kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Буркит – кус та?ири

Нажмите, чтобы узнать подробности

Б?ркіт – ??с  т??ірі

танымды?  биологиялы?  кеш

кешті?  толы?  н?с?асы  слайдта  берілген

      Болаша?та  ?ркениетті  дамы?ан  елдер  ?атарына  ену  ?шін  заман  талабына  сай  білім                             ?ажет.?йткені,т?уелсіз  ?аза?станды  дамы?ан  б?секеге  ?абілетті  елді?  ?атарына  терезесін  те?  ететін білім.Сонды?тан  ?азіргі  даму  кезе?і  білім  беру  ж?йесіні?  алдына  о?ыту  ?рдісін  технологияландыру  ерекшелігі  ?сіп  жат?ан  жеке  т?л?аны  жан-жа?ты  дамыту.Осы  ма?сатта  о?ушыны  жан-жа?ты  танымды?  ?мтылысы  бар,шы?армашылы?  т?л?а  етіп  дамыту  м??алімні?  басты  ма?сатына  айналып  отыр.

Кеш  ма?саты :

  1. ту?ан  ?лкенні?  ?ш?ан аса  текті жырт?ыш ??стары туралы м?лімет  бере отырып, пайдасы  мен  зиянын ма?сатын ??ындыру
  2. с?лулы? пен еркіндікті таныту?а, ж?гірген  а?ны?  ?адір-?асиетін  ба?алай  білуге  ж?не ?айсарлы??а баулу
  3. о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттырып, жан-жа?ты талдай білуге да?дыландыру.

Кеш  эпигрофы:    Бар ізгілік тек білімнен алынар,

                             Білімменен аспан?а жол салынар.

                                                                                  Ж.Баласа??н

П?наралы?  байланыстар:

Экология  п?ні. ?аза?стан  ??старын  ?ор?ау.?ызыл  кітап  туралы  м?лімет  беру

География  п?ні. ??старды?  кездесетін  жерлері  туралы  м?ліметтер  беру                                                                           

?дебиет п?ні. ??стар  туралы а?ын-жазушыларды?  ?ле?дері  ж?не  ма?ал-м?телдерді  пайдалану

Математика  п?ні.Саны, салма?ы, ?зынды?ы, биіктігі  туралы  м?ліметтер

Кеш  жоспары

1.Топтарды?  с?лемдесуі

2.?ыран  ??стар  туралы  ма?л?мат

3.Ойланайы? , пікірлесейік

4.С?зж?мба?  шешу

5. ??стар  туралы  ?ле?дер

6. Ма?ал – м?телдерді  жал?астыр

7.?йге  тапсырма

   1.Топтарды?  с?лемдесуі ( екі  топ  с?лемдеседі )

   2.?ыран  ??стар  туралы  ма?л?мат

        К?птеген жырт?ыш ??старды саятшылар а?шы ??с ретінде пайдаланады. А? аулау?а баулитын ??стар: б?ркіт, ителгі, бидайы?, с???ар, т?й?ын, ?ыр?и, ?аршы?а, жа?алтай, лашын.

Батыл да ?ш?ыр, т?мсы?ы ?ткір, тегеуріні к?шті жырт?ыш ??старды?  бірі - б?ркіт. Олар Еуропа, Азия, Солт?стік Америка,     ?аза?станны? таулы айма?тары мен орманды ал?аптарында кездеседі. Б?ркітті? еркегін - шеулі, ?р?ашысын - ?ябасар деп атайды.

    Б?ркіт ?ясын адам мен жануарлар жете алмайтын биік ??зды? басына немесе ?ия жартастар?а, ?ара?ай шынарларды? басына салады.

Б?ркітті? шеулісі мен ?ябасары ?а?тар айында ж?птасып, наурыз айыны? бас кезінде ж?мырт?алайды. ?ябасар ж?мырт?аны 45-50 к?н бойы шай?айды. Екі ай м?лшерінде балапан ж?мырт?аны жарып шы?ады.

?яда?ы балапан бас?а   ??стардікі сия?ты ши?ылдамайды.

     Балапандарды? ?анаттанып  ?шуы ?шін 100-11О к?н ?ажет. ?яда?ы балапандарды? ая?ы ?ылмен матаулы болады. Б?ркітті? ?ясы айтарлы?тай к?рделі болмайды. А?ашты? ?са? б?та?тарын 50-60 см ?алы?ды?та ?я?а т?сеп, оны? ?стіне ?алы?ды?ы 3-4 см ш?п-шалам салады. ?ябасар небары 2-а? ж?мырт?а табады.

Б?ркітті?   жасына  ?арай ?р  т?рлі ат беріп отыр?ан.

3.Ойланайы? , пікірлесейік

Танымды?  с?ра?тар :

     - Ж?мырт?алары  к?лем  жа?ынан  ?андай  ж?не  ?р?айсысы  неше  ж?мырт?а  салады?

