Саба? та?ырыбы: «?ан, ?лпа с?йы?ты?ы ж?не лимфа-организм ішкі ортасыны? ??рам б?ліктері. Оларды? айналымы ж?не байланысы. ?анны? ??рамы: плазма ж?не формалы элементтері - эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттер. №10 зертханалы? ж?мыс.
Саба? ма?саты:
- А?заны? ішкі ортасын т?сіну, ?анны? ?асиеті, ??рамы
ж?не ?ызметіне сипаттама беру;
- Саба?ты? т?сілдерін ?олдану ар?ылы о?ушы білімін тере?детуге
ж?не о?ушы пайдасына шешілетін жа?даяттарда ал?ан білімдерін
толы??анды ж?мсау?а ?йрену;
- ?ан ??рамыны? т?ра?ты ж?не белгілі к?лемде болу
ма?ыздылы?ыны? ескеру, салауатты ?мір салтын ?стану?а баулу.
Саба? ?дісі:,СТО жобасы элементтерін ?олдану, зертханалы? ж?мыс
Саба??а ?ажетті ??рал-жабды?тар: проектор, интернет материалдары, А3 формалы беттер, микроскоп, микропрепараттар, т?рлі-т?сті бояу ?арындаштар, т.б
П?наралы? байланыс: химия, физиология.
Саба? барысы:
?йымдастырылатын ж?мыстар: Ж?мыс?а ?ажетті ??рал- жабды?тар:
І. ?йымдастыру кезе?і (3 минут)
- Сынып даярлы?ын ?ада?алау;
- Сынып о?ушыларын т?гендеу;
- Саба??а ?ажетті ??рал- жабды?тарды? толы? болуын ?амтамасыз ету.
Балалар, саба?ымызды бастамас б?рын, топ?а б?лініп алайы?. ?р топтан топ басшысын о?ушыны та?даймыз.
Балалар, орынымыздан т?райы?. ?рбір топ м?шелері ?олдарымызды ?стап, ше?бер (шатты? ше?бері) жасаймыз. ?р топ бір-біріне с?здерін айтып, с?ттілік тілеп, орындарына жай?асады.
ІІ.?й тапсырмасын с?рау. (интеракивті та?тамен ж?мыс)
Берілген с?йлем д?рыс болса «+», ?ате болса «-» белгісін ?ою (5-7 минут)
1.Адам а?засында?ы тірек-?имыл ж?йесіне ?а??а ж?не б?лшы? еттер
жатады.
2.С?йек д?некер ?лпа т?ріне жатады.
3.Денедегі с?йектер бірігіп, б?лшы? еттер т?зеді
4.С?йектер пішініне ?арай 2 топ?а б?лінеді
5.Ми бас с?йектері: ж?п самай, ма?дай.
6.Омырт?а жотасы 33-34 омырт?адан т?рады
7.Иы? белдеу с?йектері: 2 б??ана, 2 жауырын
8.Адамны? с?йегі 30-35 жас?а дейін ?седі
9.С?йекке серпімділік, иілгіштік ?асиет беретін органикалы? зат – оссеин
10.Денедегі б?лшы? етті? жалпы саны 600 астам
Тексеру ж?мысы ж?п бойынша ж?ргізіледі.
Д?рыс жауабы интерактивті та?тада жазылып к?рсетіледі:
ІІІ. Шешімін табайы?: (2 минут)
Ж?мба? жасырылып, о?ушылар шешімін табады.
С?йы? десем, су емес,
А?зада а?ар жолы бар
Т?сі де оны? а? емес,
Ал ?ызыл дейді а?алар.
О?ды- солды ой?астар,
?ызмет жасар, то?тамай.
Сергектікке жол бастар,
Шипасы оны? та?ы бар.
Жауабы: ?ан
Балалар, д?рыс жауабын тапты?дар. Д?птерлерімізді ашып, б?гінгі к?нді ж?не жа?а саба? та?ырыбын жазып ?оямыз.
Жа?а та?ырып: «А?заны? ішкі ортасы»
Балалар, а?заны? ішкі ортасы та?ырыбына ?андай ма?сат ?оямыз? О?ушылар б?гінгі жа?а та?ырып?а ?здері ма?сат ?ояды.
І?. Видеоролик тамашалау. (3-5 минут)
«?ан ж?не оны? ??рамы» атты ?ыс?аша к?рсетілім балалар назарына ?сынылады. Видеофильм со?ында о?ушылардан нендей ?сер ал?андары с?ралып ?теді.
?. Постер жасау. Ендеше, « ?ан» с?зіне ?р топ кластер жасайы?шы. (5 мин.)
