"biologiya – hayot haqidagi fan"

SINF 10 FAN: BIOLOGIYA

Samarqand viloyati Kattaqo`rg`on shahar 16-son umumiy o`rta ta`lim maktabi biologiya o`qituvchisi: Sayfullayeva Muyassar

MAVZU: BIOLOGIYA – HAYOT HAQIDAGI FAN

Darsning maqsadi:

1. Ta’limiy : Yerdagi hayotning barcha ko‘rinishlarini, uning turli darajadagi: molekula, hujayra, organizm, populatsiya (tur), biogeosenoz (ekosistema), biosfera darajasidagi tizimlarning barcha xossalarini tushuntirish.

2. Tarbiyaviy: Bilimli, sog’lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O’z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalash

3. Rivojlantiruvchi: O’quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o’quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo’lib, guruhlar bilan ishlash o’quvchilarni bilimiini rivojlantirish.

Fanga oid kompetensiyalar: Biologik ob’ekt, hodisa, jarayonlarni tushunish, tanish, izohlash kompetentsiyasi. Biologik ob’ekt, hodisa, jarayonlar ustida kuzatish va tajribalarni o’tkazish kompetentsiyasi. Kommunikativ kompetentsiya — ijtimoiy vaziyatlarda ona tilida hamda birorta xorijiy tildao’zaro muloqotga kirish aolishni, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.

Uslubi: Noanaviy

Ko’rgazmali qurollar: «Biologiya» darsligi, «Biologiya fanidan o’quv uslubiy qo’llanma»Fanga oid ko’rgazmali qurollar va rasmlar, doska bo’r, daftar.

Darsning borishi: Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb qilib, ishchi muhitini yaratish.

Uy vazifasining bayoni:

____________________________________________________________________________________________________________________ Yangi mavzuning bayoni Biologiya Yerdagi hayotning barcha ko‘rinishlarini, uning turli darajadagi: molekula, hujayra, organizm, populatsiya (tur), biogeosenoz (ekosistema), biosfera darajasidagi tizimlarning barcha xossalarini o‘rganadi. Biologiyaning asosiy maqsadi tirik mavjudotlarning tuzilishi, o‘ziga xos xususiyatlari, ko‘payishi, rivojlanishi, kelib chiqishi, tabiiy jamoalarda va yashash muhiti bilan o‘zaro munosabatlarini o‘rganishdir.Biologiya atamasi fransuz olimi J. B. Lamark va nemis olimi G. R. Treviranus tomonidan fanga kiritilgan bo‘lib, «bios» – hayot, «logos» – fan degan ma’noni bildiradi.. Biologiya fanining tarmoqlari. Biologiya fundamental va kompleks fan hisoblanadi. Fundamental fan deyilishiga sabab, biologiya tibbiyot, psixologiya, agronomiya, oziq-ovqat sanoati, farmokologiya uchun nazariy asos bo‘lsa, kompleks fan sifatida esa ko‘plab tarmoq fanlarni o‘z ichiga oladi. Tekshirish obyektiga ko‘ra biologiya fani bir qancha sohalarga bo‘linadi. Botanika – o‘simliklar, zoologiya – hayvonlar, mikrobiologiya – mikroorganizmlar, mikologiya – zamburug‘lar, gidrobiologiya – suv muhitidagi organizmlar, paleontologiya – qazilma holdagi organizmlar, ekologiya esa organizm va muhit orasidagi munosabat to‘g‘risidagi fan hisoblanadi. Biologiya tirik organizmlarning ayrim jihatlarini tekshirish bo‘yicha ham turli fanlarga ajraladi. Biologiya fanining muammolari. Biologiya fanida hali o‘z yechiminitopmagan bir qancha muammolar mavjud. Hayotning, odamning paydobo‘lishi, bosh miya faoliyati mexanizmlarini o‘rganish orqali tafakkur vaxotira qonuniyatlarini anglash, embrional taraqqiyotda genetik axborot asosidato‘qima, organlar va organizm rivojlanishini o‘rganish shular jumlasidan.Dunyo aholisining soni yildan yilga ortib bormoqda. Binobarin, biologiyafani oldida turgan muhim vazifalardan biri insonlarning oziq-ovqatga bo‘lganehtiyojini qondirishga qaratilgan nazariy va amaliy muammolarni hal etishdan iborat.

Mustahkamlash: 1. Hayotning tuzilish darajalari deyilganda nimani tushunasiz? 2. Hayotning molekula darajasining komponentlari va jarayonlarini izohlang. 3. Hayotning hujayra darajasining mohiyati nimadan iborat?

V. Baholash Faol qatnashgan faol qatnashgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish.