Қан топтары. Қан құю Резус¬фактор Human blood group systems. Rhesus factor.

Тақырыбы: § 34 Қан топтары. Қан құю Резус­фактор
Lesson: Human blood group systems. Rhesus factor.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың қан топтары және резус-фактор туралы білімдерін толықтыру. «Қашан? Кім? Қалай?» - Деген сұраққа жауап беру.

Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Биология пәніне деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелілік:Табиғатты сүюге, оның берекелі тіршілігін құрметтеуге, отансүгіштікке тәрбиелеу.

Сабақ тұрі: Ашық сабақ

Әдіс – тәсілі: Сұрақ-жауап, іздену, терминдермен жұмыс

Құрал-жабдықтар: ғалымдардың суреттері, слайд кесте

Сабақ валеология, тарих пәндерімен байланыстырыла өтеді.

Сабақ жоспары: I.Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй жұмысын тексеру.

III. Жаңа сабақ түсіндіру.

IV. Бекіту.

V. Бағалау

VI. Үй тапсырмасын беру.

VII Кері байланыс

I. Ұйымдастыру кезеңі

Good afternoon childrens!! How are you? What are feeling now? Амандасу, түгендеу. Топқа бөлу: эритроциттер лейкоциттер тромбоциттер.

Сергіту сәті:

«Сиқырлы қалпақ» әдісі

«Сенімділік» психологиялық тренинг

Мақсаты : оқушыны стресстік жағдайдан арылтып , сенімділікке үйрету .

Шарты : Оқушыларға бос парақ таратылады. Сол парақты қаламсаппен теңдей екіге бөлу ұсынылады . Ол бөліктерді 1 , 2 деп белгілеп, бірінші бөлікке жағымды қасиеттерді, ал екінші бөлікке жағымсыз қасиеттерді жазу керек те, ортасы қырқылып алынады. Жағымды қасиеттерін өзіне қалдырып, жағымсыздарын қатты мыжып, қоқыс жәшігіне салады.

II. Үй жұмысын тексеру (2 тiлде сұралады)

Cұрақ жауап

1 Организмнің ішкі ортасы қандай?Ұлпа сұйықтығы, плазма лимфа

2 Лимфа қайдан түзіледі?Ұлпа сұйықтығынан

3Адамда қанның мөлшері қандай? 5лм

4 Эритроциттер немесе.............. қызыл қан жасушалары

5 Лейоциттер немесе................ ақ қан жасушалары

6 Эритроцитте болатын ерешке нәруыздық зат қанға түс береді?Гемоглобин

7«Фагоцитоз» ашқан ғалымИ.И Мечников

8Лейкоциттер қайда түзіледі?Сүйек кемігінде, лимфа түйіндерінде

9Ядро болмайтын қан жасушалары Эритроцит

10 Қан ұюды тоқтатын қан пластинкалары Тромбоциттер

Homework questions

What do white cells do? Help the body to fight invading bacteria

How many liters of body in human body? Human body has a 5litr

Who discovered the term phagocytosis?Mechnikoff was discovered phagocytosss

Which means fibrinogen?Fibrinogen a protein present in blood plasma; converts to fibrin when blood clots.

Which means leucocytes? Leucocytes a white blood cell and digest bacteria and fungi

III. Жаңа сабақ түсіндіру

1930 жылы австралиалық ғалым К.Ланштейнер қан тобын анықтағаны үшін
Нобель сыйлығын алды

Донор – қан беретін адам

Реципиент – қан қабылдайтын адам

1901ж К. Ландштейн ер адамдардың эритроциттері жарғақшасын да ерекше гликопротеин бар екенін анықтап оны-аглютиноген деп атады. Олар рецепиент қанында болатын антиденелермен –агглютининмен байланысқа түсетінін анықтады. Ол құбылыс аглютинация депаталады.

Адам қанының түрлі топтарындағы антигендер мен антиденелердің болуы

Резус-фактор(rhesus) — адамдар мен макака-резус маймылының (аталуы осыған байланысты) эритроциттерінің құрамында болатын антиген. Резус-факторды 1940 ж. австриялық иммунолог К.Ландштейнер (1868 — 1943) мен америкалық ғалым А.Винер (1907 — 78) ашты. Адамдардың 85%-нда эритроцит құрамында оң Резус-фактор, ал 15%-нда теріс Резус-фактор. болады. 

Резус фактор ерекше нәруыздық зат. Болуына болмауына байланысты 2 топқа бөлінеді;

1 RH+ оң резус

2RH- теріс резус

Барлық әскери қызмет атқарушыларда,дәрігерлерде сырт киімдерінде қан топтары,резус-факторлары жазылады.

IV Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

I топ «Донор болу сауап іс» жарнама жасау

II топ «Қан - дәнекер ұлпа», «Қан – өмір сыйлаушы дегенді қалай түсінесің?

III топ Қазақ қан тазалығын қалай сақтаған (халық ауыз әдебиетінен мыс келтіру)

«Ой түйін».

Интербелсенді тақта арқылы тест сұрақтарына жауап беру

1.Қан ұйымайтын ауру қалай аталады?
а) Пневмония ә) Гемофилия б) Холера
в)Дифтерия г)Скарлатина 
2. Қан беретін адам
а)реципиент ә)донор б)фагоцитоз в)пиноцитоз г)резус;
3. Универсалды донор деп қандай қан топтарын атайды?
а)ІІтоп ә)І топ б)ІІІ топ в) ІҮ топ
4. Адам қанының төрт тобын ашқан және осы еңбегі үшін Нобель сыйлығын алған ғалым кім?
а)Э.Дженнер ә)К.Ландштейнер  б)И.И.Сеченов в)И.И.Мечников
5. Өзіңнің қан тобыңды неге білу керек? 
а)фагацитоз үшін ә)пиницитоз үшін
б)агглютинация болмау үшін

6. Адамда болатын қан топтарыа)екі ә) үш б)төрт в)бес г)алты

7. Донордан қан алатын адам:

а)донор ә)фагоцитоз б)реципиент в)пиноцитоз г)резус

Агглютинация деген не? а)Тромбоциттердің бірігіп қалуы ә)Лейкоциттердің бірігіп қалуы б)Эритроциттердің бірігіп қалуы в)Ерекше нәруыздық зат

Жауаптары

1 ә2-ә 3-ә 4-ә 5-б 6-б 7-б 8-б

Questions

How mush blood type a human? 4

Human giving the blood is called? Donor

Human taking blood is called? Rescipient

Rhesus factor is divided….. 2 groups +,-

Бағалау

Үйге тапсырма §34 Қосымша мәлімет жинау

Кері байланыс