Б?йрек ауруларын алдын алу.?рлеме ж?не т?мен т?сетін инфекциялар

Пәні: Биология

8-сынып

Күні: 02.04.2016ж

Тақырыбы:

Бүйрек ауруларының алдын алу.Өрлеме және төмен түсетін инфекциялар.

Мақсаты:

1.Оқушыларға бүйрек аурулары туралы түсінік беру.

2.Оқушылардың алған білімдерін жадында сақтау қабілеттерін дамытып жетілдіру,сабаққа деген белсенділіктері мен қызығушылықтарын қалыптастыру.

3.Оқушылар арасында ұйымшылдықты және сыйластықты ояту.Ізгілік қасиеттерге баулу және ұқыптылыққа,салауатты өмірге тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже:

1. Оқушылар бүйрек аурулары жолдары туралы түсінік алады.

2.Алған білімдерін өмірде қолдана алады..

3.Өз беттерімен жұмыстанады.

Сабақтың типі:

Жаңа білімді игерту

Сабақтың түрі:

Аралас сабақ

Әдістер:

Түсіндіру,сұрақ-жауап,баяндау

Керекті жабдықтар:

Оқулық 8-сынып

Сабақтың барысы

І.Ұйымдастыру

Оқушылармен амандасып,түгендеу.

ІІ.Үй тапсырмасы

Зәр шығару механизмі.Жолдары.

Оқушылардан фронтальды түрде сұрау.

Тест 

1. Кейбір аурулардың себебін тамақ құрамындағы  қандай да бір ерекше заттардың жоқтығынан деп тұжырымдады

   А) К.Функ    Ә) Н.И.Лунин     Б) И.П.Павлов

2.Организмнің тіршілігі үшін маңызы зор қанша дәрумен бар?

    А)50   ә)  20   б) 30

3.Суда еритін дәрумендер

    А) В тобы дәрумендері    ә) А, Д   б)   К, Е

4.Организмнің улануы 

    А) гиповитаминоз   Ә)  авитаминоз    б) гипервитаминоз  

5.Адам организмінде синтезделмейді

    А) В тобы дәрумендері    Ә) С дәрумені  б) А дәрумені 

6.Пиридоксин немесе басқаша қалай атаймыз?

    А)В 12    ә) В 9     Б) В 6

7.Көздің қалыпты көруі үшін қажет дәрумен

    А) аскорбин қышқылы   ә) цианкоболомин   б) ретинол

8.Бұл дәрумен  Са, Р элементтерінің  алмасуында маңызды рөл атқарады

    А) В     Ә)  Д            Б) С

9.Тағамды ұзақ пісіргенде жойылатын дәрумен

    А) А           Ә) С      Б) В

10 Сақтаудың ең жетілдірілген  әдістерінің бірі

    А) мұздату    Әкептіру       Б) тұздау

ІІІ.Жаңа сабақ

Зәрдің құрамы:
• 96%- ы су
• 1, 5 % бейағзалық заттар, хлорлы натрий көбірек, сульфаттар, фосфаттар, калий, кальций, магний карбонаттары аз мөлшерде
• 2, 5 % ағзалық заттар болады, несепнәр (мочевина), зәр қышқылы
• Тәулігіне 1, 2 - 1, 6л зәр бөледі
• Урохром пигменті зәрге сарғыш түс береді
Бүйректе зәрдің түзілуі 2 кезеңнен тұрады: сүзілу(фильтрация) және қайта сіңірілу (реабсорбция).
Сабақты әрі қарай жалғастыру үшін әр топқа постер құруға тапсырма берілді.10 мин.
І топ. Бүйректің маңызы.
ІІ топ. Бүйрек аурулары.
ІІІ топ. Бүйрек гигиенасы.

ІV  топ. Бүйрек жұмысына ішімдіктің әсері.
Әр топ оқушылары топбасшымен бірге оқулықты пайдалана отырып постер құруға белсенділікпен кірісіп кетті. Берілген уақыт біткеннен кейін әр топтан бір оқушы тақтаға шығып өз постерін қорғады.
Бүйрек жұмысына ішімдіктің әсері:
• Бүйрек жасушалары зиянды заттарды шығара алмайтын болады
• Жасушалар қабынып, зәрмен бірге ағзадан қажетті нәруыз бөлініп, сыртқа шыға бастайды
• Ішімдікпен уланған бүйрек бүрісіп, зәрдің бөлінуі тоқтайды
Бүйрек аурулары:
○ Уремия (зәрліқан) – қанда несепнәр мөлшері шектен тыс көбейеді
○ Нефрит – бүйрек қабынуы, бактериялар тудырады, зәр түзілу баяулайды
○ Бүйрек тасы(уролитаз) – зәр құрамындағы қатты заттар зәр жолында қатайып, тасқа айналады (зәр қышқылы, кальций фосфаты)
○ Қуықтың қабынуы(цистит) – қуыққа салқын тигеннен зәр тоқтамайды.
○ Энурез (шыжың) – түнде зәр тоқтамау. Бадамша бездерінің жұлын қызметінің бұзылуынан болады.
○ Уролог – бүйрек ауруын емдейтін дәрігер.
○ Гемодиализатор – жасанды бүйрек аспабы.
Бүйрек гигиенасы:
○ Салауатты өмір сүру
○ Өте ащы, өте тұзды тағамдарды пайдаланбау
○ Ішімдіктен, есірткіден, темекі тартудан аулақ жүру
○ Әртүрлі қабынуға қарсы аурулардың алдын алу

ІV. Бекіту

1.Зат алмасудың соңғы өнімдерін организімнен шығаратын мүшелерді анықтаңдар........................................................................................

2.Зәр шығару жүйелерінің мүшелерін анықтаңдар......................

3.Зәр жинаатын бұлшық етті қуыс мүше..................................

4.Бүйректе түзілетін зат...........................................................

5.Бүйректе негізгі қызмет атқаратын құрылым.........................

6.Қанды бүйректің қыртысы  қабатына әкелетін артериялар.

7.Бұршақ тәрізді, қоңыр қызыл түсті жұп мүше.....................

8.Зат алмасуға қатыспайтын заттардың организмнен шығарылуы.

9.Бүйректің үстін жауып тұратын тығыз құрылым...........

10.Бүйректің қуықпен байланыстыратын, қабырғасы қалың бұлшық еттен тұратын түтікшелер......................................................

11.Неліктен бүйректі биологиялық сүзгі деп  атайды...............................

12.Бүйректің  жұмысына ішімдік зиянды, зиянды әсер етеді себебі.......

13.Зәр шығару жүйесінің қандай ауруларын білесіңдер? Бұл ауруларды қалай алдын алуға болады?

V. Бағалау

Белсенді қатысқандар бағаланады.

VІ.Үйге тапсырма.

Бүйрек ауруларының алдын алу. Өрлеме және төмен түсетін инфекциялар.