?олайсыз жа?дайда бактериялар спора т?зедi. Спора к?йiнде бактериялар жо?ар?ы ж?не т?менгi температура?а т?зiмдi ж?не ?за? уа?ыт бойы са?талуы м?мкiн. Осылай сiбiр жарасыны? тая?шасы спора т?рiнде 30 жыл бойы ?з тiршiлiк ету м?мкiндiгiн са?тайды.
Бактерияны? вегетативтi формасы 60 градус температурада 30-60 мин. iшiнде, 80-100 градуста 1-2 минуттан кейiн ?ледi. Споралар т?зiмдi болады. Сiбiр жарасыны? бацилласыны? спорасы ?айнату?а 10-20 мин., ал ботулизм клостридийдi? спорасы 6 са?ат?а шыдайды. ?оректi затта?ы бактерияны? вегетативтi формасын 60 градус температурамен ?за? уа?ыт бойы (30 мин) жоюды француз ?алымы Л.Пастер ойлап тапты. Б?л процестi “пастерлеу “деп атады.
Микроорганизмдер мен оларды? спораларын жо?ар?ы температура ар?ылы толы? жою стерилизация деп аталады.
Б?л бактериялар (сапрофиттер) ?лi ?сiмдiктер мен жануарлардан ?оректi заттарды ?ндiредi, оларды редуценттерге жат?ызады. Олар таби?атта зат айналымын ?амтамасыз етедi. Б?л бактерияларды? топыра?ты т?зуде р?лi зор. Гумусты? м?лшерiн к?бейте отырып олар топыра?ты? ??нарлы?ын арттыру?а болады.
Бактериялар адам?а екi жа?дайда зиянды болуы м?мкiн. Бiрiншiден, егер ерекше шаралар ?олданбаса сапрофиттi бактериялар ас азы? – т?лiктердi б?зады; осыдан азы? – т?лiктердi са?тауды? к?птеген т?рлi ж?не экономикалы? жа?ынан пайдасыз т?сiлдерi. Екiншiден, бактериялар ауруларды? ?оздыр?ышы болуы м?мкiн: б?л ?сiресе жануарлар?а ?атысты. Адамдарда, ?й жануарлары да (хайуандар) ауырады, ал кейбiр кездерде егiстiктерде зардап шегедi. Аса тара?ан бактериалды ж?не вирусты аурулар инфекцияларыны? таралу т?сiлдерi ??сас бол?анды?тан, б?л ауруларды бiрге ?арастыру ы??айлы.
Жануарларды? аса ?ауiптi ауруларына сальмонеллез жатады. ?сiмдiктердi? бактериалды ауруларынан жемiс ?сiмдiктерiнi? галлдары ж?не алма а?ашпен алм?рттарды? бактериалды к?йiгiн тудыратын Agrobacterium tumefaciens ж?не Erwinia amylovorum – мен ауруларды атап кетсе болады.
Инфекцияларды таратушылар
Сыныпта орындалатын тапсырмалар:
с?здерге талдау жасау.
де?гейлік тапсырмаларды орындау.
?йге тапсырма: 1 §3
?орытындылау: с?ра?тар?а жауап беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бактерияларды? пішіндері, ?оректенуі мен тыныс алу ерекшеліктері »
Сабақтың тақырыбы: Бактериялардың пішіндері, қоректенуі мен тыныс алу ерекшеліктері.
Сабақтың мақсаты:1. Бактериялардың құрылысы және тіршілік процестерімен таныстыру.
2. Оқушылардың шапшаңдығын, тез ойлауын, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
3.Жауапкершілікке, табандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, электронды плакаттар.
Сабақтың әдісі: жаңа техналогия элементтерін пайдалану.
Сабақтың барысы:1 ұйымдастыру.
2Жаңа сабақты түсіндіру.
Қолайсыз жағдайда бактериялар спора түзедi. Спора күйiнде бактериялар жоғарғы және төменгi температураға төзiмдi және ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкiн. Осылай сiбiр жарасының таяқшасы спора түрiнде 30 жыл бойы өз тiршiлiк ету мүмкiндiгiн сақтайды.
Бактерияның вегетативтi формасы 60 градус температурада 30-60 мин. iшiнде, 80-100 градуста 1-2 минуттан кейiн өледi. Споралар төзiмдi болады. Сiбiр жарасының бацилласының спорасы қайнатуға 10-20 мин., ал ботулизм клостридийдiң спорасы 6 сағатқа шыдайды. Қоректi заттағы бактерияның вегетативтi формасын 60 градус температурамен ұзақ уақыт бойы (30 мин) жоюды француз ғалымы Л.Пастер ойлап тапты. Бұл процестi “пастерлеу “деп атады.
Микроорганизмдер мен олардың спораларын жоғарғы температура арқылы толық жою стерилизация деп аталады.
Бұл бактериялар (сапрофиттер) өлi өсiмдiктер мен жануарлардан қоректi заттарды өндiредi, оларды редуценттерге жатқызады. Олар табиғатта зат айналымын қамтамасыз етедi. Бұл бактериялардың топырақты түзуде рөлi зор. Гумустың мөлшерiн көбейте отырып олар топырақтың құнарлығын арттыруға болады.
Бактериялар адамға екi жағдайда зиянды болуы мүмкiн. Бiрiншiден, егер ерекше шаралар қолданбаса сапрофиттi бактериялар ас азық – түлiктердi бұзады; осыдан азық – түлiктердi сақтаудың көптеген түрлi және экономикалық жағынан пайдасыз тәсiлдерi. Екiншiден, бактериялар аурулардың қоздырғышы болуы мүмкiн: бұл әсiресе жануарларға қатысты. Адамдарда, үй жануарлары да (хайуандар) ауырады, ал кейбiр кездерде егiстiктерде зардап шегедi. Аса тараған бактериалды және вирусты аурулар инфекцияларының таралу тәсiлдерi ұқсас болғандықтан, бұл ауруларды бiрге қарастыру ыңғайлы.
Жануарлардың аса қауiптi ауруларына сальмонеллез жатады. Өсiмдiктердiң бактериалды ауруларынан жемiс өсiмдiктерiнiң галлдары және алма ағашпен алмұрттардың бактериалды күйiгiн тудыратын Agrobacterium tumefaciens және Erwinia amylovorum – мен ауруларды атап кетсе болады.
