Органикалы? заттар (липидтер, оларды? ??рылысы мен жасушада?ы ма?ызы)

Саба?ты?

та?ырыбы:

Органикалы? заттар (липидтер, оларды? ??рылысы мен жасушада?ы ма?ызы)

Сілтеме:

Биология 10 сынып?а арнал?ан о?улы?, электронды о?улы?, ?аламтордан алын?ан м?ліметтер.

Жалпы ма?саты:

1.Білімділік: О?ушыларды липидтерді? ??рылысымен жасушада ат?аратын ?ызметімен, ?асиеттері мен таби?атта?ы ма?ызымен таныстыру

2.Дамытушылы?: Ой- ?рістері мен биологиялы? білімдерін дамыту.

3Т?рбиелілік: Д?ниетанымын арттыра отырып,о?у материалдарын толы? ме?герту ?абілетін дамыту, білім алу?а, денсаулы?ты са?тау?а, липдтерді? тіршіліктегі ма?ызын ??ыну?а т?рбиелеу

О?у н?тижелері:

О?ушылар білуге тиіс:

- Майларды? ??рылысын,?асиетін,жасушада?ы ма?ызын;

- Майларды? жасушада ат?аратын ?ызметтерін.

Дерекк?здер:

М??алімге арнал?ан н?с?аулы?.

Биология. Жалпы білім беретін мектепті? 10 сыныбына арнал?ан о?улы?Т.?асымбаева,К.М?хамбетжанов.Алматы «Мектеп», 2010

Жалпы биология.?дістемелік н?с?ау.Т.?асымбаева,А.?исымова. Алматы «Мектеп», 2006

Биология ж?мыс д?птері. Биология о?ыту ?дістемесі.

Саба?ты? кезе?дері

М??алімні? іс-?рекеті

О?ушыларды? іс-?рекеті

Уа?ыты

Білу.

Т?сіну.

?олдану.

Талдау.

І.Сынып ішін ?йымдастыру. Сыныпта психологиялы? ахуал ту?ызу. «Шатты? ше?бері» тілек арнау.

2.Топ?а б?лу. ?олдарында?ы ?р т?рлі геометриялы? фигуралар?а байланысты топтар?а б?лінуді ?йымдастыру

Ба?алау пара?ы, ба?алау критерийлары беріледі.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру

Ауызша саба? с?рау. Графиктік диктант алу.

1.Жасушада органикалы? зат – су.

2.К?мірсулар бейорганикалы? зат.

3.К?мірсу терминін- Шмид енгізді.

4.К?мірсулар ??рамына – С,Н,О,К,Си, Ма кіреді.

5.Сахароза – дисахаридке жатпайды.

6.Жануарлар а?засыны? – 90 пайызы к?мірсу.

7.Моносахаридтер- суда жа?сы еритін, т?тті зат.

К?з с?зіп тамсанып ?арама ??р,

Байлы??а жету ?шін керек а?ыл

Талпын?ан, талаптан?ан, е?бек еткен

Еш кетпес ма?дай тері?, табан а?ы?

“Шы??а шы?у” ойыны. (баспалда?)

Жа?а та?ырыпты талдау.

??рылысы. Липидтер (грекше “lірos” — май) — барлы? тірі клеткаларды? ??рамына кіретін ж?не тіршілік процестерінде ма?ызды р?л ат?аратын май т?різді заттар. Липидтерге майлар ж?не май?а ??сас заттар — липоидтар жатады.

Липидтерді? молекуласыны? ??рамына С, Н, О атомдары кіреді. ??рамында?ы элементтерді? байланысына ж?не ??рылымына ?арай липидтер алуан т?рлі болып келеді. Барлы? липидтерге т?н жалпы ?асиет: оларды? молекулаларыны? полюссіздігінде (гидрофобтылы?ында). Сонды?тан липидтер полюссіз с?йы?ты?тарда: бензинде, эфирде, хлороформда жа?сы, ал суда нашар ериді.

Липидтер

R1, R2 R3

Майлар — жануар, ?сімдік ж?не т.б. болып бірнеше топ?а б?лінеді. Майларды? бір-бірінен айырмашылы?ы, оларды? ??рамына кіретін май ?ыш?ылдарыны? таби?и сипатына байланысты

Май т?різді заттар?а холестерин, майда еритін А, Д витаминдері ж?не кейбір гормондар жатады.

Липидтерді? ?ызметтері:

1. ??рылыс ?ызметі

2. Липидтер — энергия к?зі

3. Май — ?оректік ?ор заты

4. Майды? ?ор?анышты? ?ызметі

5. Май — су к?зі

1 кг май тоты?ып ыдыра?анда — 1,1 кг су т?зіледі. М?ндай суды “метаболит” суы деп атайды. ?ыста ?за? ?й?ы?а кететін, сол сия?ты сусыз ш?лді жерлерде тіршілік ететін жануарлар (кейбір кемірушілер, б?кендер, т?йелер, т.б.) организміндегі тоты?ып ыдыра?ан майды? суын пайдаланады.

“Ой ша?ыру”

Негізгі ??ымдар.

1. Липидтерді? ішіндегі таби?атта к?п тарал?аны — майлар. Олар — жануар майы ж?не ?сімдік майы болып екіге б?лінеді. Оларды? ?атты немесе с?йы? болуы молекуласында?ы ?аны??ан ж?не ?аны?па?ан май ?ыш?ылдарыны? т?рлеріне байланысты.

Майлар ерігіштігі ж?нінен гидрофобты ?асиет к?рсетеді.

3. Майды? ш?лді жерлерді мекендейтін ж?не ?ыс?ы ?й?ы?а кететін жануарларды? тіршілігі ?шін ма?ызы зор.

4. Организм тіршілігіндегі майды? алатын орны ерекше, ол ??рылыс материалы, энергия к?зі ж?не ?ор?анышты? ?ызметімен ?атар, су к?зі болып табылады.

1.О?ушылар тілектер айту, ар?ылы ынтыма?тасты? орта ??рады.

2.Ал?ан геометриялы? фигураларына байланысты топтар?а б?лінеді.

3. Кітаппен ж?мыс.

?ол шапала?тау ар?ылы топ ж?мысын ба?алау.

«Си?ырлы хаттар»

О?ушылар м?тінді ?оржыннан с?ра?т?а жауап береді.

Н?руыз – биологиялы? полимер

?ане ойланайы? (пікір алмасу)

«Постер» ??растырып, спикер топты? атынан постерді ?ор?айды.

2. О?ушылар тапсырманы кесте бойынша орындайды

Топпен ж?мыс:

1-Липидтерді? ??рылысы.

2-Липидтерді? ат?аратын ?ызметі.

3-Липидтерді? жасушада?ы ма?ызы.

1мин

8 мин

3 мин

10 мин

3 мин

8 мин

Жина?тау

Ба?алау

1 топ: Кестемен ж?мыс

Липидтерді? т?рлері

Жасушада?ы алатын орны

Негізгі ?ызметі

2 топ: Ролдік ойындар

3 топ: Постер ??ру

4 топ: С?ра? дайындау

«Постер» ??растырып, спикер топты? атынан постерді ?ор?айды.

Стикерлеріне саба?ты? рефлексиясын жазып, жапсыру.

Топ басшыларыны? ба?алауы.

7 мин

3мин

?й ж?мысы

§5 та?ырыптарды мазм?ндау. Органикалы? ?осылыстар та?ырыбына та?ырыпты? слаид жасау.

Логикалы? ойлау, шы?армашылы? ?абілетін дамыту

1).1г май тоты??анда 40 кДЖ энергия б?лінсе, 90г май тоты??анда ?анша энергия б?лінеді? Адам к?ніне 90-100 г. Май жиді десек, ?анша энергия б?лінеді?

2).100г тоты??анда 110г су т?зіледі екен. Майды су к?зі деуге бола ма? Т?йе, аю к?п уа?ыт сусыз жерде ж?ре алатын себебін ?алай т?сіндіресіз?

1мин

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Органикалы? заттар (липидтер, оларды? ??рылысы мен жасушада?ы ма?ызы)»

Пән: Биология Пән мұғалімі: Қасымғожина М.Т. Сынып: 10 Сабақ: 8 Күні:

Сабақтың

тақырыбы:

Органикалық заттар (липидтер, олардың құрылысы мен жасушадағы маңызы)

Сілтеме:

Биология 10 сыныпқа арналған оқулық, электронды оқулық, ғаламтордан алынған мәліметтер.

Жалпы мақсаты:

1.Білімділік: Оқушыларды липидтердің құрылысымен жасушада атқаратын қызметімен, қасиеттері мен табиғаттағы маңызымен таныстыру

2.Дамытушылық: Ой- өрістері мен биологиялық білімдерін дамыту.

