Ч.Дарвин іліміні? негізгі ?а?идалары

Ақмола облысы

Еңбекшілдер ауданы

Невский ауылы

Невский орта мектебі

Тақырыбы:

11 «А» сынып

Биология пәнінің мұғалімі:

Асгат Катила

Монтевидео

1832 шілде

Азор аралдары 1836 ж қыркүйек

Англия 1836 ж

Монтевидео

мамыр 1834

Жасыл мүйіс

тамыз 1836

Жасыл мүйіс

қаңтар 1832

Байя

қаңтар 1832

Байя

тамыз1836

Тауешкі тропигі

1834 маусым

Тайти аралдары

1835 қараша

Жаңа Зеландия

1835 желтоқсан

Кепитаун

1836 маусым

Маврикий

1836 сәуір

Кокос аралдары

1836 наурыз

Тауешкі тропигі

1835 шілде

Сидней

1836 қаңтар

Әулие Елена

1836 шілде

Англия 1831ж ж

Сабақтың тақырыбы: Ч. Дарвин ілімінің негізгі қағидалары

Сабақтың мақсаты

Білімділік: Оқушыларға Ч. Дарвин ілімінің шығуы, алғышарттары, ғылыми жетістіктерімен таныстыру.

Дамытушылық: 

Оқушылардың сабаққа белсен-ділігін, ойлау қабілетін, жеке тұжырым  жасай білу қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: 

Оқушыларды іздемпаздыққа, өз бетінше еңбектенуге және адалдыққа, қоршаған ортаны қорғай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа білімді меңгерту.
IV. Жаңа сабақты бекіту. (Биологиялық диктант, Венн диаграммасы).
V. Бағалау.
VI. Үйге тапсырма.

Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу.

2. Психологиялық ахуал

Мен жамбасам лапылдап,

Сен жанбасаң лапылдап.

Біз жанбасақ лапылдап,

Аспан қалай ашылмақ.

3. Сабақтың эпиграфы

Біліп айтқан сөзге құн жетпейді,

Тауып айтқан сөзге шын жетпейді.

Өзің білмесең, білгендерден үйрен,

Үйренгеннен ештеңең кетпейді.

Төле би

Үй тапсырмасын сұрау:

а) (Ой шақыру)

Қазіргі кезде тірі организмдердің қанша түрі болады?

Эволоюция деген ұғым нені білдіреді?

Аристотель жануарларды қандай топтарға бөлді?

К. Линнейдің «Табиғат жүйесі» деген еңбегі қай жылы жарық көрді?

Ж.Б. Ламарктің 1809 жылғы еңбегі?

Ч. Дарвиннің еңбектерін атау

Ә) оқушыларға жеке тапсырма

Суреттер сөйлейді: Әр ғалымның суретін тану және өмір баяны мен еңбегіне қысқаша шолу

ІІІ. Жаңа білімді меңгерту

ЧарлзРоберт Дарвин 1809 жылы 12 ақпанда Шрусбериде дәргер отбасында алты баланың бесіншісі болып дүниеге келді.

Әкесі : Роберта Дарвин  дәрігер.

Анасы: Сьюзанн Дарвин қаржыгер болды.

1817 жылы мектепке барды. Сегіз жасар Дарвинді жаратылыстану қатты қызықтыратын. Осы жылы шілде айында анасы Сьюзанн Дарвин қайтыс болды. 1818 жылы ағасы Эразм бірге жақын маңындағы Шюсбери ағылшын мектебіне барды.

1826 жылы Эдинбург дәрігер мектебіне түсіп, екі жылдан соң Кембридж университетіне ауысады.

«Бигль» кемесімен саяхат

1831 ж Кембридж университеттін бітірген Дарвин сол университеттің профессоры Генсолдан «Бигль» кемесінің Жер шарын айналу саяхатына шығатыны және осы саяхат кезінде табиғат зерттушісі болып жұмыс атқаратындығы жайлы шақыру хат алады. Ол 22 жасында 5 жылға созылған саяхатқа қатысып, өте көп мәліметтер жинайды.

«Бигль» кемесі Оңтүстік Американың шалғай жатқан жағалаулары мен Тынық мұхит аралдарының картасын жасауды мақсат етіп қойды.

Ч.Дарвиннің еңбектері

«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы” (1859)

“Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі” (1868)

“Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу” (1871) және т.б.

