К?шбасшы ойындары

ХХІ ғасыр көшбасшысы

Сабақтың тақырыбы: «ХХІ ғасыр көшбасшысы»
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімдерін жинақтау, пәнге қызығушылығын, ізденуін, жан - жақты болуын, экологиялық білімдерін көтеруге, әрі табиғатты сүюге баулып, ұқыптылыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: интелектуалды - зияткерлік сайыс
Сабақтың әдістері: ойын, сұрақтар, тапсырмалар;
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Негізгі бөлім:
Жүргізуші: - Армысыңдар, бүгінгі «ХХІ ғасыр көшбасшысы» атты сайыс сабағымызға жиналған қауым! Бүгінгі біздің сайыс сабағымызға қош келдіңіздер
Бүгінгі сайысымызға 7-11 сынып оқушыларынан құралған 2 топ қатысып отыр. Әр топта 5 оқушыдан. Сұрақтар химия және биология пәндерінен қойылады.

І. Бәйге (10 сұрақ)
Әр топқа жеке биология пәнінен сұрақтар қойылады. Әр сұрақ 1 ұпаймен бағаланады.

1-топ Атомдар:
1. Адам миының салмағы? (1300 - 1400 г)
2. Ми қарыншаларындағы сұйықтық қалай аталады? (ликвор)
3. Адамның миы неше жасқа дейін өседі? (20 жас)
4. Үлкен ми сыңарларындағы жүйке жасушаларының саны (14 млрд)
5. Жоғары дәрежелі жүйке қызметінің негізін салған ғалым? (Павлов)
6. «Ми рефлекстері» деген еңбек жазған ғалым (Сеченов Иван Михайлович)
7. Ағза қызметінің қандай реттелу жолдары бар? (жүйкелік және гуморалдық)
8. Адамның қимыл әрекеттерін реттеп, дене тепе - теңдігін сақтайтын ми бөлігі (мишық)
9. Энцефалит дегеніміз не? (мидың қабынуы)
10. Ұлпаның қандай түрлері бар? (эпителий, дәнекер, жүйке, бұлшық ет)

2-топ Қышқылдар:
1. Ботаника нені зерттейді? (өсімдіктерді)
2. Организмдердің өздерінің белгілерін, қасиеттерін, даму ерекшеліктерін ұрпақтан - ұрпаққа жеткізуі (тұқымқуалаушылық)
3. 1 г нәруыз ыдырағанда бөлінетін энергия (17, 6 кДж)
4. Прокариоттарға нелер жатады? (бактериялар)
5. Ядроның хромосомасында орналасады (ДНҚ)
6. Жасушаның энергия станциясы (митохондрия)
8. Өсімдіктерге ғана тән органоид (пластид)
9. Цитоплазма дегеніміз не? (жасушаның қоймалжың сұйықтығы)
10. Митоз қандай фазалардан тұрады?(профаза, метафаза, анафаза, телефаза)

IІ. Домина ойыны Сөйлемді ретімен орналастыру. Әр сөйлемге 10 ұпайдан, дайын болған жауапты әділ-қазылар алқасына тапсырасыздар.

1-топ Атомдар:

1. Сыртқы ағзаның жүйке жүзеге ортамен жүйесі асады арқылы байланысы. (Ағзаның сыртқы ортамен байланысы жүйке жүйесі арқылы жүзеге асады)

2. Ата - ананың қасиетін тұқымқуалайтын хромосома – ұрпаққа жеткізеді. (Хромосома – ата - ананың тұқымқуалайтын қасиеттін ұрпаққа жеткізеді.)

2-топ Қышқылдар:

1. Арқылы, түрдің ұрпақ көбею даралары жалғасады сақталады. (Көбею арқылы ұрпақ жалғасады, түрдің даралары сақталады.)
2. Қосылыс, жоғары молекулалы нәруыз. (Нәруыз – жоғары молекулалы қосылыс)

ІІІ – «Иә - жоқ». Бөлінген топтарға 10 сұрақтан қойылады. Олар иә - жоқ деп жауап береді, әр жауап 1 ұпай.
Әр топқа 1 конверттен беріледі, 3 мин уақыт ішінде сұрақтарға жауап беріп, конвертті әділ-қазы алқаларына тапсыру қажет.

