Ауыру тудырғыш микробтар мен вирустардың жұқпалы ауырулары ЖИТС

Сабақ 33

8-сынып

Күні: 09.01.2017 Сабақтың тақырыбы: Ауыру тудырғыш микробтар мен вирустардың жұқпалы ауырулары ЖИТС

Сабақ мақсаты:

1. Білімділік мақсаты: Вирустық аурулардың алдын алу , ЖИТС вирусының тіршілік әрекеті мен құрылысы туралы білім беру.

2. Тәрбиелік мақсаты: Білімділік пен сауаттылыққа тәрбиелей отырып, бірін-бірі сыйлауға, тыңдауға салауаттылыққа үйрету. Өз ойларын ашық айтуға дағдыландыру.

3. Дамытушылық мақсаты: Тақырыптың ең негізін анықтап, талдау жасай білуге, салыстыруға үйрету..

І. Үйымдастыру...............

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Вирус дегенді қалай түсінесің?

Имундық жүйе қалай түсіндіріледі?

Антиген ,антидене ұғымы нені білдіреді?

ІІІ.Жаңа тақырып: Вирустық аурулардың алдын алу.

Қауіпті ЖИТС (жұқтырылған иммун тапшылығының синдромы – СПИД) дерті қайдан бастау алғанына тоқталсақ, оның жұқтырылған белгісі алғаш рет 1981 жылы АҚШ-та тіркелген. Ал ЖИТС-ке шалдығудың соңғы сатысы ВИЧ инфекциясын 1983 жылы француз ғалымы Л.Монтанье ашты. ВИЧ инфекциясы көп жылдар бойы адам ағзасында өмір сүріп, оның алғашқы белгілері пайда болғанша басқа адамдарға жұғуы мүмкін. Бұл аурудың емі әлі табылған жоқ. Алайда ВИЧ инфекциясы тіркелген жандардың бойындағы ауруды біраз уақытқа созу үшін дәрі-дәрмектер болғанымен, оның құны қымбат. ЖИТС вирусы сау адамға мынандай үш негізгі жолдармен жұғады: 1) Жыныстық қатынас арқылы; 2) Адамның ауруы қаны арқылы (қан құю, ауру адамға пайдаланған шприцтер, т.б.) 3) ЖИТС ауруы жұққан анадан баласына ауысу арқылы

Вирустар адам баласының серігі десек қателеспесбіз. Өйткені олар адам туғаннан бастап оны қоршайды және онымен бірге тіршілік етеді. Олардың кейбіреулерін біз елең етпесек, қалған біреулерімен жанассақ-ак болғаны ауырып қаламыз. Адам орга-низміне вирустар бірнеше жолдармен енеді. Көбінесе олар ауамен немесе тағамдармен, кейде насекомтаратқыштар — маса немесе кенелер көмегімен келіп енеді.

Тұмау. Тұмаумен ауырмаған адам жер шарында некенсаяқ болар. Бүл сырқат өте ертеден белгілі. Бүұл жөнінен кейбір мәліметті ерте дүние дәрігері — Гиппократтың еңбектерінен де кездестіруге болады. Тұмау эпидемиясы адам баласына шешек пен обадан кем тимеген. 1918—1920 жылдары түмаумен 500 миллиондай адам ауырьш, оның 20 миллиондайы қаза тапқан, ал бүның өзі ірінші дүние жүзілік соғыста қаза тапқандар санынан әлдеқайда көп.

Тұмау ісенеттен басталып, тез тарайды. Тұмаудың нағыз қоз-дырушысы’1933 жылы табылды. Осыған дейін ауруды бір кішкене ғана бактерия қоздырады делініп келді. Кейінірек ол микроб тұмау вирусының серігі екені анықталды. Қазір тұмау вирусының толып жатқан топтары бар. Сондықтан оның бір тобына жақсы әсер ететін құрал, екіншілерін мүлде зақымдамайды да.

Полиомиелит ауруына тым үқсас вирус 1948 жылы Коксаки каласында тұратын ауру балалардан табылды. Олар жазда және күзде байқалады. Қөбінесе осы вирусты ауру және сау адамдар ішегінен, лас сулардан және шыбындардан кездестіруге болады. Коксаки вирусының қоздыратын ауруы полиомиелитке тым ұқсас және одан өлім-жітім аздау болады.

Ү. Бекіту тапсырмалары

Биодиктант.

Адамның иммундық тапшылық вирусы .............. жылы ашылды. АИВ вибриондарының диаметрі шамамен................ нм, ............ тәрізді бөлшектер. АИВ жұққанда ................ лимфоциттер біртіндеп тіршілігін жояды. ЖИТС ауруының алғашқы белгілері: .................., ........................... ЖИТС –тің даму мерзімі ........... жылға созылады. Вирустық ауруларға .............., ........................, ...................... жатады.

ҮІ. Үйге тапсырма: Вирустық аурулардың алдын алу. Презентация құру.

ҮІІ. Бағалау.