«С.К?беев атында?ы №56 жалпы орта мектеп» коммуналды? мемлекеттік мекемесі
АШЫ? САБА?
Орында?ан: биология п?ні м??алімі: Жумабекова Сандугаш Тулеутаевна
Шымкент ?аласы
Саба?ты? та?ырыбы: ?анайналым м?шелері. ?антамырлар.Ж?ректі? ж?мысы, реттелуі.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: О?ушылар?а а?зада?ы ?анайналымны? ма?ызын, ж?ректі?
??рылысы ж?не ?антамырлар туралы білімді ме?герту.
Дамытушылы?: О?ушыларды? ал?ан білімдерін жадында са?тау ?абілетін
дамытып жетілдіру,зейін ?ойып ты?дау?а ?йрету.
Т?рбиелілік:О?ушылар арасында ?йымшылды?ты ж?не сыйласты?ты
ояту. Т?л?алы?, ізгілік ?асиеттерге баулу ж?не салауатты
?мірге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі:Жа?а білімді ме?герту.
Саба?ты? типі:Аралас саба?.
Саба?ты? ?дісі:Т?сіндіру, с?ра?-жауап, СТО
Саба?ты? к?рнекілігі: Интерактивті та?та, слайдтар, муляж, тірек-сызба,
электронды о?улы?
Саба?ты? барысы: ?йымдастыру кезе?і (о?ушылармен с?лемдесу,т?гелдеу,
о?ушыларды топ?а б?лу)
Саба?ты? жоспары:І.?й тапсырмасы
1.?ызы?ушылы?ты ояту кезе?і
2.Б?шкедегі бас?атыр?ылар
3. Пысы?тау с?ра?тары
ІІ.Жа?а саба?
1.Ой ?оз?ау
2.Ма?ынаны тану (м??алім жа?а саба? т?сіндіреді)
ІІІ.Саба?ты бекіту
- Топтастыру
- Танымды? с?ра?тар
- Есеп шы?ару
І?.?орытынды. Термин с?здер
?. Ба?алау
?І. ?йге тапсырма
І.?й тапсырмасы 1) «?ызы?ушылы?ты ояту» ?анны? ??рамын зерттеу
?анны? ??рамы
?ан сарысуы - 55 ?ан жасушалары - 45
Су – 90
Т?здар -0,9 Эритроциттер
Глюкоза -0,1 н/е 3,3-5,6 м/л Лейкоциттер
Н?руыз -7-8 глобулин Тромбоциттер
фибриноген
альбуминдер
2) Б?шкеден шы??ан бас?атыр?ылар
1.Микробтарды ерітетін обыр жасушалар (фагоциттер)
2.?анды ?абылдайтын адам (рецепиент)
3.Егу ар?ылы ?алыптасатын иммунитет (жасанды)
4.Жасушаларды? негізгі ?уат к?зі (глюкоза)
5.Шешекке ?арсы егуді ал?аш рет ?олдан?ан а?ылшын д?рігері
(Эдуард Дженнер)
6.А?заны? ішкі ортасына не жатады? (?ан, лимфа, ?лпа с?йы?ты?ы)
7.Жа?а ту?ан н?рестені? 1мм3 ?анында ?анша эритроцит бар? (6-7 млн)
8.ЖИТС ауруы ал?аш рет тіркелген мемлекет (А?Ш)
9.Адамны? ?аншасыны? ?анында о?-резус фактор бар? (85 )
3) Пысы?тау с?ра?тары
1.Ж?ректі? ??рылысы
2.?анайналым ше?берлері нешеге б?лінеді??лкен ?анайналым ше?бері дегеніміз не?
3.Кіші ?анайналым ше?бері дегеніміз не?