Жаса?ан постерлерін ?р топ м?шелерінен 1 о?ушы шы?ып, ?ор?айды.
І топ
А?заны? ішкі ортасы
?лпа с?йы?ты?ы
?ан Лимфа
ІІ топ «?ан жасушалары»
?ан жасушаларына эритроциттер, лейкоцит, тромбоцит жатады. Эритроциггерді? негізі ?ызметі- О2 мен СО2 тасымалдау. Адам ?анында 99%-эритроцит,1%- баска жасушалар.
Лейкоцитгері т?ссіз, ядролы жасушалар.1мм3 ?анда 4-9мын лейкоцит болады. Негізгі кызметі - ?ор?аныш ?ызметін, улы затгарды залалсызландырып ыдырату. Уа?ытша к?бею лейкоцитоз, канда?ы а? т?йіршіктерді? азаюы лейкемия дейді.
Т?йірлі лейкоциттер-гранулоциттер, т?йіршіксіз - агранулоциттер
Екі ж?лдыз бір тілек. ?р топ о?ушылары та?ырыпты т?сінді немесе т?сінгенбеген жа?тарын стикерге жазады.
?І. Глоссарий. Та?ырыпта?ы жа?а терминдер: (д?птерге жаздырту)
1. Плазма – ?анны? сар?ыштау т?сті с?йы? б?лімі.
2. Эритроцит – ?анны? ?ызыл, ядросыз жасушалары.
3. Лейкоцит- ?анны? т?ссіз жасушалары немесе жебір жасушалар.
4.Тромбоциттер- ?ан пластинкалары.
5.Гемоглобин- ?ан?а ?ызыл т?с беретін пигмент.
6.Оксигемоглобин- оттегімен ?осыл?ан гемоглобин.
?ІІ. Сергіту с?ті. «Б?лшы?ет ж?мысын жа?сарту жатты?улары» Балалар, сергіту с?ті алды??ы ?ткен та?ырыппен тікелей байланысты болма?. 1. ?олымыз?а ?олайнаны алып, шайнау, ымдау б?лшы? еттеріні? ?оз?алысын ба?ылаймыз. 2. Мойын б?лшы?еттеріні? ?оз?алысын мойынды о??а, сол?а ж?не алды?ы, арт?а б?ру ар?ылы ба?ылаймыз. 3. Иы? б?лшы?еттеріні? ?оз?алысын ?олымызды к?теріп, са?ат тілімен о??а, сол?а ж?не алды?а к?теріп ба?ылаймыз. К?кет ?оз?алысын м ы??ын?а ?олымызды ?ойып, са?ат тілімен о? жа? ж?не сол жа??а б?рылыс жасаймыз. Ая? б?лшы? еттеріні? ?оз?алысын орынымыда т?рып, жаймен ая?тарымызды кезекпен к?тереміз. Осымен жатты?ыуымыз ая?талды.Орынымыз?а жай?асамыз.
?ІІІ.Та?ырыпты бекіту
Та?ырыпты? зертханалы? ж?мыс №10 Та?ырыбы: «Адам ?анын микроскоп астында ?арап, ??рылысымен танысу.»
Балалар, алдары?а берілген зертханалы? ж?мыста?ы тапсырмаларды орындайды.
(микроскоппен ж?мыс жасауды т?сіндіру) Зертханалы? ж?мысты? ??делуі.
1.Ж?мыс та?ырыбы
2.Ж?мыс ма?саты
3.Ж?мыс?а ?ажетті ??рал- жабды?тар
4.?ан жасушаларыны? суреттерін салып, ??рамын жазу
5. № ?ан жасушалары ??рылысы Ат?аратын ?ызметі
1
2
3
6.?орытындылау.
ІХ. Биологиялык, диктант
Организмні? ішкі ортасы деп. айтады. ?ан организмдегі. ?лпа?а жатады. ?ан жасушаларына.,.,. жатады. Эритроцитті? ?ызметі. тасымалдау. Лейкоциттер организмге т?скен. ?зіне сі?іріп ?орытады.
К?п нуктені? орнына ?оятын создер: д?некер, лейкоцит, эритроцит, тромбоцит, ?ан, лимфа, жасуша с?йыкты?ы, О2, б?где заттарды.
Х. ?йге тапсырма беру: 6 тарау, 28 та?ырып о?у, 10 тестілеу с?ра?ын та?ырып бойынша ??растыру.
Рефлексия
ХІ.Ба?алау. ?р топта?ы ба?алаушылар, топта?ы м?шелерді? ж?мыстарын ?арап шы?ып, оларды ба?алайды.