“Сандар сөйлейді” ойыны

Ч. Дарвин органикалық дүниенің тарихи

дамуы эволюцияның 3 факторына

байланысты екендігін анықтады.

Табиғи сұрыптау

Тұқым қуалаушылық

Өзгергіштік

Ч.Дарвин ілімінің алғы шарттары:

Қоғамдық-экономикалық:
-Англияда ХІХ ғасырдың алғашқы жартысында өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы қарқынды дамыды.
-Жергілікті мамандар жануарлардың қолтұқымдары мен өсімдіктердің өнімді іріктемелерін көптеп шығара бастады.
Ғылымдағы жаңалықтар:
-жасуша теориясының;
-тірі организмдердің ұрықтарының ұқсастығының;
-өлі және тірі табиғаттың химиялық
біртұтастығының;
-аралық формалардың;

Оқулықтан Дарвиннің негізгі принциптерін оқу

Дарвин мен Уолестің теориясы ілімінің негізгі қағидалары

1.Қандай да болмасын тірі организмдерге өзгергіштік тән .
2.Барлық тірі организмдерге көп мөлшерде ұрпақ қалдыруға бейім келеді . Бірақ табиғатта осынша көп мөлшерде ұрпақ дамып жетілмейді . Өйткені олардың басым көпшілігі қоректің , судың , жарықтың жетіспеушілігінен т.б. себептерден тіршілігін жояды .
3.Организмдердің шексіз көбеюге бейімділігі мен кеңістік және тіршілік ресурстарының арасындағы қарама – қайшылық тіршілік үшін күресті туғызады .

4.Тұқым қуалайтын өзгергіштігі бар даралар тіршілік еткен орта жағдайларына бейімделіп , ал ондай өзгергіштігі жоқтары жойылып отырады (табиғи сұрыпталу ).
5.Түрлердің көбейіп , ұрпақ қалдыруы – пайдалы өзгерістердің организмде ұрпақтан – ұрпаққа беріліп бекітілуі . Осының нәтижесінде ұрпақ пен тектін арасында бірсыпыра алшақтық пайда болады

Ч.Дарвин қолдан сұрыптау туралы

Үй жануарларының қолтұқымдары мен мәдени өсімдіктер іріктемелерін ғалым қолдан сұрыптау нәтижесі деп есептеді.

Сұрыптауды:

- мақсатсыз және

-әдістемелік сұрыптау

деп екіге бөлді.

Биологиялық диктант

1.Ч.Дарвиннің 1859 жылы жарық көрген еңбегі ………………………………………………………….деп аталады

2.Ч.Дарвиннің 1868 жылы жарыққа шыққан еңбегі ………………………………………………деп аталады.

3. Ч.Дарвиннің 1871 жылы жарыққа шыққан еңбегі

………………………………………………. деп аталады.

Семантикалық картамен жұмыс жасау

№	Еңбектері Ғалымдар	«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы”	Зоология философиясы	Табиғат жүйесі	Биология терминді ғылымға енгізген	“Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу”	Қосарланған атауизм	“Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі”	Ботаника философиясы	Трансформист
1	Карл Линней			+			+		+
2	Жан Батист Ламарк		+		+					+
3	Чарлз Дарвин	+				+		+

Тест жұмыс

Бағалау.

Үйге тапсырма.

§ Оқу

Реферат жазу

Карл Линнейдің өмір баяны және еңбектері

Жан Батист Ламарктың өмір баяны және еңбектері

Чарлз Дарвиннің өмір баяны және еңбектері

Семантикалық картамен жұмыс жасау

№	Еңбектері Ғалымдар	«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы”	Зоология философиясы	Табиғат жүйесі	Биология терминді ғылымға енгізген	“Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу”	Қосарланған атауизм	“Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі”	Ботаника философиясы	Трансформист
1	Карл Линней
2	Жан Батист Ламарк
3	Чарлз Дарвин

№	Еңбектері Ғалымдар	«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы”	Зоология философиясы	Табиғат жүйесі	Биология терминді ғылымға енгізген	“Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу”	Қосарланған атауизм	“Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі”	Ботаника философиясы	Трансформист
1	Карл Линней
2	Жан Батист Ламарк
3	Чарлз Дарвин

Семантикалық картамен жұмыс жасау

Оқулықтан Дарвиннің негізгі принциптерін оқу

Оқулықтан Дарвиннің негізгі принциптерін оқу