Балы?тарды? к?беюі ж?не дамуы.

Жаратылыстануды поэзиямен байланыстыра о?ыту

Та?ырыбы:

Балы?тарды? к?беюі ж?не дамуы. Мінез-??лы?ыны? ерекшеліктері. Балы?тарды? ?рістеуі(миграция). ?сімталды?ы ж?не ?рпа?тарына ?ам?орлы? жасауы. Т?йсік ж?не оны? балы?тарда бай?алуы, популяция туралы т?сінік.

Ма?саты:

М. Шахановты? «Кета балы?ты? ерлігі» ?ле?ін о?и отырып, балы?тарды? к?бею, даму ж?не мінез-??лы? ерекшеліктерін, ?рпа?тарына ?ам?орлы? жасады? ?рт?рлі формаларын ашып к?рсету, миграция, т?йсік, популяция ??ымдарымен таныстыру.

К?тілетін н?тиже:

А) Саба?ты? мазм?нын игереді

В) ?ле? мен б?гінгі саба? та?ырыбыны? байланысын ажырата алады.

С) Балы?тарды? к?беюі мен ?рпа?тарына ?ам?орлы? жасауыны? ара?атынасыны? ма?ыздылы?ын т?жырымдай алады.

Саба?ты? барысы

Кезе?/уа?ыты

М??алімні? ?рекеті

О?ушыны? ?рекеті

І.Кіріспе б?лім

3 минут

ІІ.?й тапсырмасын с?рау.

7минут

ІІІ.Т?саукесер

3 мин

ІV.Негізгі б?лім

20мин

V.Бекіту с?ра?тары

?орытынды б?лім

7 минут

Тренинг: «Б?гінгі саба??а дайынды? ?андай?»

Топ?а б?лу: Балы?ты? денесі ?ш б?ліктен т?рады, ?р о?ушыны? осы ?ш б?лім бойынша ?з тобын табуын ?ада?алау.

?й тапсырмасын с?рау.

1. «Сандар с?йлейді» Интербелсенді та?тада ?й тапсырмасына ?атысты бірнеше сандар шы?ады

2.«Аквариумда?ы балы?» ?дісі. Аквариумда?ы жуан балы?тарда «жуан с?ра?тар», жі?ішке балы?тарда «жі?ішке с?ра?тар» жазыл?ан Мысалы: 1)Балы?тарды зерттейтін ?ылым?(жі?ішке с?ра?, ?йткені о?улы?та жауабы бар) 2)Орыстар «балы?тай мыл?ау.» деп неге айтады? Балы?тар ести ме? (жуан с?ра?) ?й тапсырмасы бойынша осындай бірнеше с?ра? ?ойылады.

2. «Биологиялы? диктант» О?улы?та?ы 255-беттегі тапсырма

Ба?алау параметрі

«5» 15-17

«4» 12-14

«3» 8-11

Экранда ж?мба? шы?арылады.

Біреу еді екеу болды,

Екеуден со? т?ртеу болды.

Т?ртеуден со? сегіз болды,

Кейбіреуі егіз болды.

Тірлікті? туы жы?ылмай,

?атерге к?п ?рынбай.

Бейне бір алып поездай Тізбектелген ??мыр-ай.

«С?ра?ты тап» ?дісімен экранда та?ырыпты? аты жасырылады.

М.Шахановты? «Кета балы?ты? ерлігі» ?ле?і о?ылады.

?ріс аш?ан сан кеме, сан ?айы??а

Бізді? сонау айтол?ын А? Жайы?та

Кета деген балы? бар.

Уылдыры? шашар кезде сол балы?,

?ос жанары т?мандана тол?анып,

П?ленбай к?н жол ж?ріп,

?бден шаршап, болдырып,

??лшына жанып іштен,

Жан ж?йесін сыздат?ан са?ынышпен,

?рпа?ына сенімді орын тап?анша,

Еш?айда ?айрылмастан,

Бастап?ы ба?ытынан айрылмастан,

К?зінде тек аналы? арман ойнап,

Ж?зеді екен ?мітін ал?а байлап.

Ол аны? сезінеді:

Таби?атты? тамаша кезе?інде

Сонау і?к?р А? Жайы? ?зенінде.

Жылда?ыдай секіріп ойнамайтыны,

Жем іздеп шарламайтынын,

Жанарында жаз к?ркі жайнамайтынын.

Тере?ге тепсіне бойламайтынын.

Амал ?айсы б?рін дек?ру керек,

?рпа?ы ?шін о?ан да к?ну керек.

Кеталарды? та?дыры ?андай ?атал,

Уылдыры? шаш?ан ?лу керек!

Б?л балы? шынында да дара батыр,

?не о?ан жа?ын т?р заман а?ыр.

