"?осмекенділерді? к?пт?рлілігі" ашы? саба?

Кел,балалар, бірігіп

Көтерейік көңілді!

Қосмекенділер

3

алғаш құрлықта өмір сүруге бейімделг ен

Су,құрлықта

салқынқанды

омыртқалы

4 аяқты

Қосмекенділер

Өкпемен тыныс алады

4

1. Лездік сұрақтар

I т оп

1.Қосмекенділер пайда болған-

Ежелгі саусаққанатты балықтардан

2 . Қосмекенділер-

Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар 

3 . Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған-

Сілекей бездері

4.Қосмекенділердің басым көпшілігінің тынысалу мүшесі-

Өкпе.

• I т оп 1.Қосмекенділер пайда болған- Ежелгі саусаққанатты балықтардан 2 . Қосмекенділер- Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар  3 . Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған- Сілекей бездері 4.Қосмекенділердің басым көпшілігінің тынысалу мүшесі- Өкпе.

4

II топ

1.Қосмекенділердің жүрегі-

2 жүрекше, 1 қарынша

2.Қосмекенділердің жүрегінің бөлімдері-

3.

3.Қосмекенділердің жүрегінің қарынша бөлімінде ... қан болады.

Аралас. 

4.Қосмекенділердің жүрегі-

Үш қуысты

• II топ 1.Қосмекенділердің жүрегі- 2 жүрекше, 1 қарынша 2.Қосмекенділердің жүрегінің бөлімдері- 3. 3.Қосмекенділердің жүрегінің қарынша бөлімінде ... қан болады. Аралас.  4.Қосмекенділердің жүрегі- Үш қуысты

III топ

1.Қосмекенділердің құрлыққа шығуы-

Өкпе пайда болған

2.Қосмекенділердің өкпесінің пішіні-

Сопақша.

3.Қосмекенділердің суда тіршілік ететін дернәсілдерінің тынысалуы-

Желбезек.

4.Қосмекенділердің терісі-

Жұқа, тегіс, безді

• III топ 1.Қосмекенділердің құрлыққа шығуы- Өкпе пайда болған 2.Қосмекенділердің өкпесінің пішіні- Сопақша. 3.Қосмекенділердің суда тіршілік ететін дернәсілдерінің тынысалуы- Желбезек. 4.Қосмекенділердің терісі- Жұқа, тегіс, безді

IV топ

1 .Қосмекенділердің қаңқасын ата-

Омыртқа жотасы, бассүйек, иық, жамбас белдеулері,алдынғы және артқы аяқ сүйектері

2 .Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі-

Ортаңғы ми

3 .Қосмекенділердің қанайналым шеңбері-

2

• 2 .Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі- Ортаңғы ми 3 .Қосмекенділердің қанайналым шеңбері- 2

4 .Алдыңғы аяғының бөліктері –

қары,білек,алақан

• 4 .Алдыңғы аяғының бөліктері – қары,білек,алақан

Бақа,бақа балпақ,

Басың неге жалпақ?

Темір телпек көп киіп,

Басым содан жалпақ.

Бақа,бақа балпақ,

Көзің неге тостақ?

Көрінгенге көп қарап

Көзім содан тостақ

Бақа,бақа балпақ

Бұтың неге талтақ

Көл бетінде көп жүзіп

Бұтым содан талтақ

Қосмекенділерге арналған ескерткіштер

Бақаларды тәжірибе үшін пайдаланады. Медицина мен биологиядағы тәжірибелер, оқу орындары мен ғылыми-зерттеу мекемелерінде бұл мақсаттар үшін жылына бірнеше мың бақалар пайдаланылады

Париждегі Пастер Университетінің қасындағы ескерткіш

Казань қаласындағы ескерткіш

Бостондағы ескерткіш

Қосмекенділердің жіктелуі

Қосмекенділер класы

Құйрықты қосмекенділер

отряды

Аяқсыз қосмекенділер

отряды

Құйрықсыз қосмекенділер

отряды

Саламандра,триондар,жетісулық бақатіс

Кәдімгі құртпошым,

Жасыл бақа, көлбақа,тоған бақасы

4

1-топ: Құйрықты қосмекенділер

2 -топ:Құйрықсыз қосмекенділердің

3-топ: Аяқсыз қосмекенділердің

4 топ: Қосмекенділердің маңызы

4

Ғалымдар бақа терісінен дәрі дайындайды

Біріккен Араб Әмірлігі университетінің ғалымдары бақа жабын терісінің ерекше қасиеттерін анықтады.

Осының негізінде олар стафилакоккпен күресетін жаңа күшті антибиотик жасап шығарды Бақа терісі антибактериальды заттармен қорғалғандықтан оларға ауру туғызатын микроағзалар әсер етпейді. Бірақ ғалымдар олардың жағымсыз әсерлерін кетіретін модификациялау жолын тапты. Нәтижесінде зерттеушілер 100 жаңа антибиотик алды, олар клиникалық сынаққа әзір және алдағы 5 жылда қолданысқа еңбек.

Қызықты деректер

- Саламандра 18, тритон 13, бақылдауық бақа 10, құрбақа 36 жыл өмір сүреді екен.

• Ең кіші бақа – Кубаның қортық бақасы. Ұзындығы 1 см шамасында.
• Ең суыққа төзімді – Сібір бұрыштісі, Сібір бақасы, үшкіртұмсықты бақа
• Ең улы – Оңтүстік Америкада кездесетін ағашқа өрмелейтін бақа
• Ең ірі бақа – Африкада кездесетін голиаф. Салмағы 3,5 кг, ұзындығы 50 см.
• Саламандраның ең ірісі – Жапонның алып саламандрасы. Ұзындығы 1,5-1,8 метр, салмағы 70 кг.
• Ең ірі құрбақа – Оңтүстік Африкада кездесетін аға құрбақасы
• Қазақстанда ғана кездесетін түр – Жетісу бақатісі
• Өкпесі мүлде болмайтын түрлер өкпесіз саламандра мен өкпесіз тритон
• Зор дауысты-Америка Құрама Штатында мекендейтін дене тұрқы 20 см.Өзбекбақа
• Көп ұрпақ беретін –Солтүстік Америкада тіршілік ететін ага-құрбақасы,өгізбақа. Аналықтары 20000-ғ дейін уылдырық шашады.
• Аз ұрпақ беретінқосмекенділерге –альпі саламандрасы мен сары саламандыра
• Өмір бойы дернәсіл күйінде қалатын-европалық және америка протейлері
• Дүние жүзіндегі ең ірі бақа - голиаф деп аталады.салиағы 3,5 кг ,аяғын созғандағы денсінің ұзындығы жарты метрден асады.

Қызықты деректер

Кесте толтыру

2. Кесте толтыру

Кесте толтыру

Құйрықсыз қосмекенділер отряды

Құйрықты қосмекенділер отряды

Аяқсыз қосмекенділер отряды

Бағалау

Оқушылар өзін – өзі бағалауы, мұғалімнің бағалауы

Үйге тапсырма:

Бақалар туралы аңыз әңгімелер, өлеңдер, жұмбақтар, мақал-мәтелдер жинақтап келу.