1- топ Атомдар:
1. «Атом» сөзі грекше «бөлінбейтін» деген сөз. (иә)
2. Литий ең ауыр металл. (жоқ)
3. Күкірт (VI) оксиді негіздік оксид. (жоқ)
4. Тығыздығы ең көп металл осмий (ия)
5. Негіздік оксидтер қышқылдармен әрекеттеседі. (ия)
6. Натрийдің валенттілігі ІІІ тең. (жоқ)
7. Ең жеңіл газ сутегі (ия)
8. Электролиттік диссоциация теориясын ашқан ғалым С. Арениус. (ия)

2-топ Қышқылдар:
1. Атом құрамындағы ядро заряды теріс таңбалы болады (жоқ)
2. Молекула «ең кішкене» деген мағына береді. (ия)
3. Күкірт сутек екі негізді оттексіз қышқыл (ия)
4. Кальций оксиді қышқылдық оксиді (жоқ)
5. Сынап – сұйық металл. (ия)
6. Алюминий қосылыстарында - 3 тотығу дәрежесін көрсетеді. (жоқ)
7. Калий сілтілік металл (ия)
8. Атомның планетарлық моделін ұсынған Ломоносов. (жоқ)

ІV. кезең “Полиглот”

“Тіл қаруы – сөз, сөз қаруы – ой” дегендей сіздердің мақал-мәтел білу дәрежелеріңізді сынаймыз.Конвертте берілген мақалдарды аяқтап, жауабын 3 тілде атайсыздар. Мысалы:

• Ит үреді, керуен көшеді. (Ит, собака, дог-dog)

1-топ

1. Қорада малың болсын, көшеде... болсын. (Талың, дерево, tree)

2. Біреуге мал қайғы, біреуге... қайғы. (Жан, душа, soul)

3. “Мектеп кеме, білім...”( Теңіз, море, sea)

4. Құлан құдыққа құласа, құлағында... ойнайды. (Құрбақа, жаба, frog)

2-топ

1. Бабалар еккен шынарды... саялар. (Бабалары, дети, children)
2. Қыз өссе елдің көркі,... Өссе жердің көркі. (Гүл, цветок, flower)

3. Адам көркі шүберек, ағаш көркі... (Жапырақ, лист, foliage)

4. Жалғыз кірпіш қорған болмас, жалғыз ағаш... болмас. (Орман, лес, forest)

V кезең «Диаграмма шешу»

2 топқа диаграммалар беріліп, 3 мин уақытта шешу керек

Толық жауапқа 10 ұпай, жартылау жауап берсе 5 ұпай


VI кезең «Мақал».Бұл кезеңде мұғалім 2 топқа алма - кезек сұрақ қояды, жауап берген топ жауапқа байланысты мақал - мәтел құрастыруы керек. Толық жауапқа 10 ұпай. Мақал құрастырмаса 5 ұпай

1. СаО молекулалық массасы қай элемент атомына сәйкес келеді? /Темір/
Мақал: Темірді қызған кезде соқ.
2. І Б топшада орналасқан с. а. м. 108 болатын элемент? /Күміс/
Мақал: Тағасының күмісіне мақтанба, атыңның жүрісіне мақтан.
3. Н2О / Су/ Мақал: Су ішкен құдығыңа түкірме.
4. ІҮ А топшасындағы рет саны 82 болатын элемент? /Қорғасын/
Мақал: Қойдың сүті қорғасын, қойды ұрған оңбасын.
5. Қанға қызыл түс беретін металл? /Темір/
Мақал: Ағаш кессең ұзын кес қысқартуға оңай, темір кессең қысқа кес, ұзартуға оңай.
6. Сұйық металл? /Сынап/
Мақал: Көз бұлақ, көңіл – сынап.

VІІ кезең: Көңілді шарлар. Ұпайы аз топқа
Дұрыс жауапқа 10 ұпай
1 топ: Үш әріптен тұратын 3 элемент атаңыз. Иод, мыс, бор
2 топ: Төрт әріптен тұратын 4 элемент атаңыз. Азот, хлор, фтор, бром
Қорытынды әділ қазылар өз бағаларын береді, жеңімпаз топ марапатталады.

АШЫҚ САБАҚ .

«ЖАПЫРАҚТЫҢ ІШКІ ҚҰРЛЫСЫ»

6- СЫНЫП

Биология пәнінін ұстазы. Абдуалиев.А.Е.

3