  • Ж?мырт?а  басу  мерзімі  ?р  ??ста  ?рт?рлі  бола  ма ?

          (к?мек :  ?р т?рлі  ??старды  айту?а  болады)

      -Мына  суретте  берілген  е?  керемет  ??с

       К?мек : А?Ш – ты?  ?лтты?  белгісі,са?атына  65  ша?ырым жылдамды?пен  ?ша  алады.

     -Жырт?ыш  ??стар    туралы  не  білеміз ?

  • ?ыран  ??с – .  ,  ??с?а  салу?а
  • Б?ркіт – латынша аты (Аguila  chrysaetos) .  деген  ??ымды  білдіреді.
  •  Т?ркі халы?тарыны?  к?пшілігі «б?ркіт»  (жемтігін б?ріп ?стау т?сіліне ?арай) деп  атайды.
  • Т?ркілер  б?ркітті?  пірі  .  деп  табынатын бол?ан.

Шапша?  жауап

-?ыран  немен  ?оректенеді?

-Б?ркіт латынша ?андай ма?ынаны білдіреді?

-4 500м  шы?  - ??зды  тауды  мекендейтін  ??с?

-Жас т?біт деп неше жасар б?ркітті атайды?

-?. Мырзалиев  кім ?

-М.Ма?атаев  кім ?

4.С?зж?мба?  шешу

  1. С?йрік  ?анатты, ?те  ?ш?ыр ??с, кішкене  ?ыран  ??с
  2.  ?ызыл  ш?бар, ?ар?адан кіші, с?йкімді, кішкене  ителгі  тектес  ?ыран.
  3. Имек  т?мсы?ты , ?ткір  тырна?ты  ?аршы?аны?  бір  т?рі.
  4. Тауды, даланы  мекендейтін  ірі  ?ыран  ??с
  5. 10  жаста?ы  б?ркітті?  аты.
  6. Б?ркіт, ?аршы?а, ?ыр?и  сия?ты  ал?ыр  ??старды?  жалпы  атауы.
  7. ?анаты  ?ыс?а, ??йры?ы  ?зын, имек  т?мсы?ты  ша?ын  ?ыран.
  8. ?лексе  жемтікке  ?йір  ірі жырт?ыш  ??с.
  9. Б?ркіт  т??ымдас  ?ыран  ??с.
  10. Бала?  ж?нді  сар?ыш , а??а  к?п  машы?тан?ан  ал?ыр  ?ыран  ??с.

ж

ы

р

т

?

ы

ш

?

?

с


















 

5. ??стар  туралы  ?ле?дер

-Таби?атты  ?ор?ау  та?ырыбына  ?алам  тарт?ан  ?андай  та?ы  бас?а  а?ын  а?аларымыз  бар?

-Таби?атты  ?ор?ау та?ырыбына  т?тас  бір  кітап  арна?ан.Ол  кітапты?  аты –   ..

-Аяймын  мен  анасыз,

Атасызды

Аяймын  мен  ??лынсыз,

Ботасызды , - деп  жырла?ан   таби?ат  жанашыры

1-топ .«К?рі  ?ыран»  ?ле?і  бойынша мына  кестені  толтыры?ыз

Жыр жолдары

?з т?сінігім

Найза?айдай  жар?ылдап ??мыры ?тті

?ырды? ?ызыл  т?лкісін б?лтартпа?ан

?ыранша ?мір с?ргені?

?андай ба?ыт

?андай ба?ыт

?ыранша ?ле білген

Жасын  т?скен  д??гелек шарайнадай

2  топ.“?арлы?ашым  келді?  бе ?”,“А??улар  ?йы?та?анда”   атты    жыр жина?тарыны?  авторы, дарын  иесі,“?асырды?  а?иы? а?ыны” атан?ан а?ын.

 «А??улар  ?йы?та?анда» поэзиясы бойынша  мына  кестені   толтыры?ыз.

Жыр жолдары

?з т?сінігім

“Сір?, ма?ан жо?  шы?ар  менен  ?ткен,

??лынымны?  ?асынан  неге  кеткем ?!

Д?ние – ау, сен  осындай  неткен  керемет пе е? ?!

Жетімк?лге  а??уларды?  ?айта   айналып  келмеуі

Ана  отыр,

Озбыр  ойлар  ?амалуда,

?амалауда,  ?лдекім  табалауда.

6. Ма?ал – м?телдерді  жал?астыр

1. А?  патшасы – арыстан,

    ??с  патшасы – б?ркіт.

2. А?  с???ар  жем  ?шін,

   Ер  жігіт туар  ел  ?шін.

3. Балапан  басымен

    Т?рымтай  т?сымен.