3Тәрбиелілік: Дүниетанымын арттыра отырып,оқу материалдарын толық меңгерту қабілетін дамыту, білім алуға, денсаулықты сақтауға, липдтердің тіршіліктегі маңызын ұғынуға тәрбиелеу

Оқу нәтижелері:

Оқушылар білуге тиіс:

- Майлардың құрылысын,қасиетін,жасушадағы маңызын;

- Майлардың жасушада атқаратын қызметтерін.

Дереккөздер:

Мұғалімге арналған нұсқаулық.

Биология. Жалпы білім беретін мектептің 10 сыныбына арналған оқулықТ.Қасымбаева,К.Мұхамбетжанов.Алматы «Мектеп», 2010

Жалпы биология.Әдістемелік нұсқау.Т.Қасымбаева,А.Қисымова. Алматы «Мектеп», 2006

Биология жұмыс дәптері. Биология оқыту әдістемесі.

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Уақыты

Білу.

Түсіну.

Қолдану.

Талдау.

І.Сынып ішін ұйымдастыру. Сыныпта психологиялық ахуал туғызу. «Шаттық шеңбері» тілек арнау.

2.Топқа бөлу. Қолдарындағы әр түрлі геометриялық фигураларға байланысты топтарға бөлінуді ұйымдастыру

Бағалау парағы, бағалау критерийлары беріледі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Ауызша сабақ сұрау.

Графиктік диктант алу.

1.Жасушада органикалық зат – су.

2.Көмірсулар бейорганикалық зат.

3.Көмірсу терминін- Шмид енгізді.

4.Көмірсулар құрамына – С,Н,О,К,Си, Ма кіреді.

5.Сахароза – дисахаридке жатпайды.

6.Жануарлар ағзасының – 90 пайызы көмірсу.

7.Моносахаридтер- суда жақсы еритін, тәтті зат.

Көз сүзіп тамсанып қарама құр ,

Байлыққа жету үшін керек ақыл

Талпынған , талаптанған , еңбек еткен

Еш кетпес маңдай терің , табан ақың

“Шыңға шығу” ойыны. (баспалдақ)

Жаңа тақырыпты талдау.

Құрылысы. Липидтер (грекше “lірos” — май) — барлық тірі клеткалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді заттар. Липидтерге майлар және майға ұқсас заттар — липоидтар жатады.

Липидтердің молекуласының құрамына С, Н, О атомдары кіреді. Құрамындағы элементтердің байланысына және құрылымына қарай липидтер алуан түрлі болып келеді. Барлық липидтерге тән жалпы қасиет: олардың молекулаларының полюссіздігінде (гидрофобтылығында). Сондықтан липидтер полюссіз сұйықтықтарда: бензинде, эфирде, хлороформда жақсы, ал суда нашар ериді.

Липидтер

R1, R2 R3

Майлар — жануар, өсімдік және т.б. болып бірнеше топқа бөлінеді. Майлардың бір-бірінен айырмашылығы, олардың құрамына кіретін май қышқылдарының табиғи сипатына байланысты

Май тәрізді заттарға холестерин, майда еритін А, Д витаминдері және кейбір гормондар жатады.

Липидтердің қызметтері:

1. Құрылыс қызметі

2. Липидтер — энергия көзі

3. Май — қоректік қор заты

4. Майдың қорғаныштық қызметі

5. Май — су көзі

1 кг май тотығып ыдырағанда — 1,1 кг су түзіледі. Мұндай суды “метаболит” суы деп атайды. Қыста ұзақ ұйқыға кететін, сол сияқты сусыз шөлді жерлерде тіршілік ететін жануарлар (кейбір кемірушілер, бөкендер, түйелер, т.б.) организміндегі тотығып ыдыраған майдың суын пайдаланады.

“Ой шақыру”

Негізгі ұғымдар.

1. Липидтердің ішіндегі табиғатта көп таралғаны — майлар. Олар — жануар майы және өсімдік майы болып екіге бөлінеді. Олардың қатты немесе сұйық болуы молекуласындағы қаныққан және қанықпаған май қышқылдарының түрлеріне байланысты.

Майлар ерігіштігі жөнінен гидрофобты қасиет көрсетеді.

3. Майдың шөлді жерлерді мекендейтін және қысқы ұйқыға кететін жануарлардың тіршілігі үшін маңызы зор.

4. Организм тіршілігіндегі майдың алатын орны ерекше, ол құрылыс материалы, энергия көзі және қорғаныштық қызметімен қатар, су көзі болып табылады.

1.Оқушылар тілектер айту, арқылы ынтымақтастық орта құрады.

2.Алған геометриялық фигураларына байланысты топтарға бөлінеді.

3. Кітаппен жұмыс.