Соны? б?рін біледі ол,

Біле т?ра,

Уылдыры? шашу?а бара жатыр.

?алса бопты ?рпа?ы жал?асы боп,

Жал?асы боп,

Тірлікті? арнасы боп,

?зі ?лген со? денесін шортан жесін,

М?нда оны? инедей шаруасы жо?.

?тте?, шіркін, м?сінші болсам-ау мен,

?за? т?н кірпік ілмей тол?атар ем.

?рпа?ы ?шін ж?регі жырлап ?ткен,

?рпа?ы ?шін ?мірін ??рбан еткен

Осындай алыптар?а

?ажайып бір ескерткіш орнатар ем.

?мір мынау тол?ан дау, тол?ан егес,

?рпа? жо?та тарланы? тарлан емес,

Арманы? арман емес.

?йткені, ?рпа? та?дырынан ма?ызды Бізге дейін еште?е бол?ан емес,

Ж?не бізден кейін де болма? емес!

Барлы? топ?а орта? зертханалы? тапсырма:(?р топ?а тірі балы? беріледі?) тез ажырату керек, б?л

Балы? дара жынысты ма, ?лде ?ос жынысты ма? Аталы? па, ?лде аналы? балы? па?

Б и С технологиясы бойынша о?ушыларды? жа?а саба?тан ал?ан білімдерін матрица ?яшы?тарына белгілеу

Жа?а саба?ты ашуда о?ушыларды? т?сінгенін басбарма? ?дісі ар?ылы с?ралады.

Барлы? бала ше?бер болып т?рады. ?р о?ушы таза а? ?а?аз алып, оны т?белеріне ?ойып, басты? суретін салады, содан со? о?ан екі к?з ?ондырады, содан кейін кезекпен м?рын, ауыз, ??ла? ?ондырады. ?арамай салын?ан сурет ?те ?ызы? болып шы?ып, о?ушылар?а жа?сы к??іл-к?й силайды.

Ітоп. Бас б?лімі:

1)к?з 2)танау тесігі 3)желбезек ?а?па?ы 4)ауыз 5) ми

ІІтопТ?л?а б?лімі:

1)?абыр?алары 2)ар?а ж?збе?анаты 3)??рса? ж?збе?анаты 4)?арын 5)б?йрек

ІІІтоп. ??йры? б?лімі:

1)аналь тесігі 2)??йры? ж?збе?анаты 3)клоака 4)аналь ж?збе?анаты

Оны ?р о?ушы та?дауына ?арай алады.?ш топ?а б?лініп отырады.

Осы сандар?а байланысты к?п жауап берген о?ушы топ басшысы болып та?айындалады.

О?ушылар кезекпен аквариумнан балы? аулап, балы?тарда?ы с?ра?тар?а жауап береді.

Д?рыс, толы? жауап берген, жа?сы с?ра? берген о?ушылар?а фишкалар беріледі

Топ басшысы «Ба?алау пара?ын» толтырады.

Кестеге сандарды с?йкестендіріп толтырады.

Шеміршекті балы?тар

С?йекті балы?тар

2,3,5,7,9,11,12,

14,

1,4,6,8,10,13,15,16

О?ушылар д?птерлерін ауыстырып ба?алау параметрі бойынша бірін-бірі ба?алайды

О?ушылар б?л ж?мба? ар?ылы тірі а?заны? ?андай ?асиеті ж?нінде с?з болып т?р?анын айтады.

О?ушылар с?ра?тар?а ?арап жа?а та?ырыпты? атын тауып д?птерлеріне жазады.

?ле? бойынша топты? тапсырмалар:

Ітоп?а Тірі а?заларды? ?андай ?асиеттері бар? Б?л ?ле?де балы?тарды? ?андай ?асиеттері с?з болады? Тере?ірек сипаттама беру керек.

ІІтоп?а Кета балы? ?андай балы??а жатады? Осы кета сия?ты та?ы ?андай балы?тарды білесі?дер?Миграция дегенді ?алай т?сінесі?дер?

ІІІтоп?а ?андай балы?тар ?рпа?тарына ?ам?орлы? жасайды?Кета сия?ты балы?тар уылдыры? шаш?ан со? ?ліп ?алатын болса, оларды? шаба?тарына кім ?ам?орлы? жасайды?

«Балы?тарды? ?рпа?тарына ?ам?орлы?ы туралы» ?осымша м?ліметтер ?келген о?ушыларды? ша?ын хабарламалары ты?далады.

О?ушылар балы?ты? ішкі ??рылысын ашып, берілген с?ра??а жауап ретінде, аталы? аналы?ты?, дара ж?не ?ос жыныстылы?ты? белгілерін жо?ары к?тереді.

Матрица

А В С Д Е ?

?р о?ушы д?рыс жауабы бойынша ?пай жинайды.

VІ. ?й тапсырмасы: 7-сынып о?улы?ы: §51,52 ?осымша «популяция», «инстинкт» ??ымдарына т?сінік беру. Бес жолды ?ле? ??растыру

VІІ.Ба?алау

2минут

Формативті ба?алау

«Ба?алау пара?ын» толтыру

VIIІ. Рефлексия

2 минут

Саба?тан ал?ан ?серлері мен ?сыныстарын жазу ?шін стикерлер тарату «Екі ж?лдыз, бір ?сыныс»

Саба?тан ал?ан ?серлері мен ?сыныстарын стикерлерге жазу

Топ м?шелерін ба?алау пара?ы

№

Топ м?шесіні? аты

?й тапсырмасы

Жа?а саба?

Бекіту

с?ра?тары

Жина?ан ?пайы

Ба?асы

Сандар

с?йлейді

Аквариумда?ы балы?тар

Биологиялы? диктант

?ле?нен туында?ан с?ра?тар?а жауап

?осымша м?ліметтер

Балы? ты? ыл?ал препараты бойынша

Топ ба?алаушысы:

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Балы?тарды? к?беюі ж?не дамуы. »

Жаратылыстануды поэзиямен байланыстыра оқыту

Тақырыбы:

Балықтардың көбеюі және дамуы. Мінез-құлығының ерекшеліктері. Балықтардың өрістеуі(миграция). Өсімталдығы және ұрпақтарына қамқорлық жасауы. Түйсік және оның балықтарда байқалуы, популяция туралы түсінік.

Мақсаты:

М. Шахановтың «Кета балықтың ерлігі» өлеңін оқи отырып, балықтардың көбею, даму және мінез-құлық ерекшеліктерін, ұрпақтарына қамқорлық жасадың әртүрлі формаларын ашып көрсету, миграция, түйсік, популяция ұғымдарымен таныстыру.

Күтілетін нәтиже:

А) Сабақтың мазмұнын игереді

В) Өлең мен бүгінгі сабақ тақырыбының байланысын ажырата алады.

С) Балықтардың көбеюі мен ұрпақтарына қамқорлық жасауының арақатынасының маңыздылығын тұжырымдай алады.

Сабақтың барысы

Кезең/уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

І.Кіріспе бөлім

3 минут

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

7минут

ІІІ.Тұсаукесер

3 мин

ІV.Негізгі бөлім

20мин

V.Бекіту сұрақтары

Қорытынды бөлім

7 минут

Тренинг: «Бүгінгі сабаққа дайындық қандай?»

Топқа бөлу: Балықтың денесі үш бөліктен тұрады, әр оқушының осы үш бөлім бойынша өз тобын табуын қадағалау.

Үй тапсырмасын сұрау.

1. «Сандар сөйлейді» Интербелсенді тақтада үй тапсырмасына қатысты бірнеше сандар шығады

2.«Аквариумдағы балық» әдісі. Аквариумдағы жуан балықтарда «жуан сұрақтар», жіңішке балықтарда «жіңішке сұрақтар» жазылған Мысалы: 1)Балықтарды зерттейтін ғылым?(жіңішке сұрақ, өйткені оқулықта жауабы бар) 2)Орыстар «балықтай мылқау...» деп неге айтады? Балықтар ести ме? (жуан сұрақ) Үй тапсырмасы бойынша осындай бірнеше сұрақ қойылады.

2. «Биологиялық диктант» Оқулықтағы 255-беттегі тапсырма

Бағалау параметрі

«5» 15-17

«4» 12-14

«3» 8-11

Экранда жұмбақ шығарылады.

Біреу еді екеу болды,

Екеуден соң төртеу болды.

Төртеуден соң сегіз болды,

Кейбіреуі егіз болды.

Тірліктің туы жығылмай,

Қатерге көп ұрынбай.

Бейне бір алып поездай Тізбектелген ғұмыр-ай...

«Сұрақты тап» әдісімен экранда тақырыптың аты жасырылады.

М.Шахановтың «Кета балықтың ерлігі» өлеңі оқылады.

Өріс ашқан сан кеме, сан қайыққа

Біздің сонау айтолқын Ақ Жайықта

Кета деген балық бар.

Уылдырық шашар кезде сол балық,

Қос жанары тұмандана толғанып,

Пәленбай күн жол жүріп,

Әбден шаршап, болдырып,

Құлшына жанып іштен,

Жан жүйесін сыздатқан сағынышпен,

Ұрпағына сенімді орын тапқанша,

Ешқайда қайрылмастан,

Бастапқы бағытынан айрылмастан,

Көзінде тек аналық арман ойнап,

Жүзеді екен үмітін алға байлап.

Ол анық сезінеді:

Табиғаттың тамаша кезеңінде

Сонау іңкәр Ақ Жайық өзенінде.

Жылдағыдай секіріп ойнамайтыны,

Жем іздеп шарламайтынын,

Жанарында жаз көркі жайнамайтынын.

Тереңге тепсіне бойламайтынын.

Амал қайсы бәрін декөру керек,

Ұрпағы үшін оған да көну керек.

Кеталардың тағдыры қандай қатал,

Уылдырық шашқан өлу керек!

Бұл балық шынында да дара батыр,

Әне оған жақын тұр заман ақыр.

Соның бәрін біледі ол,

Біле тұра,

Уылдырық шашуға бара жатыр.

Қалса бопты ұрпағы жалғасы боп,

Жалғасы боп,

Тірліктің арнасы боп,

Өзі өлген соң денесін шортан жесін,

Мұнда оның инедей шаруасы жоқ...

Әттең, шіркін, мүсінші болсам-ау мен,

Ұзақ түн кірпік ілмей толғатар ем.

Ұрпағы үшін жүрегі жырлап өткен,

Ұрпағы үшін өмірін құрбан еткен

Осындай алыптарға

Ғажайып бір ескерткіш орнатар ем.

Өмір мынау толған дау, толған егес,

Ұрпақ жоқта тарланың тарлан емес,

Арманың арман емес...

Өйткені, ұрпақ тағдырынан маңызды Бізге дейін ештеңе болған емес,

Және бізден кейін де болмақ емес!!!

Барлық топқа ортақ зертханалық тапсырма:(әр топқа тірі балық беріледі?) тез ажырату керек, бұл

Балық дара жынысты ма, әлде қос жынысты ма? Аталық па, әлде аналық балық па?

Б и С технологиясы бойынша оқушылардың жаңа сабақтан алған білімдерін матрица ұяшықтарына белгілеу

Жаңа сабақты ашуда оқушылардың түсінгенін басбармақ әдісі арқылы сұралады.

Барлық бала шеңбер болып тұрады. Әр оқушы таза ақ қағаз алып, оны төбелеріне қойып, бастың суретін салады , содан соң оған екі көз қондырады, содан кейін кезекпен мұрын, ауыз, құлақ қондырады. Қарамай салынған сурет өте қызық болып шығып, оқушыларға жақсы көңіл-күй силайды.

Ітоп. Бас бөлімі:

1)көз 2)танау тесігі 3)желбезек қақпағы 4)ауыз 5) ми

ІІтопТұлға бөлімі:

1)қабырғалары 2)арқа жүзбеқанаты 3)құрсақ жүзбеқанаты 4)қарын 5)бүйрек

ІІІтоп. Құйрық бөлімі:

1)аналь тесігі 2)құйрық жүзбеқанаты 3)клоака 4)аналь жүзбеқанаты

Оны әр оқушы таңдауына қарай алады.Үш топқа бөлініп отырады.

Осы сандарға байланысты көп жауап берген оқушы топ басшысы болып тағайындалады.

Оқушылар кезекпен аквариумнан балық аулап, балықтардағы сұрақтарға жауап береді.

Дұрыс, толық жауап берген, жақсы сұрақ берген оқушыларға фишкалар беріледі

Топ басшысы «Бағалау парағын» толтырады.

Кестеге сандарды сәйкестендіріп толтырады.

Шеміршекті балықтар

Сүйекті балықтар

2,3,5,7,9,11,12,

14,

1,4,6,8,10,13,15,16

Оқушылар дәптерлерін ауыстырып бағалау параметрі бойынша бірін-бірі бағалайды

Оқушылар бұл жұмбақ арқылы тірі ағзаның қандай қасиеті жөнінде сөз болып тұрғанын айтады.

Оқушылар сұрақтарға қарап жаңа тақырыптың атын тауып дәптерлеріне жазады.

Өлең бойынша топтық тапсырмалар:

Ітопқа Тірі ағзалардың қандай қасиеттері бар? Бұл өлеңде балықтардың қандай қасиеттері сөз болады? Тереңірек сипаттама беру керек.

ІІтопқа Кета балық қандай балыққа жатады? Осы кета сияқты тағы қандай балықтарды білесіңдер?Миграция дегенді қалай түсінесіңдер?

ІІІтопқа Қандай балықтар ұрпақтарына қамқорлық жасайды?Кета сияқты балықтар уылдырық шашқан соң өліп қалатын болса, олардың шабақтарына кім қамқорлық жасайды?

«Балықтардың ұрпақтарына қамқорлығы туралы» қосымша мәліметтер әкелген оқушылардың шағын хабарламалары тыңдалады.