4. ??сты?  б?рі  с???ар  болмас,

   Атты?  б?рі  т?лпар  болмас.

5. ?ияда?ы  ?ызыл  т?лкіні

    ?ияннан  со??ан  б?ркіт  алады.

4. ??сты?  б?рі  с???ар  болмас,

   Атты?  б?рі  т?лпар  болмас.

5. ?ияда?ы  ?ызыл  т?лкіні

    ?ияннан  со??ан  б?ркіт  алады.

7. ?ыраннан  ?ыран  туады,

     Жыланнан  жылан  туады.

8.Ат  бегі – атты?  т?я?ына   ?арар,

      ??с  бегі – ??сты?  ая?ына  ?арар.

7.?йге  тапсырма

«Тау?а  ?шам, ?уат  алып  ?ыранны? ?анатынан» та?ырыбында эссе, ?ле?  жазу, мазм?нына  с?йкес  сурет салу

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Буркит – кус та?ири »



Бүркіт – құс тәңірі


танымдық биологиялық кеш

кештің толық нұсқасы слайдта берілген


Болашақта өркениетті дамыған елдер қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет .Өйткені ,тәуелсіз Қазақстанды дамыған бәсекеге қабілетті елдің қатарына терезесін тең ететін білім .Сондықтан қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісін технологияландыру ерекшелігі өсіп жатқан жеке тұлғаны жан-жақты дамыту .Осы мақсатта оқушыны жан-жақты танымдық ұмтылысы бар,шығармашылық тұлға етіп дамыту мұғалімнің басты мақсатына айналып отыр .


Кеш мақсаты :

  • туған өлкеннің ұшқан аса текті жыртқыш құстары туралы мәлімет бере отырып, пайдасы мен зиянын мақсатын ұғындыру

  • сұлулық пен еркіндікті танытуға, жүгірген аңның қадір-қасиетін бағалай білуге және қайсарлыққа баулу

  • оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, жан-жақты талдай білуге дағдыландыру.

Кеш эпигрофы: Бар ізгілік тек білімнен алынар,

Білімменен аспанға жол салынар.

Ж.Баласағұн


Пәнаралық байланыстар:

Экология пәні . Қазақстан құстарын қорғау.Қызыл кітап туралы мәлімет беру

География пәні. Құстардың кездесетін жерлері туралы мәліметтер беру

Әдебиет пәні. Құстар туралы ақын-жазушылардың өлеңдері және мақал-мәтелдерді пайдалану

Математика пәні .Саны , салмағы , ұзындығы , биіктігі туралы мәліметтер


Кеш жоспары

1.Топтардың сәлемдесуі

2.Қыран құстар туралы мағлұмат

3.Ойланайық , пікірлесейік

4.Сөзжұмбақ шешу

5. Құстар туралы өлеңдер

6. Мақал – мәтелдерді жалғастыр

7.Үйге тапсырма


1.Топтардың сәлемдесуі ( екі топ сәлемдеседі )

2.Қыран құстар туралы мағлұмат

Көптеген жыртқыш құстарды саятшылар аңшы құс ретінде пайдаланады. Аң аулауға баулитын құстар: бүркіт, ителгі, бидайық, сұңқар, тұйғын, қырғи, қаршыға, жағалтай, лашын.

Батыл да ұшқыр, тұмсығы өткір, тегеуріні күшті жыртқыш құстардың бірі - бүркіт. Олар Еуропа, Азия, Солтүстік Америка, Қазақстанның таулы аймақтары мен орманды алқаптарында кездеседі. Бүркіттің еркегін - шеулі, ұрғашысын - ұябасар деп атайды.

Бүркіт ұясын адам мен жануарлар жете алмайтын биік құздың басына немесе қия жартастарға, қарағай шынарлардың басына салады.

Бүркіттің шеулісі мен ұябасары қаңтар айында жұптасып, наурыз айының бас кезінде жұмыртқалайды. Ұябасар жұмыртқаны 45-50 күн бойы шайқайды. Екі ай мөлшерінде балапан жұмыртқаны жарып шығады.

Ұядағы балапан басқа құстардікі сияқты шиқылдамайды .

Балапандардың қанаттанып ұшуы үшін 100-11О күн қажет. Ұядағы балапандардың аяғы қылмен матаулы болады. Бүркіттің ұясы айтарлықтай күрделі болмайды. Ағаштың ұсақ бұтақтарын 50-60 см қалыңдықта ұяға төсеп, оның үстіне қалыңдығы 3-4 см шөп-шалам салады. Ұябасар небары 2-ақ жұмыртқа табады.




Бүркіттің жасына қарай әр түрлі ат беріп отырған .


3.Ойланайық , пікірлесейік


Танымдық сұрақтар :

- Жұмыртқалары көлем жағынан қандай және әрқайсысы неше жұмыртқа салады?

  • Жұмыртқа басу мерзімі әр құста әртүрлі бола ма ?

(көмек : әр түрлі құстарды айтуға болады)

-Мына суретте берілген ең керемет құс

Көмек : АҚШ – тың ұлттық белгісі ,сағатына 65 шақырым жылдамдықпен ұша алады .

-Жыртқыш құстар туралы не білеміз ?

  • Қыран құс – ... , құсқа салуға

  • Бүркіт – латынша аты (Аguila chrysaetos) ... деген ұғымды білдіреді.

  • Түркі халықтарының көпшілігі «бүркіт» (жемтігін бүріп ұстау тәсіліне қарай) деп атайды.

  • Түркілер бүркіттің пірі ... деп табынатын болған.

Шапшаң жауап

-Қыран немен қоректенеді?

-Бүркіт латынша қандай мағынаны білдіреді?

-4 500м шың - құзды тауды мекендейтін құс?

-Жас түбіт деп неше жасар бүркітті атайды?

-Қ. Мырзалиев кім ?

-М.Мақатаев кім ?



4.Сөзжұмбақ шешу

  1. Сүйрік қанатты , өте ұшқыр құс , кішкене қыран құс

  2. Қызыл шұбар , қарғадан кіші , сүйкімді , кішкене ителгі тектес қыран.

  3. Имек тұмсықты , өткір тырнақты қаршығаның бір түрі .

  4. Тауды , даланы мекендейтін ірі қыран құс

  5. 10 жастағы бүркіттің аты .

  6. Бүркіт , қаршыға , қырғи сияқты алғыр құстардың жалпы атауы .

  7. Қанаты қысқа , құйрығы ұзын , имек тұмсықты шағын қыран.

  8. Өлексе жемтікке үйір ірі жыртқыш құс .

  9. Бүркіт тұқымдас қыран құс.

  10. Балақ жүнді сарғыш , аңға көп машықтанған алғыр қыран құс .



ж










ы









р









т






қ







ы









ш












қ








ұ







с









5. Құстар туралы өлеңдер

-Табиғатты қорғау тақырыбына қалам тартқан қандай тағы басқа ақын ағаларымыз бар?

-Табиғатты қорғау тақырыбына тұтас бір кітап арнаған.Ол кітаптың аты – ... .


-Аяймын мен анасыз,

Атасызды

Аяймын мен құлынсыз,

Ботасызды , - деп жырлаған табиғат жанашыры


1-топ .«Кәрі қыран» өлеңі бойынша мына кестені толтырыңыз



Жыр жолдары

Өз түсінігім

Найзағайдай жарқылдап ғұмыры өтті


Қырдың қызыл түлкісін бұлтартпаған


Қыранша өмір сүргенің

Қандай бақыт

Қандай бақыт

Қыранша өле білген


Жасын түскен дөңгелек шарайнадай


2 топ .“Қарлығашым келдің бе ?” ,“Аққулар ұйықтағанда” атты жыр жинақтарының авторы , дарын иесі ,“ғасырдың ақиық ақыны” атанған ақын .

«Аққулар ұйықтағанда» поэзиясы бойынша мына кестені толтырыңыз .



Жыр жолдары

Өз түсінігім

Сірә , маған жоқ шығар менен өткен,

Құлынымның қасынан неге кеткем ?!


Дүние – ау , сен осындай неткен керемет пе ең ?!


Жетімкөлге аққулардың қайта айналып келмеуі


Ана отыр ,

Озбыр ойлар қамалуда,

Қамалауда, әлдекім табалауда .



6. Мақал – мәтелдерді жалғастыр


1. Аң патшасы – арыстан ,

Құс патшасы – бүркіт .

2. Ақ сұңқар жем үшін ,

Ер жігіт туар ел үшін .

3 . Балапан басымен

Тұрымтай тұсымен .

4. Құстың бәрі сұңқар болмас ,

Аттың бәрі тұлпар болмас .

5. Қиядағы қызыл түлкіні

Қияннан соққан бүркіт алады .

4. Құстың бәрі сұңқар болмас ,

Аттың бәрі тұлпар болмас .

5. Қиядағы қызыл түлкіні

Қияннан соққан бүркіт алады .

7. Қыраннан қыран туады ,

Жыланнан жылан туады.

8 .Ат бегі – аттың тұяғына қарар ,

Құс бегі – құстың аяғына қарар.


7.Үйге тапсырма

«Тауға ұшам, қуат алып қыранның қанатынан» тақырыбында эссе, өлең жазу, мазмұнына сәйкес сурет салу



Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Биология

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 8 класс

Скачать
Буркит – кус та?ири

Автор: Орнашбаева Акмарал Абуханкызы

Дата: 22.04.2015

Номер свидетельства: 204791


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства