Саба?ты? та?ырыбы: Д?рілік ?сімдіктер
Саба?ты? ма?саты:О?ушыларды? д?рілік ?сімдіктер туралы білімдерін ке?ейту;о?ушыларды таби?атта ?здерін д?рыс ?стау?а ?йрету.
Д?рілік ?сімдіктерді ?мірде пайдалана білуге, ?з ауласына м?дени ?сімдіктерді ?сіріп к?тіп-баптау?а ба?ыт беру.
К?рнекілігі:д?рілік ?сімдіктерді? суреті,слайд ,фито-шай
Саба?ты? барысы: 1.Психологиялы? дайынды?.
2.?й тапсырмасын тексеру
1)Топыра?ты? ??рамын ата
-топыра?ты? ??нарлы?ы азаймау ?шін ?андай ж?мыстар ж?ргізіледі?
-??нарлы топыра? не ?шін ?ажет?
2)?сімдіктер тіршілігі ?шін ?ажетті жа?дайлар
3)Адам ?сімдіксіз ?мір с?ре ала ма?Егер жер бетінде ?сімдіктер болмаса,не болар еді?
4)жемістер ??р?а? ж?не шырынды болып б?лінеді.??р?а? жемістерді ата?дар,шырынды жемістер ?айсысы?
3.Жа?а материалмен ж?мыс.
М??алімні? кіріспе ??гімесі: ?аза?станны? ?сімдік ?лемі ?р т?рлі пайдалы ?сімдіктерге бай, оны? ішінде д?рілік ?сімдіктерді? алатын орны ерекше. Д?рілік препараттарды? 40 пайызынан астамы д?рілік ?сімдіктерден жасал?ан. .
?аза?станны? д?рілік ?сімдіктері
Республика тереториясынан 6000-?а жуы? ?сімдік т?рлерін кездестіруге болады. Оларды? т?рлеріні? к?птігі ж?нінен ?аза?стан ода? к?лемінде бірінші т?р. ?сімдіктер д?ниесіні? осындай молды?ына байланысты оларды? ішіндегі д?рілік ?сімдікті? зерттеуді? ма?ыздылы?ы айтапаса да т?сінікті.
Мал ба?умен ерте заманнан айналыс?ан ?аза? хал?ы ш?птері?, жалпы ?сімдіктерді? емдік, д?рілік ?асиеттерін ертеден білген. С?йтіп ел арасында ауру?а шалды??ан адамдарды д?рілік ?сімдіктермен емдеу ілгеріден-а? ке?інен тарал?ан.
Ертеде ?мір с?рген ?л-Фараби, ?бу ?ли Ибн Сина, Баруни ?л-Джуржани ж?не орта ?асырларда ?мір с?рген та?ы да бас?а Шы?ыс ?алымдарыны? ?аза? халы? медицинасыны? дамуына ?сіресе д?рілік ?сімдіктерді танып пайдалануына еткен ы?палдары зор болды.
?р обылысты?, айма?ты?, халы? д?рілік ?сімдіктерді? ?р т?рлі ?асиеттерін ?здерінше пайдалануы да м?мкін.
Оны? да ж?ні бар. ?йткені кейбір ?сімдіктерді? бірнеше т?рлі д?рілік ?асеттері бар.
4.Слайд ар?ылы д?рілік ?сімдіктермен таныстыру
Аю??ла? – биіктігі 0,4-1,2 см, ?алы? ?абы?ы т?ктеніп т?ратын екі жылды? ?сімдік. Жапыра?ы ?зынша, кезектесіп орналас?ан. Г?лі ашы? сары т?сті, ?сімдік саба?ыны? басында маса? т?різдене орналас?ан, маусым-тамыз айларында г?лдейді.