ІІ. Жа?а саба? «Ой ?оз?ау»
?ан айналады ж?ректі? ?мірімен
?ан тілдеседі ж?рек деген т??ірімен
А? т?сті, м?лдір ж?не ?ызылданып,
Адам?а к?ш береді п?рменімен
дей отырып, о?ушыларды? жа?а та?ырып бойынша ?йде дайындап келген м?ліметтерін ты?даймыз. Мысалы ж?мба?тар, ?ызы?ты м?ліметтер
1) Ма?ынаны тану
2)Суреттерге аны?тама
Ж?рек – ?ан айналым ж?йесіні? орталы? м?шесі. Ж?рек кеуде ?уысында, екі ?кпені? арасында орналас?ан. Ересек адамны? салма?ы 250-300 гр.Ересек адамда ж?рек ?алыпты жа?дайда минутына 70-75 рет со?ады.Ж?рекке к?ш т?скенде со?уы жиілейді.
Ж?ректі? ж?мысы – бірін-бірі ыр?а?ты т?рде алмастырып отыратын ж?рек циклынан т?рады.Ж?ректі? ?р со?уы 3 кезе?нен т?рады:
1)ж?рекшені? жиырылуы (0,1сек);
2)?арыншаны? жиырылуы(0,3сек)
3)ж?ректі? боса?суы(0,4сек)
Ж?ректі? бір рет со?уына барлы?ы 0,8 сек уа?ыт кетеді.?арыншалар ?рбір жиырыл?анда ?антамырлар?а 70-80 мл,я?ни бір минутта 5-5,5л ?ан ?теді.
Сен бізді білесі? бе?
Капилляр
Артерия
Вена
ІІІ.Саба?ты бекіту
1-тапсырма. Топтастыру
?антамырлар
Салатамыр К?ктамыр ?ылтамыр
Ж?ректен шы??ан Денедегі ?анды ?те жі?ішке зат алмасу
?анды денеге тара ж?рекке айдайтын ж?ретін тамыр
татын тамыр тамыр
2-тапсырма Танымды? с?ра?тар
- Ж?ректі? ж?мысы неше кезе?нен т?рады?
- Ж?рек автоматиясы ?андай ??былыс?
- Ж?рек ж?мысыны? реттелуі
3-тапсырма «Есеп шы?ару»
1-есеп. ?алыпты жа?дайда ж?рек 1 минут ішінде орта есеппен 6л. ?анды тамырлар?а айдаса, 1 са?атта ж?не 1 т?улікте ?анша м?лшерде ?ан айдайды?
Жауабы: 60 6 360 рет, я?ни 1 са?атта 360 рет
360 24са? 8640л, я?ни 1 т?улікте 8640л ?ан айдайды.
2-есеп. ?алыпты жа?дайда ж?рек орта есеппен 1 минутта 70 рет жиырылып ке?ейетін болса, 1 т?улікте ?анша рет со?ады?
Жауабы: 6 70 4200 рет, я?ни 1са?. 4200 рет.
4200 24 са? 100800 рет немесе 1 т?улікте 100800 рет
3-есеп. 1 мин ішінде денедегі ?ан ж?рек ар?ылы екі рет ?теді. Сонда т?улігіне ?анша рет ?теді?
Жауабы: 60 мин 2 120 рет, я?ни 1 са? 120 рет.
120 24 2880 рет, я?ни 1 т?улікте 2880 рет.
І?. ?орытынды.Термин с?здер
Артериялар-салатамырлар
Веналар-к?ктамырлар
Капиллярлар-?ылтамырлар
?. «Бейнет т?бі – зейнет» деп 3 топты? ?пай саны есептеліп, ?орытынды ба?а шы?арылды.
ТОП
?ызы?ушы-лы?ты ояту
кезе?і
Б?шкеден шы??ан бас?атыр?ылар
Пысы?таус?ра?тары
Топтас
тыру
Танымды? с?ра?тар
Есеп шы?ару
?орытын ды
1.Ж?рек
2.Артерия
3.Вена
?І. ?йге тапсырма беру. ?анайналым м?шелері, ж?ректі? ??рылысы, ж?мысы, реттелуі. О?у, реферат жазып келу.
