жүреді, дамуы тура.

3.Қолдану «Асық иіру»

Алшы – “1 сурет – 5 сөз”сурет бойынша сөйлеу (өрмекші суреті)

Бүк – “Өрмекшілердің пайдасы мен зияны” тірек-сызба құру

Шік – “Өрмекшілердің саналуандылығы” Энциклопедиямен жұмыс

4. Талдау

Есеп – І топ

Өрмекшілер өте қомағай жәндіктер: бір өзінің салмағына тең қорек жейді. Олардың негізгі қорегі шыбын. Орманда әрбір гектарда 5000-ға жуық өрмекші өмір сүреді. Егер әр өрмекші күніне екі шыбынан қорек етсе, онда күніне қанша шыбын жойылады? Қане, есептеп көрейік.

Жауабы: Шешуі: 5000 х 2 = 10 000 шыбын

Ал егер өрмекшілер көп болса 25 000 - ға дейін шыбынды жоқ қылады. Сонда олар қанша пайда келтіретінін ойланып көрдіңдер ме? Себебі шыбын ол нағыз – апокалипсис! Өйткені ғалымдар оның денесінен 26 млн микробтар тапқан, ол микробтар адамдар туберкулез, сібір жарасы, іш сүзек, дизентерия ауруларын тудырады. Сонымен қатар шыбындар басқа да паразит құрттардың жұмыртқаларын тасымалдаушы болып табылады.
Жаз ыстық болса бір шыбын 9 ретке дейін ұрпақ береді. Күзге дейін бүкіл жер шарына шыбындар қоныстанар еді. Мұндай апаттан шыбынның бірінші жауы өрмекшілер құтқарады. Бұдан шығар қорытынды өрмекшілерді қорғау керек

Жаттығу (дұрыс табылған сөзден сөйлемдер құрау) – ІІ топ

1. Өрмекшіде бірнеше жұп қарапайым көзшелері бар (Б)

2. Өрмекшілерде тынысалу мүшесі желбезек (А)

3. Қанайналым жүйесі тұйық (Л)

4. Асқорытуы ішектен тыс жүреді (Ү)

5. Екінші жұп аяқтары педипальп деп аталады (Й)

6. Зәр шығаруға жасыл бездер қатысады (Е)

7. Ірі арқа қантамыры жүрек қызметін атқарады (І)

8. Құрсағында аяқтары болады (К)

9. Теңізде тіршілік етеді (О)

10. Өрмекші шала түрленіп дамиды (Т) Жауабы: бүйі

Синквейн – ІІІ топ