Елімізді? Европалы? б?лігінде орталы? ж?не О?т?стік аудандарында, к?бінесе шабынды?, то?айлы ??мды жеррлерде ?седі
Алтын тамыр- ірі ?рі жуан тамыры бар, к?п жылды?, ш?п тектес ?сімдік. Кейбір тамырыны? салма?ы 900г дейін жетеді. Тамрыны? сырт жа?ы алтын т?стес сары да, ішкі жа?ы а? т?сті кепкен кезде тамырыны?
сын?ан жері ашы? ?ызыл т?стес болады. Сары т?сті г?лдері ?сімдіктерді? жо?ары жа?ында шо?ырланып т?рады. Маусым-шілде айларында г?лдейді.
Шашырат?ы – биіктігі 1,5 метірге дейін жететін, ш?п тектес ?сімдік. Тамыры-жуан, ?зынды?ы 1метрден асады. Г?лдері к?гілдір т?сті, жапыра?тарыны? арасында 2-3 тен орналас?ан. Шілде-?ырк?йек айларында г?лдейді. ?аза?станны? О?т?стік Батысында к?птеп тара?ан.
Жалбыз- биіктігі 20-60сантиметрдей, тік ?сетін т?рт ?ырлы саба?ы бар к?пжылды? ?сімдік. Тамыры к?лбей тарамдалып, ?зын болып ?седі. Г?лдері уа?, ?ызыл жасыл т?сті, б?рі жиналып маса? т?різді саба? барысында орналас?ан. Маусым айында ?ырк?йекке дейін г?лдейді.
Елімізде Украйна, Малдова, Краснадар ?лкеінде ?йыр Шы?ыс, Беларуссия, Прибалтика, ?аза?станда ?седі.
Жанта? – тікенекті к?пжылды? д?рілік ш?п ?сімдігі.
Саба?тарында кезектесе орналас?ан тікенектері бар. Сол тікенектері т?бінде кішкене жабыра?тары орналас?ан. Уа?, ?ызыл т?сті г?лдері болады. Мамыр айында ж?не тамызда г?лдейді.
Елімізді? барлы? О?т?стік аудандарында, Орта Азия, Кавказ. Негізінен далада, ??р?а?шылы? айма?та ?седі.
Жанта?ты? жас ш?бінде, ?сіресе С витамині ?те к?п болады. Д?рілікке жанта?ты? ш?бі ж?не тамыры пайдалы.
Тасш?п- биіктігі 3-10 сантиметр д?рілік ш?п. Саба?ы ?ыс?а т?ктер бас?ан, жер бетінде жабыса ?седі. Жапыра?тары ?арама –?арсы орналас?ан
уа?, ?зынды?ы15мм, ені 7мм, хош иісті. Г?лдері ?ыз?ылт т?сті, шашыран?ы г?л шо?ын ??райды. Мамыр ?ырк?йек айларында г?лдейді.
Елімізді? барлы? жерінде тарал?ан. ??мды, ?ара?ай, то?айлы жерлерде ?седі.
Д?рілікке ш?бін пайдаланады. Онда эфир майы , С витамині емдік заттары бар.
Б?лдірген – тамырланып жайыла ?сетін к?пжылды? ?сімдік. Г?лдері ірі, а? т?сті. Жемісі ашы? ?ызыл т?сті, ?деммі иісті болады. Мамыр –шілде айларында г?лдейді. Жемістері маусым – шілде айларында піседі.
Елімізді? барлы? жерлерінде тарал?ан ыл?ал жеткілікті то?айлы жерлерде ?седі.
Д?рілік ма?сатта б?лдіргенні? жапыра?ы жемісі пайдаланады.
Ба?ба? – биіктігі 5 сантиметр сындыр?анда с?т сия?ты а? т?сті. Латек с?лі шы?атын к?пжылды? ш?п.
Жапыра?ы ?зынша келеді, г?лі ашы? сары т?сті. С?уір-?ырк?йек айларында г?лдейді.
ектеп президенті Бисенов Жасұлан 10 «а»
уыл шаруашылық министрі Теңізбаева А 9 «а»
