1. Жануар жасушасыны? негізгі т?рлері ж?не оларды? ?ызметі
2. ?лпаларды? т?рлері ж?не ?ызметі.
3. М?шелер мен м?шелер ж?йесі.
Барлы? ?сімдіктер мен жануарларды? а?засы жасушалардан т?ратынды?ын неміс ?алымдары Т. Шванн мен М. Шлейден т?жырымдап, ал?аш рет ХІХ ?асырды? 30-жылдарында жасуша теориясыны? негізін ?алады. Содан бері жасушаны зерттеу ??ралдары – ?уелі жары? к?мегімен к?рсететін микроскопты? жетілдірілуі, одан со? электронды? микроскопты? жасалуы, физикалы? ж?не химиялы? ?дістерді? ?олданылуы ар?асында жасушаны? ??рылысы мен ?ызметі тере? зерттеліп, аны?талды.
Жануар жасушасыны? негізгі т?рлері ж?не оларды? ?ызметі. Біржасушалы а?заларды? ??рылысымен, тіршілігімен танысу ар?ылы біз біржасушалылар туралы ?те ма?ызды ма?л?мат алды?. Себебі к?пжасушалы жануарларды? ?р жасушасы жеке-дара а?за болма?анымен, ??рылысы ж?не ?ызметі жа?ынан ?арапайым ж?ндіктер жасушасымен ??сас. Оны? ??рылысы мен к?птеген тіршілік процестері д?л ?айталанады. Дегенмен к?пжасушалы а?зада жасушалар топтасып, ?р топ белгілі бір ?ызмет ат?арады ж?не оларды? сапасы, ?асиеті сол ?ызметке с?йкес болады. Мысалы, с?йек жасушаларында минералды т?здар к?п болады да, олар с?йекті? ?аттылы?ын ?амтамасыз етеді.
ІV. Бекіту.
Сонымен к?пжасушалы ?сімдік пен жануарда жасуша а?заны? ??рылымды? ж?не ?ызметтік ?лшем бірлігі болып табылады. Кез келген тірі а?заны? денесі жасушалардан т?рады: а?зада?ы б?кіл тіршілік процестері мен оны? тіршілік ?рекеттері осы жасушалар ?ызметіні? ?йлесімділігі ар?ылы ?амтамасыз етіледі. К?пжасушалы жануарларда мынандай м?шелер ж?йелері ?алыптас?ан: ас?орыту ж?йесі, тынысалу ж?йесі, ?анайналым ж?йесі, тірек ?имыл ж?йесі, б?лшы?ет-?имыл ж?йесі, з?р шы?ару ж?йесі, ішкі секреция бездері, сезім м?шелері.
А?за – бірт?тас тіршілік иесі. Оны? ??рылымын, тіршілік процестері мен ?рекеттерін «жасушалар – ?лпалар – м?шелер – м?шелер ж?йесі» тізбегімен жекелеп о?ып, зерделеу а?заны тере? т?сіну ?шін ?ажет.
?й тапсырмасы. § 35 о?ып, 74-суретті салу
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«К?пжасушалы жануарлар »
Тақырыбы: Көпжасушалы жануарлар
§ 35. Жасушалар. Ұлпалар. Мүшелер. Мүшелер жүйесі
Сабақтың мақсаты: көпжасушалы жануарлар жасушасының құрылысына жалпы шолу, ұлпа түрлерін, өзіндік атқаратын қызметін, мүшелер мен мүшелелер жүйесінің түзілуі жайлы мағлұмат беру; түрлі тәрбиелік шаралардың әсерімен оқушы тұлғасында жағымды өзгерістерге жету; пәнге, тақырыпқа байлынысты қызығушылықарын арттыру.
Сабақтың әдісі: түсіндірмелі
Сабақтың типі: құрастырлған
І Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезіңі
«Біліміңді сына» тапсырмасын тексеру.
Біржасушалы жәндіктердің табиғатта қандай маңызы бар?
«Паразиттік тіршілік ету» дегенді түсіндір. Түрлі ауру тудыратын біржасушалыларды ата; қайсысы қандай ауру тудырады?
Безгек ауруын тудыратын қандай жәндік? Ол адамға қандай жәндік арқылы жұғады?
Лейшмания қандай жәндіктерге жатады? Ол қандай ауру тудырады? Құм шіркейлерінің бұған қандай қатысы бар?
Біржасушалар суды қалай тазартады?
Шағын бөгеттерге гамбузия балығын өсіру қандай ауруға қарсы жүргізілетін шара?
Біржасушалылар қандай жануарларға қорек болады? Оның адам үшін маңызы бар ма? Қандай?
Біржасушалы жәндіктердің мұнай қорының жасалуына қандай қатысы бар? Топырақ түзуде ше?
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі
Жоспар:
1. Жануар жасушасының негізгі түрлері және олардың қызметі
2. Ұлпалардың түрлері және қызметі.
3. Мүшелер мен мүшелер жүйесі.
Барлық өсімдіктер мен жануарлардың ағзасы жасушалардан тұратындығын неміс ғалымдары Т. Шванн мен М. Шлейден тұжырымдап, алғаш рет ХІХ ғасырдың 30-жылдарында жасуша теориясының негізін қалады. Содан бері жасушаны зерттеу құралдары – әуелі жарық көмегімен көрсететін микроскоптың жетілдірілуі, одан соң электрондық микроскоптың жасалуы, физикалық және химиялық әдістердің қолданылуы арқасында жасушаның құрылысы мен қызметі терең зерттеліп, анықталды.
Жануар жасушасының негізгі түрлері және олардың қызметі. Біржасушалы ағзалардың құрылысымен, тіршілігімен танысу арқылы біз біржасушалылар туралы өте маңызды мағлұмат алдық. Себебі көпжасушалы жануарлардың әр жасушасы жеке-дара ағза болмағанымен, құрылысы және қызметі жағынан қарапайым жәндіктер жасушасымен ұқсас. Оның құрылысы мен көптеген тіршілік процестері дәл қайталанады. Дегенмен көпжасушалы ағзада жасушалар топтасып, әр топ белгілі бір қызмет атқарады және олардың сапасы, қасиеті сол қызметке сәйкес болады. Мысалы, сүйек жасушаларында минералды тұздар көп болады да, олар сүйектің қаттылығын қамтамасыз етеді.
ІV. Бекіту.
Сонымен көпжасушалы өсімдік пен жануарда жасуша ағзаның құрылымдық және қызметтік өлшем бірлігі болып табылады. Кез келген тірі ағзаның денесі жасушалардан тұрады: ағзадағы бүкіл тіршілік процестері мен оның тіршілік әрекеттері осы жасушалар қызметінің үйлесімділігі арқылы қамтамасыз етіледі. Көпжасушалы жануарларда мынандай мүшелер жүйелері қалыптасқан: асқорыту жүйесі, тынысалу жүйесі, қанайналым жүйесі, тірек қимыл жүйесі, бұлшықет-қимыл жүйесі, зәр шығару жүйесі, ішкі секреция бездері, сезім мүшелері.
Ағза – біртұтас тіршілік иесі. Оның құрылымын, тіршілік процестері мен әрекеттерін «жасушалар – ұлпалар – мүшелер – мүшелер жүйесі» тізбегімен жекелеп оқып, зерделеу ағзаны терең түсіну үшін қажет.
